Вез (брест)
| Vez | |
|---|---|
| |
| Stablo veza na Adi Ciganliji u Beogradu. | |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Divizija: | |
| Klasa: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | U. laevis
|
| Binomno ime | |
| Ulmus laevis | |
| |
| Areal | |
| Sinonimi | |
|
Spisak
| |
Vez, vezika, vezovina ili beli brest[1] (Ulmus laevis Pallas) je važeći naučni naziv dobio 1784. godine, a značenje imena vrste je gladak, što se odnosi na list.
Areal[uredi | uredi izvor]
Vez je nativan u Evropi, od Francuske severoistočno do juga Finske, istočno do Urala, i jugoistočno do Bugarske i Krima; postoje i disjunktivne populacije na Kavkazu. Pored toga, u Španiji se nalazi mali broj stabala koja se smatraju reliktnim verovatno poreklom od evropske populacije, a ne introdukovanim od strane čoveka[2].
Opis vrste[uredi | uredi izvor]
Drvo visoko 25-30 (35) m, sa široko eliptičnom krunom i tankim visećim granama, dostiže prečnik od 1,5 m. Mladi, jedno ili dvogodišnji izdanci dlakavi, kasnije goli, svetlosmeđi, sjajno glatki, bez plute. Na starim stablima ponekad se formiraju daskasti korenovi. Kora relativno tanka, kod starijeg drveta ljušti se u smeđe, pljosnate, tanke pločice, prema spolja savijene.
-
Daskasti korenovi. -
Kora. -
Lice i naličje lista. -
Cvasti veza. -
Krilate orašice veza. -
Klijavci.
Lisni pupoljci su oštri, mrkosmeđi, goli, sa tamnijim krajevima ljuspi, veličine 3-6 mm i 2-3 mm širine, odstoje. Uproleće olistava ranije od drugih brestova. List produženo ili okruglastojajast, zašiljen na vrhu, pri osnovi veoma asimetričan, dug 6-12 cm i 3-6 cm širok, po rubu dvojno testerast sa srpastim zupcima, sa lica go, sjajnozelen, sa naličja kratko dlakav. Bočni nervi, kojih je 12-19 pari, pri vrhu se ne dele. Lisna peteljka je duga oko 8 mm.
Generativni pupoljci jajasti, tupi ili zašiljeni, tamnosmeđi, 8-10 mm dugi i 4-7 mm široki, najčešće goli, nešto bočno stisnuti. Cvetovi u labavim cvastima na končastim cvetnim drškama dugim 2 cm. Perigon crven ili ružičast, go, sa 6-8 režnjeva koji su trepavičasto dlakavi po obodu. Prašnika 6-8, sa ljubičastim anterama. Tučak sa resastomaljavim, belim žigom. Cveta u martu-aprilu.
Plodovi na končastim drškama dugim 4 cm, svetlosmeđi ili smeđi, trepavičasto dlakavi po obodu, eliptični, 1-1,5 cm dugi i 1-1,2 cm široki. Plodonosi u maju. Seme je u sredini ploda 4-5 mm dugo i 3-3,5 mm široko[3].
Bioekološke karakteristike[uredi | uredi izvor]
U okviru prirodnog areala vrsta je vezana za aluvijalne šume, i retko prelazi visine iznad 400 m[4]. Najčešća je duž reka, kao što su Volga i Dunav, i predstavlja jednu od retkih vrsta bresta koja je tolerana na duža plavljenja, i anaerobne uslove zemljišta, ali ima veće zahteve prema svetlosti od poljskih brestova. Živi do 400 godina[5]. Iako nema urođenu genetsku otpornost prema holandskoj bolesti, vrlo retko oboleva. Najsrodniji je sa američkim brestom.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Simonović, D. (1959): Botanički rečnik, imena biljaka. Srpska akademija nauka - posebna izdanja, knjiga CCCXVIII
- ^ Fuentes-Utrilla, P., Squirrell, J., Hollingsworth, P. M. & Gil, L. (2006). Ulmus laevis (Pallas) in the Iberian Peninsula. An introduced or relict tree species? New data from cpDNA analysis. Genetics Society, Ecological Genetics Group conference, University of Wales Aberystwyth 2006.
- ^ Grbić, M. (1992): Unapređenje rasadničke proizvodnje nekih brestova (Ulmus L.) autovegetativnim metodama razmnožavanja. Doktorska disertacija, Šumarski fakultet Beograd.
- ^ Girard, S. (2007). Dossier: L'orme: nouveaux espoirs? Forêt entreprise No. 175, Juillet 2007, Institut pour le developpement forestier, Paris.
- ^ Jovanović, B. (1985): Dendrologija. IV izmenjeno izdanje. Univerzitet u Beogradu. Beograd
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
