Vjekoslav Klaić

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Vjekoslav Klaić
Vjekoslav Klaić
Lični podaci
Datum rođenja(1848-07-28)28. jul 1848.
Mesto rođenjaGarčin, Austrijsko carstvo
Datum smrti1. jul 1929.(1929-07-01) (80 god.)
Mesto smrtiZagreb, Kraljevina SHS

Vjekoslav Klaić (Garčin, 28. jul 1848 — Zagreb, 1. jul 1929) bio je hrvatski istoričar.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Srednju školu pohađao je u Varaždinu i Zagrebu. Pohađaoje sjemenište ali ga je 1867. napustio a zatim je radio kao učitelj. U Beču je studirao istoriju i geografiju između 1869. i 1873. godine. Predavao je kao suplent u zagrebačkoj gimnaziji od 1873. godine i tada počinje da objavljuje naučne radove. Između 1878. i 1882. bio je usplent za hrvatsku istoriju na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, zatim je ponovo predavao u gimnaziji sve dok 1893. nije izabran za profesora opšte istorije na Filozofskom fakultetu. Na fakultetu je radio sve do penzionisanja 1922. godine. Njegov interes pre svega je bio okrenut izučavanju hrvatske istorije koju je shvatao veoma široko obuhvatajući pod ovim pojmom i Bosnu, Srem, Crnu Goru. Polemisao je o hrvatskim pravima na Srem i Bosnu i uopšte se u svom naučnom radu povodio za trenutnom pravaškom politikom. Ipak, pažljivo izučavanje izvora i tematska raznovrsnost ubrajaju ga među značajne izučavaoce hrvatske istorije.

U prvom periodu svog rada pretežno se interesovao za istoriju Bosne. Pored niza manjih rasprava napisao je i delo sintetičkog karaktera Poviest Bosne do propasti kraljevstva koje je izdato u Zagrebu 1882. na hrvatskom a izdato je i na nemačkom jeziku u Lajpcigu 1885. i na mađarskom u Velikom Bečkereku 1890. godine. Sve do pred Drugi svetski rat ovo delo je korišćeno kao značajan pregled bosanke prošlosti. Njena vrednost sastoji se pre svega u dokumentaciji koju je korisio (do tada objavljene povelje, novac) a koju se zanemarivali dotadašnji izučavaoci bosanske prošlosti koji su se pre svega oslanjali na delo Mavra Orbina.

Značajan je i njegov pregled hrvatske istorije Povjest od najstarijih vremena do svršetka XIX stoljeća, a koji nije stigao da završi (doveo je delo do 1608. godine).

Kritika[uredi | uredi izvor]

Srpski satirični list iz Zagreba, Vrač pogađač je pisao da otrovni pauk (Matica hrvatska) siše srpski cvjetnjak, a za to vrijeme blaženo spava trut (Matica srpska), i tako omogućuje stvaranje hrvatske kulture.[1] Jedan od brojnih primera hrvatizacije srpske pesme i pesnika je rad jednog od najpoznatijih hrvatskih istoričara Vjekoslav Klaića. Njegovu Hrvatsku pjesmaricu je 1893. izdala i nagradila Matica hrvatska. U pesmaricu je uvrstio dosta popularnih srpskih pesama Đure Jakšića, a u pesmi pančevačkog prote Vase Živkovića Rado ide Srbin u vojnike, gde zelene bere lovorike, promenio je samo subjekt: Srbin u Hrvat.[2] U Srđu je kritikovana njegova objektivnost.[3] Srpski istoričar dr Nikola Žutić je Klaića nazvao falsifikatorom velikohrvatstva. [4] I stariji srpski istoričari su imali kritičan stav o Klaićevoj objektivnosti. Tako Panta Srećković navodi da on, i svi drugi hrvatski pisci, namerno koriste kasnije ime Bošnjak za žitelje Bosne, a ne pravo istorijsko ime Srbin, koje se za žitelje Bosne pominje u ugovoru Matije Ninoslava i Dubrovčana od 22. marta 1240., kao i u brojnim drugim poveljama vladara Bosne. Klaiću su Hrvati i Sremci, Slavonci, Bošnjaci...[5] Luko Zore je u knjizi Dubrovčani su Srbi! na nekoliko mesta kritikovao Klaićevu objektivnost (I ove Vukove riječi činile su da pobijesne od veselja V. Klaić..., ...ali historik Klaić to ne iznosi, jer mu ne ide u prilog...) [6]

Odabrana dela[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Artuković 2001, str. 148.
  2. ^ Artuković 2001, str. 285.
  3. ^ Srđ, fusnota 3. Dubrovnik. 1902. 
  4. ^ Žutić, Nikola (2021). Mato Topalović, slavonski Ilir. Beograd: Velika Srbija. str. 33. ISBN 978-86-80900-09-4. 
  5. ^ Srećković, Pantelija (2021). Istorija srpskoga naroda. Mladenovac: Mirdin. str. 647, 650. 
  6. ^ Zore 1903, str. 11, 28, 30.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Zore, Luko (1903). Dubrovčani su Srbi!. Dubrovnik. 
  • Artuković, Mato (2001). Srbi u Hrvatskoj (Kuenovo doba). Hrvatski institut za povijest - podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje, Slavonski Brod. ISBN 953-6659-09-3. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Вјекослав_Клаић&oldid=27381836”