Vjenceslav Novak
Vjenceslav Novak | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 11. septembar 1859. |
| Mesto rođenja | Senj, Hrvatska |
| Datum smrti | 20. septembar 1905. (46 god.) |
| Mesto smrti | Zagreb, Hrvatska |
| Zanimanje | književnik |
Vjenceslav Novak (Senj, 11. septembar 1859 – Zagreb, 20. septembar 1905) bio je hrvatski književnik, novinar, muzički kritičar i pedagog.[1]
Biografija (privatni život)[uredi | uredi izvor]
Rođen je u doseljeničkoj češkoj porodici. Otac Vjenceslava Novaka, Josip, bio je poreklom Čeh,[1][2] a u Senj se doselio jer se bavio trgovinom. I svoga sina je planirao usmeriti prema trgovini, ali Vjenceslav to nije želeo. Majka Ivka bila je poreklom iz Bavarske.
Bio je jako mlad kada se oženio. Porodica Novak je živela skromno u malom stanu, iako ih je bilo puno. Imao je sedmoro dece, pa je uvek naporno radio kako bi mogao prehraniti porodicu. Iako je bolovao od tuberkuloze, danju je radio u državnoj službi, a noći je provodio pišući.
Smrt ga je zatekla jedne noći dok je pripremao rukopis za štampu.[3]
Biografija (školovanje i posao)[uredi | uredi izvor]
Nakon završene učiteljske škole vratio se u Senj gde je dve godine radio kao učitelj u osnovnoj školi.[1]
Godine 1897. završio je muzičke studije u Pragu. Iste godine je stigao u Zagreb i počeo je sa radom u učiteljskoj školi kao profesor muzike.[4] Te iste godine dobio je posao u senjskoj realnoj gimnaziji u kojoj je postao glavni učitelj. Već tada je počeo polako oboljevati od tuberkuloze od koje je na kraju i umro 1905. godine.[1]
Književni rad[uredi | uredi izvor]
Književnošću se počeo baviti 1881. godine kada je napisao svoju prvu pripovetku Maca.[1] Pisao je romane, pripovetke, pesme, kritike, feljtone, recenzije, dramske pokušaje i rasprave vezane za muziku.[5]
Od 1888. godine posvetio se uz književnost i muzičkoj delatnosti. Napisao je prvi hrvatski muzički udžbenik.[4]
Na početku svoje književne karijere pisao je romantične pripovetke da bi već pred kraj svog života pisao modernu psihološku prozu.
U svojim delima je prikazao kako žive svi slojevi hrvatskog društva. Otkrivao je psihologiju ljudi i bavio se temama vezanim za ljubav kao što su brak i roditeljstvo. Govorio je o tragičnoj strani ljudskog života. Imao je veliku empatiju prema drugim ljudima i njihovim nevoljama. Sve se to vidi u njegovim delima koja su puna reči empatije, milosti i humanosti.[6][7]
U hrvatsku književnost je po prvi puta uneo prikaz malog čoveka koji pati, koji je ponižen. Njegove teme često su vezane za živote ljudi u gradu, za živote siromašnih ljudi i đaka.
Za vreme svog kratkog života napisao je sedam romana i oko sto pripovedaka. Pisao je u vreme realizma pa zbog toga njegova dela daju realnu sliku sveta prikazujući ga onakvim kakav on i jeste.[3]
Takođe, u delima je često spominjao Senj, posebno u delu Posljednji Stipančići. Prenosio je kako su Senjani uvek branili domovinu, a nosila ih je neopisiva želja za pobedom.[7]
Voleo je proučavati svet oko sebe i ljude koji su mu pripadali, a sve ono zanimljivo što bi primetio voleo je zabeležiti u svoju beležnicu koju je uvek nosio sa sobom. U svojim delima spomenuo je gotovo sve društvene klase vremena u kojem je živio.[8]
Književna dela[uredi | uredi izvor]
Romani[uredi | uredi izvor]
- Pavao Šegota
- Posljednji Stipančići
- Dva svijeta
- Tito Dorčić
- Pod Nehajem
- Nikola Baretić
- Podgorske pripovijesti[1]
Pripovetke[uredi | uredi izvor]
- Iz velegradskog podzemlja
- Nezasitnost i bijeda
- U glib
- Pripovijest o Marcelu Remeniću
- Majstor Adam[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 575.
- ^ „Iznenadit ćete se što sve Hrvate veže s Česima”. tportal.hr. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ a b „Vjenceslav Novak”. knjizevnost.hr. Pristupljeno 15. 1. 2022.
- ^ a b Majer-Bobetko, Sanja. „GLAZBENI PISAC VJENCESLAV NOVAK”. hrcak.srce.hr. Pristupljeno 15. 1. 2022.
- ^ „Vjenceslav Novak na putrvima realizma”. opusteno.rs. Pristupljeno 15. 1. 2022.[mrtva veza]
- ^ „Novak, Vjenceslav | Hrvatska enciklopedija”. www.enciklopedija.hr. Pristupljeno 22. 12. 2018.
- ^ a b „Vjenceslav Novak – najugledniji pisac hrvatskoga realizma”. hrvatskarijec.rs. Pristupljeno 15. 1. 2022.
- ^ „Vjenceslav Novak biografija | Biografija.com”. www.biografija.com. Pristupljeno 22. 12. 2018.
