Gligorije Mandić

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
gligorije mandić
Gligorije Gligo Mandić
Lični podaci
Datum rođenja(1912-04-17)17. april 1912.
Mesto rođenjaKameno, kod Herceg Novog, Austrougarska
Datum smrti15. januar 1994.(1994-01-15) (81 god.)
Mesto smrtiHerceg Novi, Crna Gora, SR Jugoslavija
Profesijavojno lice
Delovanje
Član KPJ od1935.
Učešće u ratovimaAprilski rat
Narodnooslobodilačka borba
SlužbaJugoslovenska vojska
NOV i PO Jugoslavije
Jugoslovenska narodna armija
1931 — 1937.
1941 — 1963.
Čingeneral-potpukovnik JNA
Heroj
Narodni heroj od10. jula 1952.
Odlikovanja
jugoslovenska odlikovanja:
Orden narodnog heroja
Orden ratne zastave Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem
Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem Orden za hrabrost Orden za hrabrost
Partizanska spomenica 1941.
inostrana odlikovanja:
Orden crvene zastave
Orden crvene zastave

Gligorije Gligo Mandić (Kameno, kod Herceg Novog, 17. april 1912 — Herceg Novi, 15. januar 1994) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-potpukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 17. aprila 1912. godine u selu Kameno, kod Herceg Novog. Poticao je iz zemljoradičke porodice. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a nižu gimnaziju u u Herceg Novom. Potom je 1928. godine upisao Mašinsku školu Kraljevske jugoslovenske ratne mornarice. Posle završene Mašinske škole, od 1931. do 1937. godine je bio na službi u Mornarici, u činu narednika.[1]

Za vreme službovanja, priključio se revolucionarnom radničkom pokretu i 1935. godine postao član tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Septembra 1935. godine, zajedno s svojim kolegama Leskovarom, Rojićem, Jevremovićem i Čavorom, formirao je ilegalnu partijsku ćeliju u Tivtu. U decembru iste godine su svi bili otkriveni i uhapšeni. Do avgusta 1937. godine su se nalazili u istražnom zatvoru u Šibeniku i Sarajevu, a na suđenju u Šibeniku su, zbog nedostatka dokaza, bili oslobođeni. Pored oslobađajuće presude, svi su bili otpušteni iz Mornarice.[1]

Posle naupštanja vojske, otišao je u Beograd, gde je od 1937. do decembra 1940. godine radio kao mašinista. Tada je aktivno politički delovao u Savezu mašinstva Jugoslavije, najpre kao član, a od septembra 1939. godine kao sekretar Saveza. U decembru 1940. godine bio je mobilisan u rezervu i upućen u Kumbor, u Boku Kotorsku, gde ga je zatekao početak Aprilskog rata, kao i brza kapitulacija Jugoslovenske vojske, aprila 1941. godine.[1]

Narodnooslobodilačka borba[uredi | uredi izvor]

Nakon okupacije Jugoslavije, izbegao je zarobljavanje i vratio se u rodni kraj, gde se odmah uključio u rad partijske organizacije u Herceg Novom. Juna 1941. godine, kada je formiran Mesni komitet KPJ za Herceg Novi, Gligo je ušao u njegov sastav i dobio zaduženje za vojni sektor. U sklopu priprema za ustanak, on je radio na prikupljanju i sakrivanju oružja, formiranju gerilskih odreda i njihovoj vojno-političkoj pripremi i dr. U toku Trinaestojulskog ustanka, bio je imenovan za političkog komesara Primorske čete.[1]

Kada je, u novembru 1941. godine, formiran Orjenski partizanski bataljon, koji se nalazio u sastavu Nikšićkog partizankog odreda, Glogo je bio određen je za zamenika komandanta. Posle bitke na Ceroviku, 7. decembra 1941. godine, kada je teško ranjen komandant Orjenskog bataljona Mirko Matković, Gligo je kao njegov zamenik preuzeo komandu nad ovim bataljonom. Marta 1942. godine je prebačen na područje Kolašina, gde je preuzeo dužnost komandanta Prvog udarnog crnogorskog bataljona, čiji je zadatak bio borba protiv četnika na ovom području. Sa ovom jedinicom vodio je višemesečne borbe, tada najteže u Crnoj Gori. Potom je kratko vreme vršio dužnost komandanata Komskog partizanskog odreda.[1]

Prilikom formiranja Pete proleterske crnogorske udarne brigade, 12. juna 1942. godine, bio je određen za komandanta njenog Drugog bataljona, a u jesen iste godine za zamenika komandanta brigade Save Kovačevića. Krajem decembra 1942. godine, odlukom Vrhovnog štaba NOV i POJ, bio je imenovan za komandanta Prve dalmatinske udarne brigade. Ovom brigadom je komandovao u borbama u centralnoj Bosni, kao i tokom Četvrte i Pete neprijateljskoj ofanzive, na Neretvi i Sutjesci. Njegova brigada se istakla u oslobađanju Prozora, u protivudaru kod Gornjeg Vakufa, kao i u borbama na Durmitoru i Sutjesci. Posle Pete neprijateljske ofanzive i prodora partizanskih snaga u istočnu Bosnu, jula 1943. godine formirana je 17. istočnobosanska udarna divizija, za čijeg je komandanta odlukom Vrhovnog štaba bio postavljen Gligo Mandić.[1]

U toku 1943. i 1944. godine, divizija je učestvovala u borbama na teritoriji istočne Bosne i Sandžaka, kao i u Crnoj Gori i Srbiji. Naročito teške borbe vodila je u jesen i zimu 1943/44. u istočnoj Bosni, u Andrijevičkoj operaciji 1944, i u operacijama za oslobođenje Srbije. U tom periodu, pored niza manjih naselja, jedinice ove divizije su u Bosni i Hercegovini, učestvovale u oslobođenju Bijeljine, Gradačca, Modriče, Tuzle, Vareša, Sokolca, Čajniča, a u Srbiji su učestvovale u oslobođenju Brusa, Aleksandrovca, Gornjeg Milanovca, Kragujevca, Čačka, Užica i Kosjerića. Januara 1945. godine, Gligo je bio postavljen za komandanta Dvanaestog vojvođanskog korpusa.[1]

Posleratni period[uredi | uredi izvor]

Posle oslobođenja Jugoslavije, nastavio je profesionalnu vojnu karijeru u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA). Do septembra 1945. godine se nalazio na dužnosti komandanta Jugoslovenskog okupacionog korpusa, u južnoj Austriji. Od septembra 1945. do aprila 1947. godine bio je na dužnosti komandanta Obalske odbrane i pomoćnika komandanta Jugoslovenske ratne mornarice (JRM). Od aprila 1947. do jula 1948. godine bio je na školovanju u Sovjetskom Savezu, gde je u Moskvi završio taktiku na Višoj vojnoj akademiji „Vorošilov“. Posle povratka u zemlju, bio je postavljen za načelnika Štaba Korpusa narodne odbrane Jugoslavije (KNOJ). Od decembra 1948. do oktobra 1949. godine bio je komandant Četvrte armije JA, a potom je ponovo prešao u KNOJ. Od oktobra 1949. do septembra 1950. godine bio je zamenik komandanta KNOJ-a Jovana Vukotića, a posle toga komandant ovog Korpusa.[1][2]

Godine 1953. je završio Školu operatike na Višoj vojnoj akademiji JNA. Od 1954. do januara 1963. godine je bio komandant Vojnog područja. Aktivna vojna služba mu je prestala 1963. godine u činu general-potpukovnika JNA. Bio je biran za narodnog poslanika u Narodnoj skupštini FNRJ, prvog i drugog saziva.[1][2]

Godine 1976. je napisao knjigu „Sedamnaesta istočnobosanska divizija“. Umro je 15. januara 1994. godine u Herceg Novom.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — dva Ordena za hrabrost, Orden ratne zastave, Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem i Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem.[3] Od inostranih odlikovanja, ističe se sovjetski Orden crvene zastave. Ordenom narodnog heroja je odlikovan 10. jula 1952. godine.[1][2]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e ž z i Narodni heroji Jugoslavije 1975.
  2. ^ a b v Vojna enciklopedija 1973.
  3. ^ Ko je ko u Jugoslaviji 1958.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Глигорије_Мандић&oldid=27108474”