Gornje Prekaze
Gornje Prekaze | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovskomitrovački |
| Opština | Srbica |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 2.126 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 46′ 47″ S; 20° 49′ 47″ I / 42.7797° S; 20.8297° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 674 m |
.svg)  Gornje Prekaze Gornje Prekaze na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 41000 |
| Pozivni broj | +383 (0)28 |
| Registarska oznaka | 02 |
Gornje Prekaze (alb. Prekaz i Epërm) je naselje u opštini Srbica na Kosovu i Metohiji. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Gornje Prekaze površine 1177 ha. U selu je bilo 30 srpskih kuća, ali su one sve nasilno iseljene, a živalj proteran, do početka 1982. godine. U selu je ostalo samo staro srpsko groblje. Istorijski i geografski selo Gornje Prekaze pripada Dreničkom kraju.
Ovde je živeo Ahmet Delija (1850-1913).
Geografija[uredi | uredi izvor]
Selo Gornje Prekaze pripada tipu džematskih ravičarsknh sela, sa brojnim mahalama. Seoska groblja su razbacana na nekih 11 mes1a, prema rodovima i džematima. Naporedo sa tim postoji i podela sela na tri džemata: Gornje, Srednje i Donje Prekaze. Nazivi mesta imaju ova imena: Zalina, Melina, Arat e Duškovićve, Rahišta, Bahća e Imerit, Livadet e Šabanit, Klisira, Kroni i mad, Češme i Zeneloviće, Kroni Tušovićve, Kodra Lubofcit, Kroni i Nezoviće, Boževc, Korni Arifoviće, Kroni lugaj, Zabel/i Zejneloviće, Zabe/li Islamiviće, Zabeli i Alitoviće.[1]
Poreklo stanovništva po rodovima[uredi | uredi izvor]
Porodice u selu Gornje Prekaze pripadaju fisu (plemenu) Kuči, ali se izdaju za pripadnike fisa Beriš.Da bi sakrili svoje poreklo crnogorsko, jer su u starini svi bili pripadnici plemena Kuča, pravoslavne vere. Oni lično govore da se smatraju Berišama, jer je taj fis jači u Drenici, nego što su Kuči. Uz to smatraju ,,Beriši i Kuči to je istovetan fis (pleme).[2] Podaci porekla stanovništva po rodovima iz 1936. godine:[1]
Albanski rodovi:
- Kajtazi (5 kuća.), od fisa Kuč, međutim izdaju se za fis Beriš, što takođe čine svi Kuči u ovom selu.
- Ahmeti (9 kuća), od bratstva Asani, od fisa Kuč.
- Ajdari (6 kuća), od fisa Kuč.
- Osmani (6 kuća), od fisa Kuč. Od ovoga roda odselilo se 1 domaćinstvo u Kosovsku Mitrovicu, a 1 domaćinstvo u selo Gumnište - Vučitrnska Šalja.
- Delija (9 kuća), od fisa Kuč. Starinom su srpskog porekla. Od ovoga roda 1 domaćinstvo se odselilo 1885. godine, u selo Dubovce u Drenici, a 2 domaćinstva 1835. godine u Kosovsku Mitrovicu, a potom i 1 domaćinstvo 1916. godine isto u Kosovsku Mitrovicu. Na kraju, 1 domaćinstvo se u starini od ovoga roda odselilo u dreničko selo Mikušnicu. Od ovog roda je Ahmet Delija.
- Arući (9 kuća), fisa Kuč. Od ovoga roda ima još 1 domaćinstvo, ali bez muških glava, pa se računa u narodu i ne računa više kao ,,kuća’’, jer je domaćinstvo ostalo bez muškog naslednika u rodu i fisu. Od ovoga roda 1 domaćinstvo je odseljeno u dreničko selo Donji Strmac na ,,miraz’’ - domazetstvo = ženidbena migracija.
- Isljami (8 kuća), od fis Kuč. Rodovi: Demaj, Arući, Isljami, čine jedno bratstvo. Vode poreklo srpsko iz sela Brnjaka u Ibarskom Kolašinu.
- Sulaj (7 kuća), od fisa Kuč. Od ovoga roda 2 domaćinstva su odseljena 1916. godine u Kosovsku Mitrovicu.
- Mustafi (8 kuća), od fisa Kuč. Od ovoga roda 1 domaćinstvo se odselilo u Albaniju, 1 u predeo Stare Raške, gde se udovica preudala i sina sobom povela; 1 domaćinstvo je otišlo u pečalbu kroz Južnu Srbiju, zanimajući se trgovinom i ugostiteljstvom.
- Aziri (5 kuća), od fisa Kuč.
- Arifi (Z kuće), od fisa Kuč.
- Zećiri (1 kuća), od fisa Kuč. Od ovoga roda jedno domaćinstvo se odselilo u selo Žabare, kod Kosovske Mitrovice.
- Porodice: Suljaj, Mustafi, Aziri, Arifi i Zećiri, pripadaju bratstvu Nezović (alb. Nezaj).
- Isljami (10 kuća), od fisa Kuč. Od ovog roda 1 domaćinstvo se odselilo ,,na miraz’’ -domazetstvo u selo Ljubovce, u Drenici.
- Muameri (Z kuće), od fisa Kuč.
- Musliju (2 kuće), od fisa Kuč.
- Ukaj (Fejzuli) (Z kuće), od fisa Kuč.
- Veliji (Saliju)(4 kuća), od fisa Kuč.
- Rodovi: Isljami, Muameri, Musliju, Ukaj i Veliju čine bratstvo Deliju.
Srbi i Crnogorci (kolonisti):
- Otašević(3 kuće., slave Svetog Nikolu, a prislužuju Malu Gospojinu). Doseljeni su iz Bijelog Kamena, u Toplici. Poreklom su iz plemena Cuca, u Crnoj Gori.
- Grujović, 1 kuća, doseljeni su iz sela Parliša, okolina Čačka. Slave Sv. Stefana Dečanskog.
- Vučinić, 1 kuća, doseljeni su iz sela Balčaka, u Toplici, starinom su iz Hercegovine, a poreklom iz plemena Piperi, u Crnoj Gori.
- Bulajić, 5 kuća, potiču iz Balčaka - Toplica, starinom su iz Grahova.
- Kovačević, 1 kuća, slave Sv. Đorđa, a prislužuju Matijevdan, doseljeni su iz Pile - Grahovo.
- Milović, 1 kuća, slave Sv. Arhanđela Mihaila, a prislužuju Veliku Gospojinu. Doseljeni su iz Gornjeg Sela - Grahovo.
- Milošević, 1 kuća, slave Sv. Arhanđela Mihaila. Doseljeni su iz sela Grkaja - opština Leposavić.
- Milutinović, 1 kuća, slave Đurđic, prislužuju Sv. Đorđa Alimpija, poreklom su iz sela Jerinja, opština Leposavić.
- Gašić, 1 kuća, s11ave Đurđic, prislužuju Đurđevdan. Doseljeni su iz sela Jerinja, opština Leposavić.
- Lazić, 1 kuća, slave Sv. Đorđa Alimpija, doseljeni su iz Šipačine, kod Raške.
- Kolović, 1 kuća, slave Sv. Dimitrija, prislužuju Sv. Petra i Pavla, doseljeni su iz Banjske Reke - Zvornik.
Kolonističko groblje Gornjeg Prekaza je sa kolonistima sela Trnavca, u ataru ovoga sela.[3]
Demografija[uredi | uredi izvor]
Prema proučavanjima Tatomira Vukanovića naselja i porekla stanovništva iz 1936. godine. Gornje Prekaze je imao sledeće stanje: albanskih rodova je bilo 17, sa 98 kuća, Srba i Crnogoraca kolonista je bilo 11 rodova, sa 1Z kuća. Prema popisu stanovništva u 1948. godina, Gornje Prekaze je imalo 1057 stanovnnka od toga 552 muških i 505 ženskih, sa 140 kuća.[4] Naselje danas ima albansku etničku većinu.
| Godina | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stanovništvo | 1.057 | 1.142 | 1.282 | 1.512 | 1.920 | 2.198 | 2.126 |
 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Vukanović 2005, str. 173.
- ^ Vukanović 2005, str. 143.
- ^ Vukanović 2005, str. 174.
- ^ Konačni reэultati popisa stanovništva u 1948. I, kod te reči.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vukanović, Tatomir (2005). Drenica - druga srpska Sveta Gora : antropogeografska i etnološka razmatranja na terenu i u narodu vršena 1934-1937. godine. Beograd: „Centar za očuvanje nasleđa Kosova i Metohij”. str. 273—274. COBISS.RS 122086668
