Gradimir Stojković

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Gradimir Stojković
Puno imeGradimir Stojković
Datum rođenja(1947-03-03)3. mart 1947. (77 god.)
Mesto rođenjaMramorak, kod Kovina
 FNR Jugoslavija

Gradimir Stojković (Mramorak, kod Kovina, 3. mart 1947) srpski je književnik. Najčitaniji je prozni dečji pisac u poslednjih 30 godina na prostorima bivše Jugoslavije. Sve njegove knjige su doživele više izdanja ("Hajduk u Beogradu" preko dvadeset, uz tiraž preko 500.000 primeraka). Njegove pesme i priče su prevođene na engleski, francuski, italijanski, nemački, ruski, slovački, bugarski, rumunski, mađarski i makedonski jezik. Danas živi u Brestoviku, beogradska opština Grocka.

Detinjstvo[uredi | uredi izvor]

Rođen je 3. marta 1947. godine u banatskom selu Mramorak kao mlađi sin u porodici učitelja, a kasnije direktora seoske osnovne škole, Borivoja Stojkovića i Mirjane Stojković, službenice u tadašnjoj seoskoj opštini. Stojkovići su, osim Gradimira, imali i 4 godine starijeg sina Aleksandra. Godine 1953. Gradimir polazi u osnovnu školu. Već u trećem razredu osvaja svoju prvu nagradu za književnost, Zmajevu nagradu za pesmu. Na žalost, ta pesma je zagubljena.[1]

Godine 1957. porodica Stojković seli se u Vršac i Gradimir se upisuje u OŠ „Vuk Karadžić”, gde nastavlja da osvaja nagrade za svoje prve pesme, a jednu objavljuje i lokalni list. [1]

Prva objavljena dela i prve nagrade[uredi | uredi izvor]

Godine 1961. završava osnovnu školu, porodica Stojković se seli u Pančevo, a Gradimir se upisuje u Tehničku školu „Nikola Tesla”, elektro smer. Iste godine postaje član pančevačkog KUD „Atelje mladih”, mestu okupljanja mladih pančevačkih glumaca, reditelja, slikara, muzičara, književnika, novinara i filmskih stvaralaca, što presudno utiče na njegov život. Već sledeće godine objavljuje prvi put priču Povratak u Eden u beogradskom časopisu Budućnost. Godine 1963. dobija nagradu za pesmu na konkursu poezije mladih Vojvodine, koji raspisuje pančevačka biblioteka. U žiriju su te godine bili Miroslav Antić, Đorđe Vlajić i Miloš Nikolić. Prvi put objavljuje pesmu u listu Pančevac. Iste godine snima prvi amaterski film, a narednih godina još nekoliko, za koje dobija nagrade na festivalima širom tadašnje Jugoslavije. U filmovima je najpre bio scenarista i snimatelj. Dobija drugu, potom i prvu nagradu za pesmu na Konkursu poezije mladih Vojvodine. Objavljuje pesme po listovima i časopisima tadašnje Jugoslavije. Počinje da piše za list Pančevac.[1]

Studije[uredi | uredi izvor]

Godine 1965. upisuje studije elektroenergetike na Tehničkom fakultetu beogradskog Univerziteta, koje ubrzo napušta. Iste godine sa dve pesme je zastupljen u zborniku Osuđeni na nežnost, objavljenom u Pančevu. Narednih godina dobija prve nagrade za pesme na Konkursu poezije mladih Vojvodine. Snima i nekoliko autorskih amaterskih filmova. Nakon tri godine, 1968. upisuje se na Višu pedagošku školu u Beogradu, odsek opštetehničkog obrazovanja. Radi i dalje za list Pančevac.[1]

Pedagoški rad[uredi | uredi izvor]

Višu pedagošku školu završava 1970. i zapošljava se u beogradskoj OŠ „Đura Daničić” kao nastavnik osnova tehnike. Počinje da se bavi dečjim filmom i osniva Foto-kino klub u školi, a potom i Atelje mladih talenata. Fotografije i filmovi dece kojima je mentor osvajaju brojne nagrade u Jugoslaviji i inostranstvu. Kao nastavnik radi sve do 1995. godine. U međuvremenu, u teškim i sumornim danima 1993-94. radi za UNICEF i OKSFAM programe za decu Hajde da se igramo po izbegličkim centrima Srbije.[1]

Po napuštanju posla nastavnika nakratko se zapošljava u marketingu kompanije Bel Padžet, gde osniva i uređuje dečji časopis Deci Bel, ali već sledeće godine zapošljava se u Biblioteci grada Beograda, u opštinskoj biblioteci „Laza Kostić” na beogradskoj opštini Čukarici. Vodi tribine Branko Ćopić (književnost za decu) i Među javom i međ snom (književnost za odrasle), sve do njihovih ukidanja 2004. godine. U penziju odlazi 2010. godine. U međuvremenu radi na medijskom opismenjavanju nastavnika u nevladinoj organizaciji Medijafokus. Održava preko hiljadu književnih susreta sa decom Srbije, Crne Gore, Makedonije, Hrvatske, Republike Srpske, Bosne i Hercegovine, Mađarske i Rumunije.[1]

Književni rad[uredi | uredi izvor]

Kulturno-prosvetna zajednica Pančeva objavljuje mu, 1969. godine, prvu zbirku pesama Potomak ravnice. Nastavlja sa književnim radom i u januaru 1973. biva primljen u Udruženje književnika Srbije - Društvo književnika Vojvodine. Godine 1982. dobija prvu književnu nagradu Dragojlo Dudić za roman u rukopisu Rat Novakov i mir, koji sledeće godine objavljuje beogradski izdavač „Četvrti jul”. Izdavačka kuća „Vuk Karadžić” iz Beograda objavljuje 1985. godine njegov roman za mlade Hajduk u Beogradu, koji biva nagrađen nagradom Politikin zabavnik. U narednim godinama ovaj roman doživljava brojna izdanja, tiraž od nekoliko stotina hiljada primeraka i biva više od petnaest godina najčitanija knjiga za mlade po bibliotekama širom zemlje. Objavljuje brojne romane za mlade, zbirke pesama i pripovedaka. Postaje jedan od najtiražnijih i najčitanijih pisaca za mlade. Dobija brojne književne nagrade. Godine 2017. brisan je sa spiska Udruženja književnika Srbije.[1] Godine 2022. postaje član Srpskog književnog društva.

Od 2010. godine, kada je premijerno izvedena, u Pozorištu lutaka u Nišu izvodi se predstava „Hajduk u Beogradu“, po tekstu Gradimira Stojkovića, a u režiji Milana Mađareva. U predstavi igraju glumci Pozorišta lutaka.[2]

Dela (bibliografija)[uredi | uredi izvor]

Romani[uredi | uredi izvor]

  • Rat Novakov i mir (1983; nagrada „Dragojlo Dudić” za roman u rukopisu 1982. godine)
  • Hajduk u Beogradu (1985; nagrada za najbolje književno delo namenjeno mladima „Politikin zabavnik” 1985. godine)
  • Hajduk protiv vetrenjača (1989)
  • Hajduk sa druge strane (1991; nagrada za najbolje književno delo za decu „Neven” 1991. godine)
  • Sve moje gluposti (1995; nagrada za najbolje književno delo za decu „Neven” 1995. godine, nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 1997. godinu)
  • Želim (1996)
  • Buba (1997)
  • Kopao sam dubok zdenac (1997; nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 1998. godinu)
  • Hajduk na Dunavu (1998; nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 1999. godinu)
  • Prvi (1999)
  • Hajduk čuva domovinu (2000; nagrada dečjeg žirija „Dositej” za 2000. godinu)
  • Hajduk ostaje Hajduk (2001; nagrada dečjeg žirija „Dositej” za 2001. godinu)
  • Hajduk u četiri slike (2002; nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 2002. godinu)
  • San (2002; nagrada Večernjih novosti „Gordana Brajović”za najbolju knjigu namenjenu deci u 2002. godini)
  • Hajduk iz Beograda (2003; nagrada dečjeg žirija „Dositejevo pero” za 2003. godinu)
  • Hajduk po Himalaji (2005)
  • Maja u oblacima (2005; nagrada Zmajevih dečjih igara „Rade Obrenović” za najbolji roman namenjen mladima u 2005. godini)
  • Raduj se, mladiću (2008)
  • Svako mora jednom (2010; 2. deo romana Raduj se, mladiću)
  • Ja kao ti - ti kao ja (2011)
  • Grad (2013)
  • Posao za dečake a ponekad i za devojčice (2014)
  • Niko nas nije hteo (2014; 3. deo romana Raduj se, mladiću)
  • Na bregu kuća mala (2016,nagrada dečjeg žirija „Dositej” za 2017. godinu )[3]
  • Peta devojčica, Marja (2018,nagrada dečjeg žirija „Dositej” za 2019. godinu )
  • Ne brinite za sutra (2020)
  • Sve moje ludosti (2022)

Zbirke pripovedaka[uredi | uredi izvor]

  • Ono vreme (nagrada dečjeg žirija „Dositej”, 1997)
  • Sastavni deo života (2004)
  • Tri Ezopove basne od Gradimira Stojkovića (2008)
  • Vrlo kratko: imam jednu tajnu (2010, plaketa „Mali princ“ Tuzla 2011. godine)
  • Jednom ja tako imam jednu tajnu (2011)
  • Ezopove basne po novoj modi (2013)[3]
  • I niko ni da primeti (2021)

Knjige poezije[uredi | uredi izvor]

  • Potomak ravnice (1969)
  • Tuđa vrata (1972)
  • Skupo doba (1976)
  • Pesme (1979)
  • U ovom šašavom životu (1991)
  • Plava postelja (1997)
  • Ko se ovde folira (1998)
  • Potomak ravnice - izbor (2002)
  • Čardak bez zemlje bez neba (2017) (nagrada "Momčilo Tešić" 2017)
  • Kao što to obično biva (2020)

Izbor poezije i proze[uredi | uredi izvor]

  • Bolje vas našli (zajedno s Dragomirom Ćulafićem, 2002)
  • Jednom ja tako/Glavom kroz zid (2005)
  • (Ne)uspela šala („Srebrno Gašino pero” za najduhovitiju knjigu, 2005)
  • KBSZ knjiga (2006)
  • Možda večeras (2007)[3][4]

Priručnici[uredi | uredi izvor]

koautor priručnika:

  • Pars pro toto (medijska pismenost za nastavnike osnovnih škola)
  • Čitati medije (multimedijalni projekat za medijsko opismenjavanje)[5]

Nagrade[uredi | uredi izvor]

Grada pored svoje lutke (Lazarevac, 29. Festival humora, 13.09.2017.) dobijene 1999. na Festivalu humora u Lazarevcu

Galerija[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e Stojković, Gradimir. „Gradimir Stojković - biografija (24. jul 2011.)”. Pristupljeno 27. 6. 2016. 
  2. ^ S., Lj. „"Hajduk u Beogradu" u Pozorištu lutaka”. Južne vesti. Pristupljeno 3. 7. 2016. 
  3. ^ a b v g „Biografija: književnik Gradimir Stojković”. opusteno.rs. Opušteno. Pristupljeno 28. 6. 2016. [mrtva veza]
  4. ^ „BIBLIOTEKARI STVARAOCI - Gradimir Stojković”. www.biblioteke.org.rs. Biblioteke vašeg okruženja. Arhivirano iz originala 12. 04. 2012. g. Pristupljeno 28. 6. 2016. 
  5. ^ a b Živković, Brankica. „Priča o hajduku iz Mramorka”. www.bastabalkana.com. Bašta Balkana. Pristupljeno 28. 6. 2016. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Gradimir Stojković na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Градимир_Стојковић&oldid=27686008”