Mitropolit niški Grigorije
| Grigorije | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Pomesna crkva | Carigradska patrijaršija |
| Mitropolija | Niška mitropolija |
| Čin | mitropolit |
| Titula | arhiepiskop i mitropolit niški |
| Sedište | Niš |
| Godine službe | 1833—1842. |
| Prethodnik | Josif |
| Naslednik | Nikifor |
| Lični podaci | |
| Mesto rođenja | Kožin, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 18. oktobar 1842. |
| Mesto smrti | Niš, Osmansko carstvo |
Grigorije Srbin (Kožin, ? — Niš, 18. oktobar 1842) bio je arhiepiskop i mitropolit niški i prvi srpski jerarh u Nišu nakon ukidanja Pećke patrijaršije 1766. godine.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u selu Kožin u trnskom okrugu.[1] Prvi podatak o njegovom prisustvu u Nišu zapisan je u prvoj polovini 19. veka, gde se on već tu nalazio 1819. kao klirik. Pretpostavlja se da je bio đakon mitropolita niškog Meletija, jer je bio jedan od saradnika u školi koju je on osnovao 1819/20. godine. Ne zna se tačno kada je postao mitropolit niški, ali se pretpostavlja da je to bilo pre 1833. godine, dok ga Jovan Hadži Vasiljević pominje kao arhiepiskopa niškog već 1827. godine.
Bio je poznat po prosvetnoj delatnosti. U školi mitropolita Meletija učitelji, pored đakona Grigorija, bili su pop Cvetko, pop Vasko, pop Petar i pop Mita. Đaci su se učili pismenosti iz bogoslužbenih knjiga Časoslova i Psaltira, a nastava je bila na slovenskom, odnosno slavenoserbskom jeziku. Kao mitropolit, Grigorije je bio na čelu svih crkveno-školskih opština u niškoj mitropoliji. Postavljao je učitelje, vršio nadzor nad njima i određivao iz kojih će se knjiga učiti. Bio je veliki ljubitelj srpske narodne književnosti, posebno Dositeja Obradovića.
Za vreme njegovog vladičestvovanja veliki broj crkava i manastira je obnovljen ili iznova podignut. Tako je 1839. godine proširena katedralna crkva niške mitropolije posvećena svetim Arhangelima. Crkvu i mitropolita Grigorija je posetio 17. februara 1840. godine knez Mihailo Obrenović sa svojom majkom knjeginjom Ljubicom po povratku iz Carigrada. Osvetio je 1. septembra 1837. godine crkvu Gabrovačkog manastira, a 1838. završio je obnovu manastira svetog Jovana Krstitelja u Gornjem Matejevcu i podigao novu manastirsku crkvu. Iste godine podignute su i crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Gornjem Matejevcu, svetih Arhangela u Donjem Matejevcu, Uspenja Presvete Bogorodice u Grkinji, Vaznesenja Gospodnjeg u Krčimiru, svetog Nikolaja Mirilikijskog u Kamenici, juna iste godine osvećena je leskovačka crkva Odžaklija, posvećena Rođenju Presvete Bogorodice i obnovljena crkva Svete Trojice u Babičkom. Godine 1839, podignute su crkve u Donjem Međurovu posvećene Presvetoj Bogorodici i u Miljkovcu, posvećena Uspenju Presvete Bogomajke, koja je osvećena na Vidovdan 28. juna.
Mitropolit Grigorije je umro 18. oktobra 1842. godine i sahranjen je iza male saborne crkve svetih Arhangela u Nišu.[2]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Milićević, Milan: „Kraljevina Srbija. Novi krajevi“, Beograd, 1884, str. 33
- ^ Arhiepiskop i mitropolit niški Grigorije eparhijaniska.rs
