Gromila
Najstariji poznati grobovi na balkanskim prostorima su gromile, nastale 1800. do 200. godine p. n. e. Najviše ih je iz bronzanog perioda kada je ilirska kultura na Balkanu doživila svoj procvat.
Gromila je tip grobne humke – tumula, sačinjena od gomile kamenja, najčešće kružnog oblika ispod kojih su sahranjeni ostaci jedne ili više osoba. S obzirom na to da su Iliri verovali u zagrobni život, svoje mrtve su sahranjivali sa ličnom imovinom.
Istraživanja[uredi | uredi izvor]
Velika istraživanja i ispitivanja gromila radio je krajem 19. vijeka, tačnije 1888, 1895. i 1897. godine, Zemaljski muzej u Sarajevu, finansijski i naučno potpomognuta iz Beča.
Istraživanja su rađena na lokalitetu Glasinačkog polja kada su pronađeni brojni predmeti značajni za ljudsku istoriju i kulturu. Neki od predmeta se i danas čuvaju u Beču i ispunjavaju stranice svjetskih naučnih radova.
Zbog velikog broja otkrivenih gromila, i pronađenih predmeta ova kultura je nazvana Glasinačka grupa ili kultura, koja obuhvata područja današnje Hrvatske, Bosne, Srbije i Crne Gore.
Značajna istraživanja gromila vršio je poznati srpski arheolog Đorđe Janković koji je u svojoj studiji Srpske gromile pokazao značajnu vezu gromila sa starim srpskim običajima i kulturom pre konačnog primanja hrišćanstva.
Prve gromile je 1898. godine istraživao Vejsil Đurčić, ali je mislio da iskopava praistorijske mogile, iako je u nekima našao predmete ranovizantijskog doba. 1957. godine Pavao Anđelić je sproveo iskopavanja oštećene gromile u blizini Konjica, i opredelio ih kao slovenski grob spaljenog pokojnika VIII veka.[1] Pet gromila istražili su na savremen način Vasil Boroneanc i Jon Stinga, na Velikom Ostrvu u rumunskom delu Dunava, 1976. godine. Oni su ih datovali u VII vek. Otkrićem nalazišta gromila u Ljutićima kod Pljevalja, usledila su obimnija istraživanja u Jugoslaviji. Dragoslav Srejović je 1985. godine otkrio prvu srednjovekovnu humku, a u periodu do 1991. godine istraživano je 8 gromila.[2]
O pogrebu Srba u srednjem veku ostavili su podatke arapski naučnici Al Masudi i Al Bekri odnosno Ibrahim ibn Jakub.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Gromile na Romaniji i Glasincu (jezik: srpski)
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Janković, Đorđe. „Pogreb Srba u ranom srednjem veku“, referat na VI međunarodnom kongresu slovenske arheologije, Novgorod, 1996. (preliminarna sinteza o srpskim gromilama)
- Janković, Đorđe. „Gromile Srba u svetlu nekih drugih podataka“, odeljak iz knjige Srpske gromile, 1998.