David Albala

David Albala
Puno ime	David Albala
Datum rođenja	(1886-09-01)1. septembar 1886.
Mesto rođenja	Beograd, Kraljevina Srbija
Datum smrti	4. april 1942.(1942-04-04) (55 god.)
Mesto smrti	Vašington, SAD

David Albala (Beograd, 1. septembar 1886 — Vašington, 4. april 1942), je bio lekar, političar i cionista.

Biografija

Otac Avram Kovu, limar, majka Lea, rođ. Melamed. Rođen je u porodici Kovu, ali su ga, posle smrti majke 1892, usvojili tetka i teča, Isak, beogradski trgovac, i Sofija Albala, čije je prezime nosio tokom života.

Završio je osnovnu školu kod Saborne crkve i Prvu beogradsku gimnaziju. Osnovao je jevrejsko omladinsko udruženje Gideon (1905). Medicinski fakultet u Beču upisao je 1905, a diplomirao je u septembru 1910. godine. Finansijsku pomoć za školovanje u inostranstvu dobio je od jevrejske organizacije Potpora i nekih pojedinaca (Bencion Buli, Haim Melamed). Za breme studija u Beču, bio je blagajnik i predsednik Društva Židova akademičara iz jugoslovenskih zemalja «Bar Giora».

Vojni rok je odslužio po povratku u Beograd, u bolnici pod upravom V. Subotića. U periodu 1910-1912, bio je lekar na brodu na liniji Trst - Južna Amerika. Učestvovao je u Balkanskim ratovima, a po završetku dobio je službu sreskog lekara u Bitolju (od januara do jula 1914). U Prvom svetskom ratu bio je trupni lekar u jedinicama koje su vodile bitke na Drini i Ceru. Posle povlačenja preko Albanije i dolaska na Krf, poslat je na oporavak u Bizertu, pa u Egipat da bi, već u septembru 1916. godine, služio u francuskoj vojnoj bolnici u Bitolju. Tokom boravka na Krfu, izložio je Nikoli Pašiću mogućnost da ga pošalju u misiju u SAD kako bi informisao američku javnost o ciljevima Srbije. Stoga je, od septembra 1917. do novembra 1918. godine, bio član srpske vojne misije u SAD, čiji su ciljevi bili pridobijanje jevrejske javnosti za borbu Srbije i dobijanje finansijskih sredstava. Uspeo je da obezbedi ratni zajam od milion dolara, a uticao je i da srpska vlada, odmah posle Velike Britanije, prihvati Balfurovu deklaraciju. Učestvovao je u agitaciji za upisivanje ratnog zajma među stanovnicama SAD, proputovavši celu državu. Bio je jedan od organizatora pripreme prve jevrejske brigade, koja je 1918. otišla da ratuje u Palestinu. Predvodio je kolonu u svečanom maršu kroz Petu aveniju. Po nalogu srpske vlade, bio je prisutan na Versajskoj konferenciji kao stručnjak za jevrejska pitanja u Kraljevini (1918—1919).

Delovao je na tri polja: kao lekar, kao jugoslovenski i kao jevrejski nacionalni radnik. Lekarsku praksu obavljao je leti, u Vrnjačkoj Banji, a tokom ostatka godine posvećivao se javnoj delatnosti.

Po povratku u Beograd, pristupio je Radikalnoj stranci (1919) i dobio posao opštinskog lekara. Kratko vreme bio je odbornik opštine grada Beograda i potom dao ostavku na mesto opštinskog lekara. Usled neslaganja sa metodama drugih članova stranke, brzo je napustio Radikalnu stranku.

Na molbu srpske vlade, 1935. godine je u Palestini zasadio maslinovu spomen-šumu kralja Aleksandra. U SAD je otišao u decembru 1939. godine, na predlog kneza Pavla, kao specijalni delegat pri Jugoslovenskom kraljevskom poslanstvu u Vašingtonu. U okviru druge američke misije, trebalo je, neformalnim kanalima, da obezbedi kredite i moderno naoružanje, ali u tome nije uspeo. Međutim, aktivno je delovao na organizovanju pomoći Jugoslaviji i jevrejskom narodu, posebno jevrejskim izbeglicama iz Kraljevine u SAD.

Bio je član Centralne uprave Udruženja rezervnih oficira i ratnika i nosilac Albanske spomenice.

U međuratnom životu jevrejske zajednice, bio je jedan od njenih najaktivnijih članova - osnivač, inicijator i član brojnih organizacija. Održao je veliki broj predavanja na priredbama raznih organizacija i učestvovao u mnogim humanitarnim akcijama. Već 1919, osnovao je cionističko udruženje mladih devojaka «Karmel» u Beogradu i Sarajevu, kao i Jevrejsko nacionalno društvo u Beogradu. U okviru SJVO, bio je predsednik Kulturne sekcije, član Izvršnog i Glavnog odbora i potpredsednik. Bio je predsednik Kulturno-prosvetnog odbora, potpredsednik i predsednik Sefardske opštine u Beogradu (1938—1942), član Izvršnog odbora Saveza cionista Jugoslavije, predsednik Jevrejskog narodnog fonda, jedan od osnivača i potpredsednik «Keren Hajesoda», jedan od osnivača Mesne cionističke organizacije i dramskog udruženja «Maks Nordau». Osnivač je i prvi predsednik udruženja intelektualaca «Bratstvo». U SAD je bio član uprave Mesne cionističke organizacije u Vašingtonu i inicijator i učesnik osnivačkog sastanka Društva jugoslovenskih Jevreja u SAD (4. IX 1941).

U okviru beogradske jevrejske sredine, pokrenuo je izdavanje tri časopisa: Jevrejski glasnik (1920), Glasnik Saveza jevrejskih veroispovednih opština (1933) i Vesnik jevrejske sefardske veroispovedne opštine (1939). U prva dva bio je i glavni urednik.

Pisao je članke za Politiku, Židov, Jevrejski glas, Vreme, Srpski književni glasnik. Napisao je i dva pozorišna komada: Erev Jom Kipur (1924) i Kriza. Dobio je nagradu Srpske kraljevske akademije nauka za delo Tuberkuloza pluća (1925).

Preminuo je 4. aprila 1942. u Vašingtonu. Njegova urna je preneta u Njujork, gde mu je Društvo jugoslovenskih Jevreja SAD podiglo spomenik.

Bio je oženjen Paulinom.

Izvor

• Znameniti Jevreji Srbije