Danilo Bata Stojković
| Danilo Bata Stojković | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Danilo Bata Stojković na poštanskoj marki iz 2007. | |||||
| Lični podaci | |||||
| Puno ime | Danilo Stojković | ||||
| Nadimci | Bata, Bubuleja | ||||
| Datum rođenja | 11. avgust 1934. | ||||
| Mesto rođenja | Beograd, Jugoslavija | ||||
| Datum smrti | 16. mart 2002. (67 god.) | ||||
| Mesto smrti | Beograd, Srbija, SR Jugoslavija | ||||
| Univerzitet | Dramske umetnosti u Beogradu | ||||
| Zanimanje | Filmski, televizijski i pozorišni glumac | ||||
| Porodica | |||||
| Supružnici | Olga Stojković | ||||
| Rad | |||||
| Aktivni period | 1953—2002. | ||||
| Bitne uloge | Diplomci — Dušan Bubuleja Grlom u jagode — Sreten Živković Čuvar plaže u zimskom periodu — Milovan Pašanović Ko to tamo peva — Brka Maratonci trče počasni krug — Laki Topalović Kako sam sistematski uništen od idiota — Babi Papuška Balkanski špijun — Ilija Čvorović Varljivo leto 68 — Veselin Cvetković Profesionalac — Luka Laban Klaustrofobična komedija — Sava Odžačar | ||||
| Veza do IMDb-a | |||||
| |||||
Danilo Bata Stojković (Beograd, 11. avgust 1934 — Beograd, 16. mart 2002) bio je srpski glumac.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Bata je rođen u Beogradu 11. avgusta 1934. godine u porodici Alekse Stojkovića, uglednog predratnog veletrgovca drvima i ugljem. Odrastao je na Čuburi, uz rođenog brata Žiku, potonjeg poznatog beogradskog intelektualca i publicistu. Živeo je u Beogradu sa suprugom Olgom.
Jedan od presudnih trenutaka u karijeri Bate Stojkovića je bila predstava iz 1953. godine, na Pašinom brdu u kojoj je igrao u Čehovljevoj predstavi „Krčma na glavnom drumu”. U publici je bio i Dobrica Milutinović, koji je nakon predstave prišao Bati i uzbuđeno mu rekao: „Ti si, sine, još u majčinoj utrobi postao glumac.”
Na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu ga je primio Tomislav Tanhofer, a diplomirao je kod Josipa Kulundžića 1959. godine, ulogom Đorđa Crnojevića iz Jakšićeve „Jelisavete” i Kapetana vatrogasca iz „Ćelave pevačice”.
Ostvario je veliki broj uloga na filmu i u pozorištu. Najpoznatije su mu uloge u filmovima Ko to tamo peva, Maratonci trče počasni krug i Balkanski špijun, za koje je nagrađivan brojnim nagradama.[1]
Preminuo je 16. marta 2002. godine, u 68. godini posle teške bolesti, a njegova urna je nakon kremacije smeštena u rozarijum beogradskog Novog groblja.[2]
Početak glumačke karijere[uredi | uredi izvor]
Pozorišnu karijeru započeo je u Jugoslovenskom dramskom pozorištu (JDP; 1959), a 1962. postao je stalni član ansambla Ateljea 212. Publika ga je posebno zavolela u „Zvezdara teatru”, u ulogama koje je Dušan Kovačević pisao za njega. Prvi put na scenu JDP izašao je 1956. godine i igrao slugu u „Magbetu”, a godinu dana kasnije pojavio se kao agent u predstavi „Troje” na sceni Ateljea 212.
Filmsku karijeru je započeo ulogom u filmu „Izdajnik“ iz 1964.[3] Usledio je niz televizijskih i manjih filmskih uloga, a najvažnije su bile uloge u filmovima „Majstor i Margarita“ (1972), „Čuvar plaže u zimskom periodu“ (1976) i Pas koji je voleo vozove (1977). Takođe je igrao i oca jednog od likova u seriji „Grlom u jagode“. Poznat je i po ulozi malog antagoniste u filmu Gorana Markovića „Nacionalna klasa“ (1979).
Proboj i slava[uredi | uredi izvor]
Stojković je neke od svojih najboljih uloga imao radeći sa rediteljem Slobodanom Šijanom, a koji je bio najuspešniji kada je radio sa scenarijima Dušana Kovačevića. Šijan, koji je prethodno radio sa Stojkovićem u nekoliko televizijskih produkcija, debitovao je na velikom platnu filmom „Ko to tamo peva“ (1980), komedijom smeštenom pred početak Drugog svetskog rata u ondašnjoj Jugoslaviji. Od uloga ostalih glumaca u filmu, Stojković se isticao ulogom putnika germanofila. „Ko to tamo peva“ je bio veliki kritički i komercijalni uspeh i osvojio je dve nagrade na filmskom festivalu u Montrealu.
Stojković se pojavio u ulozi alkoholičara u filmu „Poseban tretman“ Gorana Paskaljevića, a zatim je ponovo radio sa Šijanom u komediji „Maratonci trče počasni krug“. Film, koji priča o porodici grobara u sukobu sa porodicom lokalnih pljačkaša, bio je još jedan uspeh za Stojkovića i Šijana i zadržao je kultni status do današnjih dana.
Nakon nekoliko manjih uloga, od kojih se izdvaja uloga direktora škole u filmu „Idemo dalje“, Stojković je glumio u tri filma u kojima je tumačio likove koji su bila satira na komunističke ideale „partijskog čoveka“ ili „marksističkog revolucionara“. Prva u nizu je bila uloga Babija Pupuške u Šijanovom filmu „Kako sam sistematski uništen od idiota“ (1983), u kome se radi o čoveku koji kreće u traganje za srodnom dušom nakon što je čuo, za njega šokirajuću, vest o ubistvu Če Gevare. Počev od ovog filma, Stojković se usavršio u tumačenju uloga sa „očinskom figurom“, pa je imao još jednu sjajnu ulogu u filmu „Varljivo leto '68“ Gorana Paskaljevića. Stojković je glumio strogog oca marksistu, koji nije mogao da podnese da se događaji iz 1968. odvijaju pred njegovim očima.
Ujedinjujući svoj talenat sa talentom Dušana Kovačevića, Bata Stojković je 1984. godine izveo po mnogima svoju najbolju ulogu u filmu „Balkanski špijun“, koji su režirali zajedno Božidar Nikolić i Dušan Kovačević. U ovom filmu, Stojković je glumio Iliju Čvorovića — bivšeg, sada pritajenog, staljinistu koji je zbog toga proveo godine u zatvoru i sada boluje od paranoje i vidi špijune svuda oko sebe.
Kraj života[uredi | uredi izvor]
Petog februara 2002. godine, iako već teško bolestan, Danilo Bata Stojković igrao je Lupusa u Ateljeu 212, u jubilarnoj, 300. „Korešpodenciji“ (Mihizova dramatizacija dela Borislava Pekića u režiji Arsenija Jovanovića). Trinaestog februara 2002. godine[4], na molbu mladih glumaca iz Slovenije došao je i u Zvezdara teatar da odigra „Profesionalca“ Dušana Kovačevića.[1] To su bili poslednji nastupi jednog od najcenjenijih srpskih glumaca.
U prepunoj sali Zvezdara teatra 20. marta iste godine je održana komemoracija povodom smrti Bate Stojkovića.[1] U prvom redu, pored supruge Olge, sedele su njegove kolege — Ljuba Tadić, Ružica Sokić, Bora Todorović, Petar Božović, Mira Banjac, Neda Arnerić i drugi. U ime Jugoslovenskog dramskog pozorišta (JDP), od Bate se oprostila njegova koleginica Branka Petrić, a komemoraciji su prisustvovali i Zoran Živković, tada Savezni ministar unutrašnjih poslova, akademici Matija Bećković i Dragoslav Mihailović i brojni glumci.[1] Telegrame saučešća Batinoj supruzi Olgi[5] poslali su i Vojislav Koštunica, predsednik SR Jugoslavije, i Zoran Đinđić, republički premijer.[1]
Bata Stojković je kremiran na Novom groblju u Beogradu, a poslednje reči uputio mu je ponovo njegov „lični pisac“ Dušan Kovačević: „Dragi Bato, danima pokušavam da ti kažem nešto nalik na oproštaj, a da se ti ne namrštiš ili nasmeješ. Beograd je imao velikih glumaca, ali nikada nekoga kao što si ti. Prošao si našom scenom kao oluja. Našim prijateljima koji te čekaju reci da smo bolje nego što jesmo...“[1]
Poslednju počast[1] na Novom groblju odali su Zoran Đinđić, Đorđe Marjanović, Brana Petrović, Siniša Kovačević, Bajaga i mnogi drugi.
Filmografija[uredi | uredi izvor]
_01.jpg)
Nagrade[uredi | uredi izvor]
Danilo Stojković je bio dobitnik brojnih priznanja[6]. Između ostalih, tu su:
- Dobričin prsten, najveća glumačka nagrada koja se u Srbiji dodeljuje za glumačko delo (1990),
- Nagrada "Pavle Vuisić“, za izuzetan doprinos umetnosti glume na domaćem filmu, na Filmskim susretima u Nišu (1998),
- Zlatni ćuran za životno delo glumcu komičaru (2002 — posthumno),
- Statueta Joakim Vujić, za izuzetan doprinos razvoju pozorišne umetnosti Srbije (1990),
- Sterijina nagrada za ulogu u predstavi „Cincari ili korešpodencija“ (1982),
- Sterijina nagrada za ulogu u predstavi „Balkanski špijun“ (1984),
- Sterijina nagrada za ulogu u predstavi „Profesionalac“ (1990),
- Sterijina nagrada za ulogu u predstavi „Đeneral Milan Nedić“ (1992),
- Zlatna arena u Puli, za najbolju glavnu mušku ulogu u filmu „Balkanski špijun” (1984),
- Zlatna arena u Puli, za najbolju sporednu mušku ulogu u filmu „Zazidani” (1969),
- Statueta Ćuran za ulogu u predstavi „Ožalošćena porodica” na Danima komedije u Jagodini (1981),
- Statueta Ćuran za ulogu u predstavi „Cincari ili korešpodencija” na Danima komedije u Jagodini (1982),
- Statueta Ćuran za ulogu u predstavi „Balkanski špijun” na Danima komedije u Jagodini (1984),
- Statueta Ćuran za ulogu u predstavi „Klaustrofobična komedija” na Danima komedije u Jagodini (1988),
- Statueta Ćuran za ulogu u predstavi „Profesionalac” na Danima komedije u Jagodini (1990),
- Gran-pri „Ćele kula” za ulogu u filmu Čuvar plaže u zimskom periodu, na Filmskim susretima u Nišu (1976),
- Gran-pri „Naisa” za ulogu u filmu „U ime oca i sina”, na Filmskim susretima u Nišu (1999),
- Nagrada Car Konstantin za ulogu Ilije Čvorovića u filmu „Balkanski špijun”, na Filmskim susretima u Nišu (1984),
- Specijalna nagrada za ulogu u filmu „Zazidani”, na Filmskim susretima u Nišu (1969),
- Nagrada za epizodnu mušku ulogu u filmu „Balkanska pravila”, na Filmskim susretima u Nišu (1997).
- Nagrada Braća Karić (1999.)
Letnja pozornica u Vrnjačkoj Banji, na kojoj se održava Festival filmskog scenarija, od 2010. godine nosi ime „Danilo Bata Stojković“, a na njoj je i otkrivena spomen ploča[7] ovom glumcu. Od 2010. godine u Vrnjačkoj Banji počeli su da se održavaju i „Dani Danila Bate Stojkovića“ koji će počinjati svake godine 11. avgusta, na dan njegovog rođenja.[8] U Vrnjačkoj Banji je otvorena njegova spomen-soba.[9]
Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]
- Bata Stojković je u 14. godini ponavljao razred.[1]
- Dugogodišnji nadimak Bubuleja je stekao proslavivši se istoimenom ulogom u televizijskoj seriji Diplomci.[4]
- Bata Stojković je bio kršteni kum deci srpske glumice Ljiljane Dragutinović[5] i srpskog političara Milorada Vučelića.
- Bata je inspirisao akademika Miću Popovića da naslika seriju slika s likom Gvozdena[10] prema istoimenom liku iz filma „Delije“ (jezik: engleski)[1].
- Bata nikada nije otkazivao predstave, pa je tako i jednu od poslednjih, „Korešpondenciju“, odigrao teško bolestan[7] 5. februara 2002. na sceni Ateljea 212. Na komemoraciji povodom Batine smrti Dušan Kovačević je rekao: „Ne znam da li je iko voleo pozorište kao Bata. Pred početak svake predstave ulazio je u garderobu maksimalno doteran, sa pažljivo odabranom kravatom. Govorio je: »Dobro veče deco, za vas sam se uredio, svaka predstava je za mene praznik i ja joj na ovaj način odajem počast.«“[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z Povodom smrti Danila Bate Stojkovića, Draško Aćimović, Balkanmedia, Pristupljeno 16. aprila 2011.
- ^ Danilo Bata Stojković, Pristupljeno 18. aprila 2011.
- ^ „Bata Stojković bi proslavio 86. rođendan”. Radio-televizija Srbije. 11. 8. 2020. Pristupljeno 12. 8. 2020.
- ^ a b Glumčina Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016), Dnevne novine Press od 16. marta 2007. godine, Pristupljeno 16. aprila 2011.
- ^ a b Bata i dalje živi u našim srcima Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. septembar 2010), Dnevne novine Press od 12. avgusta 2009. godine, Pristupljeno 16. aprila 2011.
- ^ Umro Bata Stojković, B92, 16. mart 2002. godine, Pristupljeno 16. aprila 2011.
- ^ a b U čast Danila Bate Stojkovića, Pristupljeno 16. aprila 2011.
- ^ RTS: Spomen-ploča Bati Stojkoviću (12. avgust 2010)
- ^ Ćirović, G. (16. 3. 2022). „USPOMENA NA VELIKOG GLUMCA U vrnjačkom Amfiteatru otvorena spomen soba Danila Bate Stojkovića”. Večernje novosti. Pristupljeno 17. 3. 2022.
- ^ Vremeplov: Preminuo Danilo - Bata Stojković, Sajt Radio-televizije Vojvodine, Pristupljeno 16. aprila 2011.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Gligorijević, Milo (Ur.). Danilo Bata Stojković. (Muzej pozorišne umetnosti Srbije: Beograd, 1995).
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Danilo Bata Stojković na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Poštanska marka sa likom Bate Stojkovića (jezik: ruski)
- Informacija o mestu gde je sahranjen Bata Stojković (jezik: engleski)
- Klesar svojih uloga („Večernje novosti“, 8. septembar 2012)
- Sada možete da zavirite u biblioteku čuvenog Bate Stojkovića (RTS, 3. decembar 2021)
- Navršava se 20 godina od odlaska glumca Bate Stojkovića („Politika”, 16. mart 2022)
- Sećanje na Batu Stojkovića („Politika”, 15. mart 2023)
- Oko magazin: Bata Stojković - Gluma se naprosto mora znati na sajtu YouTube
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
- Rođeni 1934.
- Umrli 2002.
- Glumci iz Beograda
- Srpski glumci
- Jugoslovenski glumci
- Bivši studenti Fakulteta dramskih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu
- Dobitnici nagrade Dobričin prsten
- Dobitnici nagrade Zlatna arena
- Dobitnici nagrade Zlatni ćuran
- Dobitnici Nagrade Pavle Vuisić
- Dobitnici nagrade Car Konstantin
- Dobitnici Gran pri nagrade Naisa
- Glumci i glumice pozorišta „Atelje 212”
- Glumci i glumice Jugoslovenskog dramskog pozorišta
- Glumci i glumice serije Veče sa zvezdama
- Sahranjeni na Novom groblju u Beogradu