Carigradski sabor (879—880)
| Deo serije o hrišćanstvu |
| Hrišćanstvo |
|---|
 |
 Portal Hrišćanstvo |
Carigradski sabor (879-880) je bio veliki pomesni sabor Pravoslavne crkve, koji je održan tokom 879. i 880. godine u Carigradu. Sabor je sazvao vizantijski car Vasilije, u dogovoru sa carigradskim patrijarhom Fotijem. Na saboru je osuđen svaki pokušaj promene izvornog Nikejsko-carigradskog simbola vere, bilo putem oduzimanja ili dodavanja. Ova odluka je bila usmerena protiv umetanja izraza Filiokve (lat. Filioque) u Simbol vere, odnosno protiv učenja o dvostrukom ishođenju Svetog duha, od Oca i Sina. Odluke ovog sabora potvrdio je i tadašnji rimski papa Jovan VIII.[1]
Iako je ovaj sabor u prvo vreme bio prihvaćen kao opšti, Rimska crkva je tokom vremena počela da se udaljava od njegovih odluka, a kada je umetak Filiokve oko 1014. godine bio zvanično prihvaćen i u samom Rimu, došlo je do ubrzanog narušavanja dotadašnjeg crkvenog jedinstva, što je na kraju rezultiralo Velikim raskolom (1054). Uprkos tome, Carigradski sabor iz 879-880. godine je zadržao svoju punovažnost u Pravoslavnoj crkvi, a mnogi pravoslavni hrišćani ga smatraju ravnovaseljenskim i nazivaju ga Osmim vaseljenskim saborom.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Nakon smrti carigradskog patrijarha Ignjatija u jesen 877. godine, na patrijaršijski tron u Carigradu ponovo se vratio Fotije, koji je uz saglasnost tadašnjeg vizantijskog cara Vasilija (867-886) odlučio da okupi veliki crkveni sabor, radi preispitivanja spornih odluka ranijeg Carigradskog sabora iz 869-870. godine. Saglasnost za sazivanje novog sabora dao je i rimski papa Jovan VIII (872-882), koji je u Carigrad uputio svoje legate.[1]
Sabor se sastao u jesen 879. godine, uz učešće predstavnika svih istočnih patrijaršija, kao i Rimske crkve, koju su predstavljali papski legati (izaslanici) Eugen, Petar i Pavle. U radu sabora učestvovala su čak 383 episkopa. Sabor je usvojio tri kanona, koji su uvršteni u korpus kanonskog prava Pravoslavne crkve. Na saboru su poništene sve sporne odluke ranijeg Carigradskog sabora iz 869-870. godine.[3]
Sabor je jednoglasno potvrdio izvorni Nikejsko-carigradski simbol vere, bez ikakvih odbitaka ili dodataka, zvanično osudivši svaki pokušaj izostavljanja ili umetanja pojedinih reči ili izraza. Učesnici sabora su tim povodom naglasili: "Prihvatamo svim svojim srcem i priznajemo svojim usnama, da drevni Simvol vere ispovedamo bez bilo kakvog oduzimanjem i bez dodavanja, bez menjanja ili oštećenja.", uz izricanje upozorenja i osude: "ako neko od lica dozvoli izmenu ili dopunu ovog Simvola, kao i onaj ko se usudi da to učini, da bude proklet".[4] Ovom odlukom, odbačen je svaki pokušaj umetanja izraza Filiokve (lat. Filioque) u Simbol vere, a samim tim je sprečeno da se u Simbol vere preko pomenutog umetka uvede i nepravilno učenje o dvostrukom ishođenju Svetog duha. Sabor je zaključio rad 880. godine, a njegove odluke je zvanično potvrdio i tadašnji rimski papa Jovan VIII.[5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Ostrogorski 1969, str. 235.
- ^ Jevtić 2012, str. 69-90.
- ^ Atanasije Jeftić, Na putevima otaca: Vaseljenski sabori i živo predanje Crkve
- ^ Lebedev A. P. T. 5: Istoriя razdeleniя Cerkveй v IX, X i XI vekah: S podrob. ukaz. rus. lit., otnosящeйsя k эtomu predmetu, s 1841 po 1900 gg. SPb.: Tuzov, M.: Pečatnя Snegirevoй str.293
- ^ Siecienski 2010, str. 103-104.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vasiliadis, Panajotis (1996). „Druga Fotijeva patrijaršija (1. deo)” (PDF). Teološki pogledi. 29 (1-4): 87—131.
- Vasiliadis, Panajotis (1997). „Druga Fotijeva patrijaršija (2. deo)” (PDF). Teološki pogledi. 30 (1-4): 3—84.
- Dvornik, Francis (1948). The Photian Schism: History and Legend. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
- Jakšić, Dušan N. (1931). Lično svojstvo Svetog Duha po učenju Pravoslavne crkve, s obzirom na rimski dogmat Filioque. Sremski Karlovci: Srpska manastirska štamparija.
- Jevtić, Atanasije (2012). „Sveti Vaseljenski Sabori: Osmi (879–880. g.) i Deveti (1351. g.)” (PDF). Teološki pogledi. 45 (1): 69—90.
- Komatina, Predrag (2009). „Moravski episkop Agaton na Fotijevom saboru 879/880. g.”. Srpska teologija danas. 1: 359—368.
- Komatina, Predrag (2014). Crkvena politika Vizantije od kraja ikonoborstva do smrti cara Vasilija I. Beograd: Vizantološki institut SANU.
- Komatina, Predrag (2016). „Oblast Vagenitija i episkopija Sv. Klimenta”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 53: 83—100.
- Matić, Zlatko, ur. (2012). Filioque: Istorijski i teološki aspekti jednog problema. Požarevac: Eparhija braničevska.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
- Popović, Radomir V. (1983). „Sveti Fotije patrijarh carigradski i njegovo doba” (PDF). Teološki pogledi. 16 (4): 191—211.
- Popović, Radomir V. (2007). „Neke od najvećih hrišćanskih jeresi prvog milenijuma: arijanstvo, monofizitstvo, filiokve (filioque)”. Crkva Hristova i svet religije: Antologija pravoslavnih viđenja (2. dopunjeno izd.). Beograd: Dosije. str. 331—336.
- Siecienski, Anthony Edward (2010). The Filioque: History of a Doctrinal Controversy. Oxford University Press.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- SPC: Sveti Fotije Carigradski Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. mart 2018)
- Sveti Fotije Carigradski: Okružna poslanica