Dimitrije Ruvarac

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Dimitrije Ruvarac
Dimitrije Ruvarac oko 1910.
Lični podaci
Datum rođenja(1842-10-25)25. oktobar 1842.
Mesto rođenjaStari Banovci, Austrijsko carstvo
Datum smrti16. decembar 1931.(1931-12-16) (89 god.)
Mesto smrtiSremski Karlovci, Kraljevina Jugoslavija
ObrazovanjeBogoslovski fakultet
Naučni rad
PoljeIstorija
Potpispotpis_alt}}}

Dimitrije Ruvarac (Stari Banovci, 25. oktobar 1842 — Sremski Karlovci, 16. decembar 1931) bio je srpski istoričar, političar i publicista.[1]

Brat mu je bio poznati srpski istoričar Ilarion Ruvarac.[2] Dimitrije Ruvarac se bavio različitim problemima srpske istorije, pre svega srpske kulturne istorije od 18. do 20. veka. Bio je takođe i političar, pisac i polemičar, jedan od najplodnijih publicista svog vremena. Njegova bibliografija koju je objavio 1927. broji preko 1100 jedinica.[1]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Dimitrije je rođen u Starim Banovcima, u svešteničkoj porodica. Otac popa imao je još tri sina: Lazara (sudiju), Jovana (istoričara i kaluđera Ilariona) i Kostu - književnika aktiviste srpske "Omladine".

Osnovnu školu završio je u Novim Karlovcima (Sasama). Gimnaziju i bogosloviju pohađao je u Sremskim Karlovcima. Bio je prvo učitelj u Krušedolu i Zemunu, a nakon rukopoloženja za đakona 1866. godine bio je najpre kapelan u Zemunu, a 1870. godine je postao paroh gornjovaroški, u crkvi Svete Trojice.[2]

Srpski patrijarh Georgije Branković je doveo Ruvarca iz Zemuna u Karlovce. Godine 1893. postao je prota, a 1899. godine postavljen je na mesto upravnika manastirske štamparije u Karlovcima, i bibliotekara Patrijaršijske biblioteke. Upravnik štamparije bio je do 1907. godine, a i nakon toga je ostao bibliotekar. Prvo je bio penzionisan 1910, pa 1911. godine postavljen za bibliotekara u Patrijaršiji. Uređivao je časopis Srpski Sion u periodu između 1903. i 1914. godine; smenjen je zbog oštrih kritika upućenih Saborskom odboru u kojem su bili glavni radikali. Radikali su ga šikanirali kao političkog neprijatelja; čak poslali navodno jednog čoveka da ga ubije. Takođe je između 1911. i 1914. godine uređivao je dragoceni Arhiv za istoriju Srpske pravoslavne karlovačke mitropolije.

Bio je od 1906. godine dopisnik član Srpske Kraljevske akademije u Beogradu. A u Novom Sadu počasni član Matice srpske i Istorijskog društva u Novom Sadu (1930). Odlikovan je zbog zasluga srpskim kraljevskim Ordenom Sv. Save 2. reda.

Ruvarac je bio veliki polemičar i oštri kritičar, koji je svojom pisanom rečju učestvovao u međusrpskim razmiricama. bio je to iskreni patriota koji se bavio istorijom Srba i pritom nikog nije štedeo. Tako je objavio više političkih brošura - pamfleta, posvećenih dr Stevanu Pavloviću, dr Emilijanu Radiću, dr Aleksi Iviću i drugima. Radikalima je posvetio sarkastičnu pisaniju pod naslovom: Pukla tikva radikalska i Masni lonci.[3] Izdao je povodom svog 80. godišnjeg rođendana kratku autobiografiju i obimnu "Bibliografiju svojih radova".[4] Materijalno je propadao zbog ulaganja novca za štampanje svojih knjiga.

Nema nama leka[uredi | uredi izvor]

Stanovao je pred smrt u svojoj sobici u zgradi Patrijaršije. Imao je vanbračnu ćerku Mariju sa Leposavom Budisavljević. Ona je Mariju rodila sa 16 godina i nije se udala za Ruvarca, već se kasnije udala za Peru Čalmanca. [5] U nekrologu se kaže da je nekoliko godina pre povlačenja u osamu - "obudovio".[6] Umro je u dubokoj starosti, usamljen i depresivan. Izvršio je decembra 1931. godine samoubistvo pucnjem iz revolvera u Sremskim Karlovcima, zbog uporne nesanice. Sahrana je bila skromna i tiha; nekoliko prijatelja među kojima predsednik Matice srpske Radivoje Vrhovac, bili su jedina pratnja.[7]

Stvaralaštvo[uredi | uredi izvor]

Naslovna strana časopisa Arhiv za istoriju Srpske pravoslavne karlovačke mitropolije (1911)

Njegovo stvaralaštvo bilo je izuzetno plodno i svestrano. U svojim raspravama obrađivao je političke, naročito crkveno političke teme, istorijske i istorijsko-književne probleme. Bavio se i objavljivanjem istorijskih izvora. Bio je poznat kao žustar i neprikosnoven polemičar.[8] U istoriografskom pogledu pripadao je kritičkom pravcu koji je u srpskoj istorijskoj nauci zasnovao njegov brat Ilarion. I sam se borio protiv iskrivljenja istorijske istine pod uticajem tradicije. Pisao je veliki broj radova o Fruškogorskim manastirima, Karlovačkoj mitropoliji i mitropolitima Pavlu Nenadoviću, Vićentiju Jovanoviću, Mojsiju Petroviću i Stefanu Stratimiroviću. Jedan od svojih najznačajnijih istoriografskih radova posvetio je životu i delu velikog srpskog istoričara Jovana Rajića (Jovan Rajić, arhimandrit 1726-1801, objavljeno 1902).

Značajniji radovi su mu:

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „Dimitrije Ruvarac - ISTORIJSKA BIBLIOTEKA”. www.istorijskabiblioteka.com. Pristupljeno 2021-01-30. 
  2. ^ a b Srpska, RTRS, Radio Televizija Republike Srpske, Radio Television of Republic of. „Dimitrije Ruvarac - istoričar i publicista”. KULTURA - RTRS. Pristupljeno 2021-01-30. 
  3. ^ "Vreme", Beograd 1931.
  4. ^ "Bogoslovlje", Beograd-Zemun 1928.
  5. ^ Budisavljević, Borislav (2018). Atlas 37 grana rodoslova Budisavljevića, pp. 101. Prometej. 
  6. ^ "Vreme", Beograd 4. decembar 1931.
  7. ^ "Vreme", Beograd 1931.
  8. ^ Enciklopedija srpske istoriografije, priredili Sima Ćirković i Rade Mihaljčić, Beograd 1997.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Димитрије_Руварац&oldid=25777355”