Dragoslav Marković

draža marković
Dragoslav Marković
Lični podaci
Datum rođenja	(1920-06-28)28. jun 1920.
Mesto rođenja	Popović, kod Sopota, Kraljevstvo SHS
Datum smrti	20. april 2005.(2005-04-20) (84 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija, Srbija i Crna Gora
Profesija	društveno-politički radnik
Porodica
Supružnik	Božidarka Damnjanović
Delovanje
Član KPJ od	1939.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
predsednik Skupštine SR Srbije
Period	1969 — 1974.
Naslednik	Živan Vasiljević
predsednik Predsedništva SR Srbije
Period	1974 — 1978.
Naslednik	Dobrivoje Vidić
predsednik Skupštine SFRJ
Period	1978 — 1982.
Prethodnik	Kiro Gligorov
Naslednik	Raif Dizdarević
predsednik Predsedništva CK SK Jugoslavije
Period	1983 — 1984.
Prethodnik	Mitja Ribičič
Naslednik	Ali Šukrija
Odlikovanja	jugoslovenska odlikovanja: međunarodna odlikovanja:

Dragoslav Draža Marković (Popović, kod Sopota, 28. jun 1920 — Beograd, 20. april 2005) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Srbije i junak socijalističkog rada.

Biografija

Rođen je 28. juna 1920. godine u selu Popoviću, kod Sopota. Njegovi roditelji, Milorad i Anka bili su učitelji, a pored njega imali su još troje dece — ćerku Desu i sinove Momčila-Momu i Branka. Otac Milorad bio je levičar, od 1905. je bio član Srpske socijaldemokratske stranke (SSDS), a od 1919. član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) i delegat na njenom Drugom kongresu, u Vukovaru. Posle zabrane rada KPJ, 1920. nije učestvovao u ilegalnom partijskom radu, ali je do kraja života ostao ubeđeni levičar.

Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a potom je pohađao Treću beogradsku gimnaziju. Pod uticajem oca levičara i starijeg brata Mome, koji je već bio jedan od rukovodilaca partijske organizacije na Medicinskom fakultetu, pristupio je omladinskom revolucionarnom pokretu. Godine 1937, kao učenik osmog razreda gimnazije bio je uhapšen zbog komunističke aktivnosti i posle tri nedelje provedene u pritvoru izbačen iz škole. Potom je prešao u Pančevo, gde je završio osmi razred i maturirao. Po završetku gimnazije, upisao je Medicinski fakultet u Beogradu.

U članstvo Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) bio je primljen 1938, a u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) 1939. godine. Tokom studija, aktivno je učestvovao u revolucionarnom studentskom pokretu, gde je bio zadužen za rad sa srednjoškolskom omladinom. Posle napada Sila Osovine na Kraljevinu Jugoslaviju, aprila 1941. godine hteo je da se prijavi kao dobrovoljac u vojsku, ali ga je u tome sprečila prerana kapitulacija. Posle okupacije, otišao je u rodno mesto, gde se uključio u rad Sreskog komiteta KPJ. Radio je na prikupljanju oružja i pripremanju naroda na borbu. Jula 1941. godine aktivno je učestvovao u stvaranju Kosmajsko-posavskog partizanskog odreda. Kada je ovaj odred, avgusta 1941. narastao na dovoljan broj boraca, on je podeljen na dva odreda - Posavski i Kosmajski. Ubrzo potom Draža je postao zamenik političkog komesara Kosmajskog odreda.

Čitav rat proveo je na terenu Kosmaja i Mladenovca, gde je bio sekretar Okružnog komiteta KPJ za Mladenovac i borac Kosmajskog odreda. Godine 1943. bio je ranjen u nogu, zbog čega je do pred kraj rata bio nepokretan.

Posle oslobođenja Srbije, 1944. godine prešao je u Beograd, gde je bio sekretar i predsednik Okružnog Narodnooslobodilačkog odbora Beogradskog okruga. Godine 1946. postao je upravnik Partijske škole pri Centralnom komitetu KP Srbije. Godine 1947. je ušao u Vladu NR Srbije, gde je najpre bio ministar građevina, a od 1948. ministar rudarstva.

Od 1950. do 1952. godine bio je sekretar Oblasnog komiteta KPS i predsednik Oblasnog narodnog odbora Beogradske oblasti, a zatim sekretar Gradskog komiteta Beograda i direktor Radio Beograda. Godine 1954. postao je predsednik Saveta za kulturu pri Izvršnom veću NR Srbije, a 1956. predsednik Ideološke komisije Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije.

Godine 1958. postao je sekretar za prosvetu u Izvršnom veću Srbije, a 1960. godine je izabran za člana Izvršnog komiteta Centralnog komiteta SK Srbije. Od 1963. do 1967. godine bio je ambasador SFRJ u NR Bugarskoj. Od 1967. do 1969. obavljao je funkcije predsednika Republičkog veća Skupštine Srbije i predsednika Ustavne komisije Srbije. Od 1969. do 1974. bio je predsednik Skupštine SR Srbije, a od 1971. do 1974. godine član prvog Predsedništva SFRJ.

Kada je 1974. godine, shodno novom Ustavu, uvedena funkcija predsednika Predsedništva SR Srbije, prvi je obavljao tu dužnost od 1974. do 1978. godine. Potom je bio predsednik Savezne skupštine SFRJ, od 1978. do 1982. i predsednik Predsedništva Centralnog komiteta SKJ od 1983. do 1984. godine.

Bio je biran za narodnog poslanika savezne i republički skupštine, u svim sazivima do 1963. godine. Bio je član i sekretar Glavnog odbora Socijalističkog saveza radnog naroda Srbije, predsednik Glavnog odbora Ratnih-vojnih invalida. Za člana Centralnog komiteta SK Srbije biran je od Osnivačkog kongresa, 1945, a za člana Izvršnog komiteta CK SK Srbije biran je od Četvrtog kongresa, 1959. godine. Za člana Centralnog komiteta SK Jugoslavije, biran je na Jedanaestom i Dvanaestom kongres.

U vreme uspona Slobodana Miloševića na vlast, sukobio se sa njegovom politikom i ubrzo otišao u penziju, 1986. godine. Posle odlaska u penziju, bio je član Saveta federacije, do njegovog ukidanja 1990. godine. U kasnijim godinama bio je jedan od oštrijih kritičara režima Slobodana Miloševića i Mire Marković, čiji je bio rođeni stric.

Preminuo je 20. aprila 2005. godine u Beogradu, gde je i sahranjen.

Porodica

Čitava porodica Draže Markovića, učestvovala je u Narodnooslobodilačkoj borbi. Otac Milorad, koji je 1941. godine bio mobilisan kao rezervni potpukovnik, proveo je rat u zarobljeništvu u Osnabriku, u Nemačkoj. On je takođe bio učesnik Balkanskih i Prvog svetskog rata

Sestra Desa je tokom studija pripadala revolucionarnom omladinskom pokretu, ali zbog bolesti nije mogla da ide u partizane. Umrla je 1942. godine u Sokobanji, gde je boravila kod očeve familije. Mlađi brat Branko, bio je partizanski borac, ali je iste godine, posle zarobljavanja, streljan u Jajincima.

Stariji brat Momčilo-Moma, bio je član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju i jedan od organizatora ustanka u istočnoj Srbiji. Od 1943. godine je bio politički komesar Glavnog štaba NOV i PO Srbije, a posle rata bio je visoki državni i partijski funkcioner i narodni heroj.

Supruga Draže Markovića, Božidarka Damnjanović Kika takođe je bila učesnica Narodnooslobodilačkog rata i jedna od najpoznatijih partizanki sa Kosmaja, koja je posle završetka rata odlikovana Ordenom narodnog heroja. Oni su se upoznali u partizanima, a 1943. godine su svoju vezu ozvaničili kada su se prijavili Partiji kao supružnici. Formalno su se venčali tek posle rata. Imali su sina Milorada-Miću, koji je bio sportski novinar.

Odlikovanja

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Ordena junaka socijalističkog rada, Orden narodnog oslobođenja, Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem i Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem.

Inostrana odlikovanja i spomenice

• Orden madarskog konjanika, prvi stepen, Bugarska
• Orden Tudora Vladimireskua, prvi stepen, Rumunija
• Orden crvene zastave rada, Istočna Nemačka
• Veliko zlatno odlikovanje na lenti za zasluge Republike Austrije, Austrija
• Orden poljske obnove, drugi stepen, Poljska
• Orden NR Bugarske, prvi stepen, Bugarska
• Velika zvezda velikog srebrenog počasnog odlikovanja sa lentom, Austrija
• Orden za zasluge, veliki krst, Francuska
• Orden za zasluge, veliki oficir, Francuska
• Veliki krst Ordena krune, Belgija
• Veliki krst Ordena dom Enrikea Moreplovca, Portugal
• Velika lenta Ordena za zasluge, Senegal
• Visoki oficir Nacionalnog ordena za zasluge, Kongo
• Visoki oficir Nacionalnog ordena, Centralnoafrička Republika
• Visoki oficir Nacionalnog Ordena reke Mono, Togo
• Carski orden na velikoj lenti, Iran
• Velika lenta ordena veličanstva, Iran
• Najsilniji orden desnice Gurka, Nepal
• Orden tri božanske sile, Nepal
• Orden Britanskog carstva, veliki krst, Ujedinjeno kraljevstvo
• Spomenica 90-godišnjice rođenja Georgi Dimitrova, Bugarska
• Spomenica 50-godišnjice pobede u velikom otadžbinskom ratu 1941-1945, Sovjetski Savez

Galerija

• 
  Grob porodice Marković na Novom groblju
• 
  Grob porodice Marković na Novom groblju
• 
  Sa suprugom Kikom u partizanima 1944.
• 
  Partizanska spomenica 1941.
• 
  Orden junaka socijalističkog rada

Literatura

• Jugoslovenski savremenici Ko je ko u Jugoslaviji. „Hronometar“, Beograd 1970. godina.
• Vojna enciklopedija (knjiga peta). Beograd 1973. godina.
• Acović, Dragomir (2013). Slava i čast - Odlikovanja među Srbima: Srbi među odlikovanjima. Beograd: Službeni glasnik. ISBN 978-86-519-1750-2. 

Spoljašnje veze

• Umro Dragoslav Marković Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. mart 2007) (jezik: srpski)
• The Twilight Years of Serbian Communism (jezik: engleski)