Drača (Kragujevac)

Koordinate: 44° 02′ 00″ S; 20° 48′ 00″ I / 44.033333° S; 20.8° I / 44.033333; 20.8
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe, pogledajte Drača (višeznačna odrednica).

Drača
Manastir Drača
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugŠumadijski
GradKragujevac
Stanovništvo
 — 2011.Rast 915
Geografske karakteristike
Koordinate44° 02′ 00″ S; 20° 48′ 00″ I / 44.033333° S; 20.8° I / 44.033333; 20.8
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina352 m
Drača na karti Srbije
Drača
Drača
Drača na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj034
Registarska oznakaKG
Spomenik u selu
Mapa naselja grada Kragujevca

Drača je naseljeno mesto grada Kragujevca u Šumadijskom okrugu. Prema popisu 2011. [1] bilo je 915 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 828 stanovnika). Pripadala je gradskoj opštini Stanovo do 2002. do 2008. godine, da bi nakon toga opštine bile ukinute.

U ataru sela Drača nalazi se geografski centar Srbije.[2] Naselje je osnovano oko 1720. godine. Pod njivama se nalazi 835,16 ha, voćnjacima 76,29 ha, vinogradima 13,01 ha, livadama 107,53 ha, pašnjacima 75,91 ha dok ostalo zemljište zauzima 1,88 ha.

U selu se nalazi Etno dvorište u Drači i u njemu Etnografski muzej.[3]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Teritorija sela Drača nalazi se u centralnom delu Srbije. Smeštena je u istočnom predelu Šumadije i zahvata slivno područje Lepenice. Nalazi se u zapadnom delu teritorije grada Kragujevca, smeštena na levoj obali Dračke reke (pritoke Velike Morave).

Drača se na severu graniči sa Rogojevcem i Prekopačom, na istoku Divostinom, na jugozapadu sa Drenovcem i zapadu Zabojnicom. Atar sela je 1302 hektara, a osim stanovnika Drače, svoje njive imaju i stanovnice susednih sele Prekopeče i Divostina.[4]

Drača se nalazi na 352 metara nadmorske visine, oko 10 km severozapadno od Kragujevca i oko 150 km južno od Beograda.[5] Nalazi se na obe strane puta koji vodi ka Gornjem Milanovcu. Kuće su podignute ispod brda Visibabe, a selo je dosta bogato vodom. Postoji čak devet izvoru ataru Drače. Kroz selo protiče Dračka reka u koju se uliva Rogojevački potok u blizini manastira Drače.[4]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Drača je jedno od najstarijih Lepeničkih naselja. Ime je dobilo po manastiru Drači. Po svim podacima nastala je posle 1718. godine, kada su Austrijanci zavladali ovim krajevima nakon Austrijsko-turskog rata (1716—1718) i Požarevačkog mira. Draču je osnovalo četiri roda: Ćurčići, Bisenijići, Ilići i Garašani. Prvi pisani dokument je iz 1735. godine kada se pominje u izveštaju o selima Valjevske eparhije pominje kao Drača. Putopisac Langer je 1738 naziva Draza. Početkom devetnaestog veka u našim izvorima pominje se nekoliko puta pravilno, današnjim imenom. Kod stranica to nije slučaj. Kod Ridla je 1810. godine upisana kao Dracsa, na Bugarskovoj kao Drača, a na Kipertovoj Dratscha.[4]

Prema popisu stanovništva 1903. godine Drača je imala 469, a sedam godina kasnije 1050 stanovnika. Nakon Prvog svetskog rata Drača je imala samo 461. stanovnika, a taj pad može se pripisati velikom stradanju Srba u ratu. Nakon Drugog svetkog rata broj stanovnika na popisima je u padu. Godine 1948. Drača je imala 1105, a 1991. godine 765 stanovnika. Međutim u poslednja dva popisa je primećen porast u broju stanovnika pa sada Drača ima 915 stanovnika. Na to je uticala blizina grada Kragujevca koji se nalazi na samo 10–ak kilometara.[6]

Manastir Drača[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Manastir Drača

Manastir Drača se nalazi u kotlini Dračke reke, na padinama brda Rujevice. Crkva manastira je posvećena prenosu moštiju Svetog Nikole. Kompleks manastira je proglašen za spomenik kulture od velikog značaja. Prema ktitorskom natpisu iznad ulaznih vrata u naosu, crkvu je 1734. godine podigao oberkapetan kragujevački Staniša Marković Mlatišuma, a prema predanju, na mestu sadašnje crkve postojao je srednjovekovni hram podignut krajem 14. veka, u kome je živeo i umro svetogorski monah i svetitelj, prepodobni Jov.[7]

U porti manastira Drača je sahranjen Jovan Dimitrijević Dobrača, jedan od komandanata Boja na Ljubiću.

Poljoprivreda[uredi | uredi izvor]

Poljoprivreda je vodeća privredna grana po obimu proizvodnje kao i po zaposlenosti lokalnog stanovništva. Najviše se gaje kukuruz i pšenica.

Stočarstvo je najznačajnija grana proizvodnje u poljoprivredi u Drači i svim okolnim selima u Šumadiji i Pomoravlju. Stočarstvo je najtraženiji deo poljoprivrede, jer njeni proizvodi (meso, mast, mleko, jaja) spadaju u glavne prehrambene proizvode stanovništva. Seljak sitnog poljoprivrednog gazdinstva u Drači je svaštar, gaji više vrsta stoke. Gaji goveda, svinje, ovce, konje i živinu.[8]

Sport[uredi | uredi izvor]

U Drači postoji fudbalski klub Šumadija 1934 koji se trenutno takmiči u Drugoj ligi Kragujevca, šestom takmičarskom nivou srpskog fudbala. Klub je osnovan 1934. godine,i redovan je učesnik liga koje organizuje fudbalski savez grada Kragujevca.[9]

Demografija[uredi | uredi izvor]

Prema rezultatima popisa iz 2002, u naselju Drača živi 697 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,1 godina (44,1 kod muškaraca i 46,2 kod žena). U naselju ima 271 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,03.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Demografija[6]
Godina Stanovnika
1948. 1.105
1953. 1.045
1961. 997
1971. 928
1981. 842
1991. 765 754
2002. 828 831
2011. 915
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[10]
Srbi
  
 809 97,70%
Crnogorci
  
 11 1,32%
Slovenci
  
 1 0,12%
Jugosloveni
  
 1 0,12%
nepoznato
  
 4 0,48%


Stanovništvo prema polu i starosti[11]
m
ž
? 1
  
  
 2
80+ 12
  
  
 15
75—79 17
  
  
 25
70—74 35
  
  
 33
65—69 39
  
  
 31
60—64 24
  
  
 29
55—59 18
  
  
 20
50—54 34
  
  
 30
45—49 43
  
  
 38
40—44 24
  
  
 34
35—39 22
  
  
 20
30—34 13
  
  
 16
25—29 32
  
  
 20
20—24 31
  
  
 16
15—19 28
  
  
 29
10—14 28
  
  
 23
5—9 13
  
  
 15
0—4 10
  
  
 8
Prosek : 44,1 46,2
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 190 198 211 228 220 225 271
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 61 63 40 49 33 22 3 0 0 0 3,03
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 373 103 230 31 7 2
Ženski 358 63 227 61 5 2
UKUPNO 731 166 457 92 12 4
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 161 57 0 0 46
Ženski 104 47 0 0 18
UKUPNO 265 104 0 0 64
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 6 11 5 0 5
Ženski 1 2 8 3 2
UKUPNO 7 13 13 3 7
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 5 6 12 6
Ženski 1 2 0 9 9
UKUPNO 1 7 6 21 15
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 1 0 0 1
Ženski 1 0 0 1
UKUPNO 2 0 0 2

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. Prvi rezultati.
  2. ^ „U kom šumadijskom selu je centar Srbije”. rts.rs. Pristupljeno 30. 1. 2023. 
  3. ^ Zapušteni seoski muzej volonteri vratili u život (B92, 19. avgust 2014)
  4. ^ a b v Todor Radivojević, Lepenica, naselja poreklo stanovništva, običaji, priredio Borislav Čeliković, Beograd 2010. str 495-499.
  5. ^ Razdaljina na sajtu www.udaljenosti.com
  6. ^ a b „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  7. ^ „Zaoprokul/ Manastir Drača, Kragujevac”. Arhivirano iz originala 25. 12. 2014. g. Pristupljeno 15. 10. 2015. 
  8. ^ Strategija održivog razvoja Šumadije i Pomoravlja Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016), 2011. str. 78–96
  9. ^ Rezultati Šumadije na sajtu www.srbijasport.net
  10. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  11. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Драча_(Крагујевац)&oldid=27243391”