Državni arhiv Srbije

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Državni arhiv Srbije
Arhiv Srbije, depo
Arhiv Srbije, depo
Arhiv Srbije, depo
Informacije
Lokacija Srbija Beograd, Srbija
Status završena
Sagrađena 1928.
Korišćenje Arhiv
Broj spratova 1
Kompanije
Arhitekta Nikolaj Krasnov
Osnivači arhiva

Državni arhiv Srbije je institucija koja čuva i štiti arhivsku građu nastalu radom državnih organa i institucija Srbije do kraja 1918. godine, arhivsku građu iz vremena Drugog svetskog rata i posleratnog perioda, kao i lične i porodične fondove i zbirke.[1][2][3]

Osnivanje Arhiva Srbije[uredi | uredi izvor]

Ideja o osnivanju institucije koja bi sakupljala i čuvala dokumenta nastala radom državnih organa u Srbiji, prvi put je u javnosti izneta 1847. godine. Nekoliko decenija kasnije, donošenjem Zakona o Državnoj Arhivi, 2/14. decembra 1898, osnovan je Arhiv Srbije, a sa radom je započeo 1900. godine. Osnivači su bili J. N. Ivković, dr M. Gavrilović, M. Rančić i M. K. Borisavljević. [2]

U toku postojanja, njegov zvaničan naziv menjan je više puta: od 1900. do 1918. godine nosio je ime Državna Arhiva Kraljevine Srbije, od 1918. do 1945. godine Državna Arhiva, od 1945. do 1948. godine Državna Arhiva Federativne Narodne Republike Jugoslavije, od 1948. do 1958. godine Državna Arhiva Narodne Republike Srbije, od 1958. do 1969. godine Državni Arhiv NR Srbije. Godine 1969. godine dobio je naziv Arhiv Srbije, koji je ostao nepromenjen do 2021.[2] Od 2. februara 2021. zove se Državni arhiv Srbije.[4]

Građa Arhiva Srbije[uredi | uredi izvor]

Arhiv Srbije čuva oko 10.000 dužnih metara arhivske građe, razvrstane u 972 fonda i 51 zbirku.

Arhivska građa Arhiva Srbije.
Tabla sa informacijama o gradnji.
Akvarel Nikolaja Krasnova za zgradu Arhiva Srbije, 1925.

Prema vremenu nastanka, celokupna arhivska građa podeljena je na dve osnovne celine – stari i novi period. Stari period obuhvata arhivsku građu nastalu do kraja 1918. godine, a novi period arhivsku građu iz vremena Drugog svetskog rata i perioda nakon rata. Najstariji fond koji se čuva u Arhivu Srbije, a koji je nastao na teritoriji Srbije je Knjažeska kancelarija sa arhivskom građom od 1815. do 1839. godine. Pored arhivskih fondova državnih organa i ustanova, Arhiv Srbije čuva i lične i porodične fondove i zbirke državnika, političara, naučnika, književnika, kulturnih i javnih radnika i drugih značajnih ličnosti Srbije. [2]

Dečanska povelja[uredi | uredi izvor]

Najstariji fondovi Arhiva Srbije uglavnom potiču iz 19. veka. Fond od izuzetnog i velikog značaja je fond Privilegovane srpske opštine u Budimu u kom se nalazi građa od 1696. godine, a najstariji dokument koji se čuva u Arhivu Srbije je Dečanska povelja iz 1330. godine.[5]

Zgrada Arhiva Srbije[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Zgrada Arhiva Srbije

Zgrada Državnog arhiva podignuta je 1928. godine prema projektu arhitekte Nikolaja Krasnova, ruskog emigranta, zaposlenog u arhitektonskom odeljenju Ministarstva građevina Kraljevine SHS/Jugoslavije. Podignuta je kao jednospratno monumentalno zdanje, u osnovi izvedeno u obliku obrnuto postavljenog slova „T”, sa glavnim, poprečnim traktom okrenutim Karnegijevoj ulici, i podužnim upravljenim ka dvorišnoj strani. U glavnom, poprečnom krilu objekta Krasnov je smestio radne i administrativne prostorije, dok je podužni deo zgrade, okrenut dvorištu smisleno namenio njenim depoima. [2]

Arhiv Srbije je 20. februara 2014. godine odlikovan od strane Srpske Pravoslavne crkve, Ordenom Svetog Save prvog stepena.[6]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ docus.co.rs. „Promena naziva Arhiva Srbije u Državni arhiv Srbije | Arhiv Srbije”. arhivsrbije.rs (na jeziku: rs). Arhivirano iz originala 07. 02. 2021. g. Pristupljeno 2021-02-02. 
  2. ^ a b v g d „Arhiv Srbije”. Arhivirano iz originala 26. 06. 2016. g. Pristupljeno 26. 06. 2016. 
  3. ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Arhiv Srbije postao Državni, prvi put zakonski regulisana arhivska građa”. www.rts.rs. Pristupljeno 2021-02-03. 
  4. ^ „Vlada republike Srbije donela odluku, evo kako će se od sada zvati Arhiv Srbije”. Večernje novosti. Tanjug. 29. 1. 2021. Pristupljeno 29. 1. 2021. 
  5. ^ Turistička organizacija Beograda
  6. ^ „Arhivu Srbije orden Svetog Save (SPC, 20. februar 2014)”. Arhivirano iz originala 05. 09. 2015. g. Pristupljeno 24. 02. 2014. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Državni arhiv Srbije na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Државни_архив_Србије&oldid=25358643”