Erih Koš
| Erih Koš | |
|---|---|
 Srpski književnik, prevodilac i akademik | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 15. april 1913. |
| Mesto rođenja | Sarajevo, Austrougarska |
| Datum smrti | 25. maj 2010. (97 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
Erih Koš (Sarajevo, 15. april 1913 — Beograd, 25. maj 2010) bio je srpski književnik, prevodilac i akademik[1] jevrejskog porekla.[2]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Osnovnu školu i gimnaziju završio je u Sarajevu. Diplomirao je pravo na Beogradskom univerzitetu 1935. godine.[3] Kao student pristupio je naprednom pokretu i bio više puta hapšen, a u toku 1935. godine nekoliko mjeseci bio je pritvoren u logoru u Višegradu. Slijedeće godine Sud za zaštitu države osudio ga je na godinu i po dana zatvora. Po izlasku iz zatvora radio je kao advokatski pripravnik u Sarajevu i Beogradu. Književnošću je počeo da se bavi 1938. objavljujući književno-kritičke priloge u sarajevskom "Pregledu".[4]
U narodnooslobodilačkom ratu Erih Koš je učestvovao od 1941. godine.[3] U partizanskim jedinicama obavljao je razne vojne i političke dužnosti u Bosni i Crnoj Gori.
Posle oslobođenja, Erih Koš je bio potpredsednik Komiteta za kulturu Vlade FNRJ, zatim načelnik Ministarstva za kulturu i prosvetu u Saveznom izvršnom veću. Cijelu 1950. proveo je u Londonu u diplomatskoj službi. Radio je, potom, u Narodnom muzeju, kao pomoćnik upravnika. Na dužnosti generalnog sekretara Jugoslovenske lige za mir, nezavisnost i ravnopravnost naroda[3] proveo je pet godina (1964—1969).
Proze Eriha Koša nalaze se u više antologija i zbornika savremene srpske i jugoslovenske književnosti. Takođe, radovi i knjige objavljivani su mu i na ostalim jezicima u Jugoslaviji, kao i u Čehoslovačkoj, Engleskoj, Sjedinjenim Američke Državama, Sovjetskom Savezu, Zapadnoj i Istočnoj Nemačkoj, Holandiji, Bugarskoj, Mađarskoj i Italiji. Sam Koš prevodio je na srpskohrvatski jezik sa nemačkog i engleskog.
Bio je u više mandata član uprave Udruženja književnika Srbije, kao i predsednik i član uprave PEN-kluba Srbije. Učestvovao je, zapaženim referatima na više kongresa ove međunarodne književne organizacije. Takođe, jedan je od osnivača i prvih urednika časopisa "Savremenik"(1955-1960).[5]
Srpska akademija nauka i umetnosti izabrala je Eriha Koša 21. marta 1974. za dopisnog i 16. novembra 1978. godine za svog redovnog člana.[4][6]
Preminuo je 25. maja 2010. godine.[7]
Bibliografija[uredi | uredi izvor]
Zbirke pripovedaka[uredi | uredi izvor]
- U vatri (1947)
- Tri hronike (1949)
- Zapisi o mladim ljudima (1950)
- Vreme ratno (1952)
- Najlepše godine (1955)
- Kao vuci (1958)
- Prvo lice jednine (1963)
- Na autobuskoj stanici (1974)
- Izlet u Paragvaj, kao osmu knjigu Sabranih dela (1983)
- Bosanske priče (1984)
Romani[uredi | uredi izvor]
- Čudnovata povest o kitu velikom takođe zvanom Veliki Mak (1956)
- Il Tifo (1958)
- Sneg i led (1961)
- Novosadski pokolj (1961)
- Imena (1964)
- Mreže (1967)
- Dosije Hrabak (1971)
- U potrazi za Mesijom (1978)
- Šamforova smrt (1986)
- Pisac govora (1989)
- Miševi (1991)
- Kuća 25a (1994)
Knjige eseja i članaka[uredi | uredi izvor]
- Taj prokleti zanat spisateljski (1965)
- Zašto da ne (1971)
- Pripovetka i pripovedanje (1980)
- Satira i satiričari (1985)
Knjige autobiografske proze[uredi | uredi izvor]
- Uzgredne zabeleške (1990)
- Između redova (1994)
- Odlomci i sećanja
- Pisci I i II
Priznanja[uredi | uredi izvor]
Za svoje književno delo akademik Erih Koš je dobio više priznanja, među ostalim i nagradu Saveza književnika Jugoslavije za roman Veliki Mak (1958), Oktobarsku nagradu Beograda za zbirku Prvo lice jednine (1964) i NIN-ovu nagradu za najbolji roman godineMreže (1968). Takođe, dodeljeno mu je i najveće priznanje Srbije - Sedmojulska nagrada, koju je dobio za životno delo.[6][1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „KOŠ Erih”. snp.org.rs. Pristupljeno 31. 1. 2022.
- ^ „Erih Koš”. mojalektira.com. Pristupljeno 31. 1. 2022.
- ^ a b v Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 380.
- ^ a b Pinto, Avram (1987). Jevreji Sarajeva i Bosne i Hercegovine. Sarajevo: Veselin Masleša. str. 125. ISBN 86-21-00090-3.
- ^ „Erih Koš”. Prosveta. Pristupljeno 28. 1. 2018.
- ^ a b „ERIH KOŠ (pseudonim : E. Minić)”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 31. 1. 2022.
- ^ „Preminuo književnik i akademik Erih Koš”. danas.rs. Pristupljeno 31. 1. 2022.
