Ikarus IO

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ikarus IO
Ikarus IO
Opšte
Dimenzije
Masa
Pogon
Performanse
Početak proizvodnje1927
Dužina10,40
Razmah krila15,20
Visina3,52
Površina krila47,50
Prazan1.520
Normalna poletna2.450
Klipno-elisni motor1 motor Ford-Liberti L-12
Snaga294 kW
Maks. brzina na Hopt145 km/h
Maks. brzina na H=0170 km/h
Dolet600 km
Plafon leta4.500 m
Brzina penjanja180 m/min
Motor za hidroavion Ikarus IO FORD Liberty L-12

Ikarus IO je hidroavion (Izviđač Obalski) proizveden 1926. i 1927. godine u fabrici aviona Ikarus iz Novog Sada, a za potrebe Pomorskog vazduhoplovstva Kraljevine SHS/Jugoslavije.

Projektovanje i razvoj[uredi | uredi izvor]

Nakon pada prototipa Izviđačkog Mornaričkog (IM) hidroaviona sa motorom BMV 260 KS 31. maja 1926. godine, Ikarus je odmah pristupio izradi drugog prototipa izviđačkog hidroaviona sa motorom Ford-Liberti L-12 snage 400 KS, koji je kao i prethodni konstruisao inž. Josip Mikl tehnički direktor Ikarusa. Novi prototip je dobio naziv IO (izviđač obalni) i prvi probni let je obavljen na dunavu kod Novog Sada septembra meseca 1926. godine. Nakon svestranih ispitivanja, avion je dobio pozitivnu ocenu i Pomorsko vazduhoplovstvo je naručilo prvu seriju od 12 primeraka. Prvu seriju je Ikarus isporučio u toku 1927. godine i ovi avioni su dobili brojne oznake od 101 do 112. Na osnovu primedbi proizašlih iz operativnog korišćenja ovih aviona, izvršene su određene modifikacije pa je PV krajem 1928. godine izvršilo porudžbinu još 24 primeraka modifikovanih IO aviona. Avioni IO druge serije dobili su numeričke oznake 113 do 136. Paralelno sa izradom druge serije hidroaviona Ikarus IO napravljen je prototip IO aviona sa motorom Loren (klasična konverzija). Oznake podtipova ovih aviona su bile prema ugrađenim motorima[1]:

  • IO/Li - Izviđač obalski hidroavion sa motorom Librerti L-12 400 KS, (36 primeraka + 1 prototip izgrađenih 1927. i 1928. godine),
  • IO/Lo - Izviđač obalski hidroavion sa motorom Loren-Ditrih 12Eb 450 KS, (1 primerak - prototip konverzija 1929. godine),
  • IO/Re - Izviđač obalski hidroavion sa motorom Reno 12Ke 500 KS, (1 primerak - prototip 1930. godine Br.137),
  • IO/Lo - Izviđač obalski hidroavion sa motorom Loren-Ditrih 12Db 400 KS, (20 primeraka - konverzija 1934. godine).

Tehnički opis[uredi | uredi izvor]

Ikarus IO spada u klasu hidroaviona sa centralnim čamcem, potpuno je drvene konstrukcije. Bio je dvokrilac, krila su mu drvene konstrukcije, zaobljena na krajevima i presvučena platnom. Na donjem krilu ispod upornica nalaze se ugrađeni pomoćni plovci koji povećavaju stabilnost plovidbe. Od metala su mu napravljene upornice, zatezači i metalna konstrukcija nosača motora (baldahin). Avion je pogonio vodom hlađeni motor Ford-Liberti L-12 (Liberty L-12), 12-to cilindrični linijski motor V rasporeda cilindra u dva reda, koji su međusobno zaklapali ugao od 45°, snage 400 KS, i drvena potisna elisa fiksnog koraka. Imao je tri člana posade, izviđač i pilot su sedeli paralelno jedan pored drugog a nišandžija je sedeo ispred njih u tureli. Hidroavioni IO su bili standardno obojeni svetlo sivom bojom. Avion je pored obalskog izviđanja imao i funkciju lakog bombardera mogao je da ponese oko 250 kg. ubojitog tereta i bio je naoružan jednim mitraljezom Darne 7,7 mm na okretnici u prednjoj tureli.

Operativno korišćenje[uredi | uredi izvor]

Avion Ikarus IO je korišćen u Ratnoj mornarici Kraljevine SHS/Jugoslavije kao obalni izviđač i laki bombarder. Služba mu je počela 1927. i trajala do pred sam rat 1941. godine. Avioni su bili raspoređeni i službovali u bazama Divulje, Vodice i Kumbor. U početku korišćenja ovog aviona se dogodio relativno veliki broj udesa tj. već 1932. godine, broj ovih aviona je sa početnih 37 pao na 29 korišćenih primeraka. Zbog intenzivnog korišćenja 1933. godine su istekli resursi većine motora Liberti pa je 1934. godine izvršena zamena Liberti motora, motorima Loren-Ditrih, što je omogućilo dalju upotrebu ovih aviona. U januaru mesecu 1941. godine u sastavu Pomorskog Vazduhoplovstva bilo je 4 aviona ovog tipa od kojih su dva bila ispravna. U toku ratnih operacija aprila 1941. ovi avioni nisu korišćeni, njihovu funkciju su preuzeli moderniji avioni Rogožarski SIM-XIV-H i Rogožarski SIM-XIVB–H.

Zemlje koje su koristile ovaj avion[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Petrović, Ognjan M. (2/2000). „Vojni aeroplani Kraljevine SHS/Jugoslavije (Deo I : 1918 – 1930)". Let - Flight 2: pp. 21-84. ISSN 1450-684X

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Lučić, Dušan (1936). Osnovi praktične aerodinamike sa opisima aeroplana (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Novi Sad: Vazduhoplovni Glasnik. 
  • Mikić, Sava (1933). Istorija jugoslovenskog vazduhoplovstva (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Štamparija D. Gregorić. 
  • Oštrić, Šime; Micevski, M. (14. 09. 2007). Leteći Čunovi: Čamci koji lete - letjelice koje plove (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: Galerija '73. 
  • Isaić, Vladimir; Frka, Danijel (2010). Pomorsko zrakoplovstvo na istočnoj obali Jadrana 1918-1941. (prvi dio) (na jeziku: (jezik: hrvatski)). Zagreb: Tko zna zna d.o.o. ISBN 978-953-97564-6-6. 
  • Petrović, Ognjan M. (2000). „Vojni aeroplani Kraljevine SHS/Jugoslavije (Deo I : 1918 – 1930)”. Let - Flight (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Muzej jugoslovenskog vazduhoplovstva. 2: 21—84. ISSN 1450-684X. 
  • Taylor, Michael J. H. (1989). Jane's Encyclopedia of Aviation. London: Studio Editions. str. 528. 
  • Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2010). Vek avijacije u Srbiji 1910-2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2. 
  • Almanah Jugoslovenskog vazduhoplovstva 1931-1932, Beograd, Vreme, 1932,
  • Đokić, Nebojša; Nadoveza, Branko (2017). Vazduhoplovna industrija Kraljevine SHS. Beograd: Metafizika. ISBN 978-86-7884-210-8. 
  • Kolo, Aleksandar (1991). „Dejstva Pomorskog vazduhoplovstva Jugoslovenske mornarice”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. specijal: 24 — 29. ISSN 1450-6068. 
  • Grujić, Zlatomir (1998). „Fabrika aeroplana i hidrplana Ikarus A.D.”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. 6: 39 — 41. ISSN 1450-6068. 
  • Radovanović, Radovan (2015). Nebojša D. Đokić. „FABRIKA IKARUS I POČECI SRPSKE VAZDUHOPLOVNE IDUSTRIJE”. „ZAPISI“ Godišnjak Istorijskog arhiva Požarevac (na jeziku: (jezik: srpski)). Požarevac: Istorijskog arhiva Požarevac. 4: 179 — 192. ISSN 2334-7082. 
  • Đokić, Nebojša; Radovanović, Radovan (2017). „STVARANjE VAZDUHOPLOVSTVA KRALjEVINE SHS I FORMIRANjE RATNE DOKTRINE”. Zapisi (na jeziku: (jezik: srpski)). Požarevac: Istorijski Arhiv Požarevca. 6: 113 — 126. ISSN 2334-7082. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Икарус_ИО&oldid=27556818”