Inkubacioni period

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Kod nekih bolesti, kako je prikazano na ovom dijagramu, latentni period je kraći od perioda inkubacije. U tom periodu osoba može preneti infekciju bez pokazivanja bilo kakvih simptoma i znakova bolesti. Takva infekcija se naziva subklinička infekcija.
Kriva epidemije: izračunavanje vremena inkubacije bolesti

Inkubacija (lat. incubare) je vremenski period koji protekne od prodiranja klica bolesti ili agenasa radijacije u organizam neke osobe do pojave prvih znakova i simptoma bolesti.[1] Periodi trajanja inkubacije su različiti i najčešće variraju kod različitih ali i istih bolesti zbog različitih podtipova patogena, imunološkog stanja bolesnika, načina prodora patogena u organizam, uzrasta obolele osobe (inkubacija obično duža kod odraslih nego kod dece) itd.[1]

Faktori koji utiču na trajanje inkubacije[uredi | uredi izvor]

Na dužinu trajanja inkubacije i dalji tok bolesti utiče veći broj faktora, među kojima su najvažniji:[1]

Virulencija je jedan od bitnih faktora koji utiče na dužinu inkubacije

Virulencija ili patogenost infektivnog agensa[uredi | uredi izvor]

Optimalan nivo virulencije nekog patogena je određena maksimalnim nivoom koji on dostigne od početka prenosa i maksimalnim trajanjem infekcije. U mnogim infekcijama virusima (npr HIV i grip), bakterijskim (tuberkuloza) i prionima (BSE i CVD), bolešću izazvana smrtnost javlja se dugo nakon zaražavanja domaćina, što govori o tome da je virulencije veoma zavisna od evolucije prenosa patogena i patologije u organizmu domaćina nakon infekcije. Prema tome evolucija i patološke promene nakon infekcije mogu povećati ili smanjiti virulenciju patogena, pa samim tim i trajanje perioda inkubacije, nakon pojavljivanja u novom domaćinu.

Putevi inokulacije[uredi | uredi izvor]

Patogeni mikroorganizmi mogu se lokalizovati na primarnom mestu adherencije za epitelne ćelije, gde se umnožavaju i produkuju toksin koji putem krvi stiže do ciljnih organa ili mogu penetrirati do subepitelnog tkiva, limfnih čvorova i dalje limfotokom i krvotokom do ciljnih organa.[2]

Broj replikacija infektivnog agensa[uredi | uredi izvor]

Broj patogena potreban da dovede do pojave manifestacija bolesti (infekcije) infektivna doza,[3] koja npr. za neke poznate patogene iznosi:[4]

  • 105 za Salmonele (visoka infektivna doza),
  • 1.010 za Koleru,
  • 200 za Šigele,
  • 1 bacil za Kugu (mala infektivna doza).

Preosetljivost organizma na određeni patogen i stanje imunološkog odgovora[uredi | uredi izvor]

U kliničkom smislu trajanje inkubacije kao i same infekcija (ili njena virulentnost) je manifestacija složenih odnosa patogena i domaćina, i prvenstveno zavise od osobina mikroorganizma sa jedne strane i odbrambenih snaga (ili preosetljivosti) domaćina sa druge.[5]

Trajanje perioda inkubacije kod pojedinih bolesti[uredi | uredi izvor]

  • Groznica Zapadnog Nila - 2-14 dana.[6]
  • Pneumonija - 0-2 dana
  • Antraks - 1-3 dana
  • Grip - 1-3 dana
  • Gonoreja - 2-3 dana
  • Kolera - 1-4 dana.[7]
  • Meningitis (upala moždanica) - 1-4 dana
  • Difterija - 2-5 dana
  • Kuga - 2-5 dana
  • Žuta groznica - 3-5 dana
  • Dizenterija (bacilarna) - 2-7 dana
  • Šarlah - 2-8 dana
  • Veliki kašalj - 3-8 dana
  • SARS - 0-10 dana
  • Slinavka i šap - 9-10 dana
  • Tetanus - 4-14 dana
  • Dečija paralize - 7-14 dana
  • Male boginje - 8-14 dana
  • Rubeola - 16-20 dana
  • Malarija - 7-21 dana
  • Tifusna groznica - 7-21 dana
  • Tifus - 8-21 dana
  • Sifilis - 14-21 dana
  • Varičela - 14-21 dana
  • Dizenterija (amebna) - 21-24 dana
  • Infektivna mononukleoza - 28-42 dana
  • Zarazna žutica - 10-35 dana
  • Kovid 19 - 2-14 dana.[8]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v „Principles of Epidemiology | Lesson 1 - Section 9”. www.cdc.gov (na jeziku: engleski). 2021-12-20. Pristupljeno 2022-11-11. 
  2. ^ „9.4C: Inoculation of Live Animals”. Biology LibreTexts (na jeziku: engleski). 2017-06-24. Pristupljeno 2022-11-11. 
  3. ^ Dumanović, J, Marinković, D, Denić, M: Genetički rečnik, Beograd, 1985.
  4. ^ Mina, Michael J.; Klugman, Keith P. (2013). „Pathogen Replication, Host Inflammation, and Disease in the Upper Respiratory Tract”. Infection and Immunity. 81 (3): 625—628. ISSN 0019-9567. PMC 3584896 Slobodan pristup. PMID 23319561. doi:10.1128/IAI.01460-12. 
  5. ^ Centers for Disease Control and Prevention 2009. Bacterial coinfections in lung tissue specimens from fatal cases of 2009 pandemic influenza A (H1N1)—United States, May-August 2009. MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep. 58:1071–1074
  6. ^ Panthier R, Hannoun C, Oudar J, et al. Isolement du virus West Nile chez un cheval de Camargue attaint d'encéphalomyélite. C R Acad Science Paris 1966;262:1308-10.
  7. ^ Azman, Andrew S.; Rudolph, Kara E.; Cummings, Derek A.T.; Lessler, Justin (2013). "The incubation period of cholera: A systematic review". Journal of Infection. 66 (5): 432–8.
  8. ^ Linton, Natalie M.; Kobayashi, Tetsuro G; Yang, Yichi; Hayashi, Katsuma M; Akhmetzhanov, Andrei R. E; Jung, Sung-mok; Yuan, Baoyin; Kinoshita, Ryo; Nishiura1, Hiroshi (2020). Incubation Period and Other Epidemiological Characteristics of 2019 Novel Coronavirus Infections with Right Truncation: A Statistical Analysis of Publicly Available Case Data. J Clin Med. 9 (2): 538

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Sharara, A.I., Chronic hepatitis C, Southern Medical Journal, 1997, 90(9):872–7.
  • Kahn, James O.; Walker, Bruce D. (1998). „Acute Human Immunodeficiency Virus Type 1 Infection”. New England Journal of Medicine. 339 (1): 33—39. PMID 9647878. doi:10.1056/NEJM199807023390107. .
  • Godsey, M.J., M. Blackmore, N. Panella, K. Burkhalter, K. Gottfried, L. Halsey, R. Rutledge, S. Langevin, R. Gates, and K. Lamonte (2005). West Nile virus epizootiology in the southeastern United States, 2001. Vector Borne and Zoonotic Diseases. 5(1): 82-89. ISSN: 1530-3667.
  • Batalis, N.I., L. Galup, S.R. Zaki, and J.A. Prahlow (2005). West Nile virus encephalitis. American Journal of Forensic Medicine and Pathology 26(2): 192-196.
  • Davis, L.E., R. DeBiasi, D.E. Goade, K.Y. Haaland, J.A. Harrington, J.B. Harnar, S.A. Pergam, M.K. King, B.K. DeMasters, and K.L. Tyler (2006). West Nile virus neuroinvasive disease. Annals of Neurology 60(3): 286-300.
  • Jawetz E i sar. Medicinska mikrobiologija, Informator, 1998. Beograd
  • Švabić-Vlahović M. i sar: Medicinska bakteriologija, Savremena administracija, Beograd, 2005.
  • Marković Lj. i sur: Opća Virusologija, Medicinski fakultet Zagreb, 1995.
  • Krstić Lj. Medicinska Virusologija, Štampa Čigoja, 2000.
  • Kranjčić-Zec I. i sar. Medicinska parazitologija, Informator, 1993. Beograd
  • Jovanović T. i sar. Praktikum iz mikrobilogije i imunologije, Informator, 2000. Beograd
  • Tasić G: Virusološka dijagnostika, Institut za zaštitu zdravlja Niš, 1999.
  • Day, Troy; Graham, Andrea L.; Read, Andrew F. (2007). „Evolution of parasite virulence when host responses cause disease”. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 274 (1626): 2685—2692. PMC 2279213 Slobodan pristup. PMID 17711836. doi:10.1098/rspb.2007.0809. 
  • Frank, S. A.; Schmid-Hempel, P. (2008). „Mechanisms of pathogenesis and the evolution of parasite virulence”. Journal of Evolutionary Biology. 21 (2): 396—404. PMID 18179516. S2CID 1143835. doi:10.1111/j.1420-9101.2007.01480.x. 
  • Gandon et al. (2002) Imperfect vaccines and the evolution of pathogen virulence, Nature, 414, 751-756
  • Freeman Scott, Herron Jon C. Evolutionary Analysis edition 4th New Jersey Pearson Prentice Hall 2007
  • Levin Bruce R, Bergstrom Carl T Bacteria are different: Observations, interpretations, speculations, and opinions about the mechanisms of adaptive evolution in prokaryotes. Proc Natl Acad Sci U S A 20 June 2000. vol.97, 13 pages 6981–6985

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Инкубациони_период&oldid=27441459”