Internet u Srbiji
Internet u Srbiji (tadašnjoj Jugoslaviji) pojavio se 28. februara 1996. godine, na dan Univerziteta u Beogradu[1], kada je nacionalna akademska mreža preko provajdera BeotelNet spojena na internet. Svi internet servisi postaju dostupni korisnicima u Jugoslaviji, ali su ipak bili ograničeni na akademski krug. Iste godine počinju s radom prvi domaći komercijalni provajderi čime se dostupnost interneta proširuje i na neakademski deo Srbije odnosno postaje dostupan svim korisnicima. U Srbiji ima oko 150 registrovanih firmi koje su dobavljači internet usluga [2]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Povezivanje Srbije na internet je počelo krajem 1980-ih povezivanjem Univerziteta u Beogradu na tadašnju evropsku akademsku mrežu (EARN). Sa početkom rata u bivšoj Jugoslaviji i uvođenjem sankcija sve veze sa EARN-om su prekinute. Tek krajem 1995. godine veze su ponovo uspostavljanje i počinje prvo komercijalno pružanje internet usluga širokoj populaciji. Česti su bili kvarovi na mreži prekidanja optičkog kabla sa Mađarskom itd. Posle demokratskih promena 2000. dolazi do ubrzanog razvoja telekomunikacione infrastrukture povećanja internet brzina u 2005. internet link Srbije je dostigao 3Gbps. Danas u Srbiji više od 60% domaćinstava ima pristup internetu.
Brzine interneta[uredi | uredi izvor]
Brzine internet veze koje se trenutno nude u Srbiji zavise od načina prenosa podataka:
- xDSL
Standardne brzine na xDSL-u su:
- 10 Mbps / 2 Mbps
- 20 Mbps / 4 Mbps
- 50 Mbps / 8 Mbps
- 100 Mbps / 10 Mbps
- Brzine preko optike
- 200 Mbps / 50 Mbps
- 400 Mbps / 100 Mbps
- 600 Mbps / 150 Mbps
- 1000 Mbps / 250 Mbps
Veća vrednost predstavlja protok prema korisniku (download), a niža protok od korisnika (upload).
- Kablovski internet
Standardne brzine protoka prema korisniku na kablovskom internetu su:
- u paketima sa neograničenim protokom na mesečnom nivou 2 Mbps, 4 Mbps, 6 Mbps, 8 Mbps, 10 Mbps, 15 Mbps, 25 Mbps, 40 Mbps, 50 Mbps i 120 Mbps, 250 Mbps, 500 Mbps. (kod pojedinih dobavljača u ponudi se mogu javiti i paketi od 5 Mbsp, 35 Mbps); U zavisnosti od toga da li se korisnik obaveže na korišćenje usluge na određeni vremenski period standardne najniže ponuđene brzine mogu biti i 15 Mbps.
Agregacija kod kablovskog interneta, u zavisnosti od dobavljača, kreće se od 1/2 do 1/16 u korist protoka ka korisniku.
Usluge kablovskog interneta pružaju SBB, PTT KDS, Ikom (SBB), i AVKom. Jedino SBB usluge kablovskog interneta pruža u 21. gradu u Srbiji i opslužuje blizu 90% od ukupnog broja korisnika kablovskog interneta, dok ostali dobavljači ovu uslugu pružaju samo u Beograd uz napomenu da i Radijus Vektor poseduje svoju mrežu u Inđiji, Obrenovcu, Lapovu, Batočini, Varvarinu i dr.
- Bežični internet
Standardne brzine na bežičnom internetu su:
- u paketima sa neograničenim protokom na mesečnom nivou 768 Kbps, 1 Mbps, 2 Mbps, 4 Mbps, 10 Mbps i više (u zavisnosti od dobavljača u ponudi ima i sledećih brzina 128, 256, 400, 512, 800, 1500 Kbps);
- u paketima na merenje protoka idu i do 5 Mbps u zavisnosti od dobavljača.
Standardna agregacija je od 1/2 do 1/8 u korist protoka prema korisniku.
- UMTS
Standardne brzine na UMTS-u (HSPA+) koji je deo mobilnih telekomunikacija su:
- do 42 Mbps/5,76 Mbps u korist protoka prema korisniku.[3]
UMTS usluge pružaju sva tri domaća nacionalna mobilna operatera.
Pomenute mobilne tehnologije se koriste kako za pristup internetu putem mobilnog telefona tako i preko računara (mobilni širokopojasni internet).
Dobavljači usluga[uredi | uredi izvor]
Najznačajniji dobavljači širokopojasnog interneta u Srbiji su:
- Telekom Srbija
- SBB (kablovski internet)
- EUnet
- BeotelNet
- Radijus Vektor (kablovski internet)
- YUBC Sistemi
- SCnet
- PTT Net, deo JP PTT Saobraćaja „Srbija“
- Verat Net
- Telekom
- Kopernikus (kablovski internet)
Broj korisnika[uredi | uredi izvor]
- Podaci zaključno sa 31. 12. 2012
Prema poslednjim izveštajima u Srbiji postoji 4.726.896 priključaka na širokopojasni internet. Ukupan broj korisnika internet u Srbiji je 5.038.924. Broj korisnika interneta prema načinu, tehnologiji, povezivanja (svi navedeni podaci se ne odnose na AP Kosovo i Metohija, jer podaci iz te pokrajine nisu dostupni):[2]
- Dajl ap
20.440 korisnika
- ADSL
659.878 korisnika
- Kablovski internet
331.281 korisnika
- Bežični internet
62.013 korisnika
- Mobilni (3G) širokopojasni internet
291.588 korisnika
- Ukupan broj pretplatnika 3G mreže
3.662.919 korisnika
- Svi ostali načini pristupa interneta
10.805 korisnika
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ RCUB - Istorijat
- ^ a b RATEL Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. septembar 2015) - Izveštaj o radu
- ^ mts