Kasaj
| Kasaj | |
|---|---|
 | |
 | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 2.153 km (1.338 mi) km |
| Pr. protok | 11.500 m3/s (410.000 cu ft/s)[1] m3⁄s |
| Sliv | 884.376 km2 (341.459 sq mi)[2] |
| Vodotok | |
| Ušće | Konga |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e | Angola, Demokratska Republika Kongo |
| Pritoke | Kvango, Sankuru, Kvilu, Luluva, Fimi, Lukibu, Lutšuadi, Loang, Luel, Kamča, Lubue |
| Reka na Vikimedijinoj ostavi | |
Kasaj (Kasai ili Ibari, Nkutu, Kassai, Cassai, Kwa) je rijeka u središnjoj Africi, lijeva pritoka Konga.[3] Kasaj izvire u istočnom dijelu visoravni Bije u Angoli i teče na istok do granice sa Demokratskom Republikom Kongo gdje svojim tokom pravi pravi ugao i teče na sjever. U dužini od oko 400 km gradi granicu ove dvije zemlje. U ovom dijelu Kasajja je riječno korito ponekad široko i do 10 km i bogato ostrvima.
Istraživanje[uredi | uredi izvor]
Henri Morton Stenli[4][5] je stigao do ušća 9. marta 1877. godine, nazivajući reku Nkutu, „moćnom i dubokom rekom“, ali prepoznajući da potiče iz Kvanga Dejvida Livingstona.[6]:Vol.Two,252
Pritoke[uredi | uredi izvor]
Glavne pritoke Kasaja uzvodno od ušća u Kongo:
- Fimi (Fimi-Lukeni dužine 1100 km, veličina sliva 132 000 km2, srednji godišnji protok ~ 2000 m3/s)
- Kvilu/Kvango (1800 km, 263 500 km2, 3299 m3/s)[7][8][9][10]
- Longe[11]
- Sankuru (1200 km, 156 000 km2, 2500 m3/s))[12]
- Lulua
Ekonomski značaj[uredi | uredi izvor]
Pritoke reke Kasaj su čiste od prepreka kao što su katarakte i rečni korov, što ih čini veoma plovnim. One olakšavaju transportni sektor i čine važnu trgovačku arteriju. Uloga reke u transportu i trgovini bila je istaknutija tokom pretkolonijalnog perioda kada je trgovina robljem bila legalna. Trgovci robljem koristili su jednu od njenih glavnih pritoka, reku Kvango, da plove ekvatorijalnom kišnom šumom, hvataju robove i pronađu put nazad do Atlantskog okeana gde su pristali svojim brodovima.
Veoma je kontroverzno da su neka od lokalnih kraljevstava koja su bila duž reke Kasaj podržavala trgovinu robljem. Kraljevstvo Rund, na primer, je spremno davalo robove za najozloglašenije trgovce robljem poput Džona Metjuza, poznatog britanskog prodavca roblja. Ove aktivnosti, iako su se dešavale između 18. i 19. veka, ostavile su trajan uticaj u regionima gde su bile najistaknutije, kao što su između reka Kvango i Kvilu. Stanovništvo se nikada nije u potpunosti oporavilo, sa gustinom naseljenosti nižom od one u područjima koja nisu iskusila trgovinu robljem. Najverovatniji okidač za britansko i portugalsko veliko interesovanje za reku Kasaj bilo je prisustvo aluvijalnih dijamanata koji leže u bogatim ležištima, posebno na ušću reke. Više naslaga leži duž korita glavne pritoke, reke Kvango. Zapravo, uobičajeno je čuti frazu „dijamantsko srce severoistočne Angole“ koja se koristi u odnosu na dolinu reke Kvango. To je zato što su dijamantski aluvijalni slojevi pronađeni u ovom regionu najbogatiji u Angoli.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Becker, M.; Papa, F.; Frappart, F.; Alsdorf, D.; Calmant, S.; Da Silva, J. Santos; Prigent, C.; Seyler, F. (2018). „Satellite-based estimates of surface water dynamics in the Congo River Basin”. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation. 66: 196—209. doi:10.1016/j.jag.2017.11.015.
- ^ Becker, M.; Papa, F.; Frappart, F.; Alsdorf, D.; Calmant, S.; Da Silva, J. Santos; Prigent, C.; Seyler, F. (2018). „Satellite-based estimates of surface water dynamics in the Congo River Basin”. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation. 66: 196—209. doi:10.1016/j.jag.2017.11.015.
- ^ Broadhead, Susan (1992). Historical dictionary of Angola. Metuchen, N.J: Scarecrow Press. str. 99. ISBN 0585070091.
- ^ „Henry Stanley (1841–1904)”. bbc.co.uk. Pristupljeno 21. 10. 2014.
- ^ „Sir Henry Morton Stanley”. britannica.com. Pristupljeno 21. 10. 2016.
- ^ Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, Vol. One ISBN 0486256677, Vol. Two ISBN 0486256685
- ^ Hanibal Lemma, and colleagues (2019). „Bedload transport measurements in the Gilgel Abay River, Lake Tana Basin, Ethiopia (Table 7)”. Journal of Hydrology. 577: 123968. doi:10.1016/j.jhydrol.2019.123968.
- ^ „Kwango River”. Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 24. 1. 2011.
- ^ „Kwango”. The Free Dictionary by Farlex of The Great Soviet Encyclopedia. Pristupljeno 24. 1. 2011.
- ^ „Kwango River Project”. BRC Congo Development S.P.R.L.; Kwango Mining S.P.R.L. Pristupljeno 24. 1. 2011.
- ^ X. Blaes, PNUD-SIG (oktobar 2008). „Découpage administratif de la République Démocratique du Congo” (PDF). UNOCHA and PNUD. Arhivirano iz originala (PDF) 2010-04-01. g. Pristupljeno 2011-11-22.
- ^ "Sankuru River" in The New Encyclopædia Britannica. Chicago: Encyclopædia Britannica Inc., 15th edn., 1992, Vol. 10, p. 278.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Proudlove, G. (2006). Subterranean fishes of the world. ISBN 978-2-9527084-0-1.
- Winemiller, K. O.; A.A. Agostinho; É.P. Caramaschi (2008). „Fish Ecology in Tropical Streams”. Ur.: Dudgeon, D. Tropical Stream Ecology. Academic Press. str. 107–146. ISBN 978-0-12-088449-0.
- Thieme, Michele L.; Abell, Robin; Burgess, Neil (2005). Freshwater Ecoregions of Africa and Madagascar: A Conservation Assessment. Bernhard Lehner, Eric Dinerstein, David Olson. Island Press. str. 297. ISBN 978-1-59726-791-5.
- Stanley, Henry M. (1988). Through the Dark Continent. Dover Publications. ISBN 978-0-486-25667-2.
- Jeal, Tim (1973). Livingstone. New Haven, CT: Yale University Press. str. 331—335.
- Beadle, Leonard C. (1981). The inland waters of tropical Africa: an introduction to tropical limnology. Longman. str. 475. ISBN 978-0-582-46341-7. Pristupljeno 2. 4. 2011.
- Bossche, J.P. vanden; Bernacsek, G. M. (1990). Source Book for the Inland Fishery Resources of Africa, Volume 1. Food and Agriculture Organization of the United Nations. str. 338—339. ISBN 978-92-5-102983-1.
- Mala enciklopedija Prosveta - Opšta enciklopedija (A-M). Beograd: Izdavačko preduzeće „Prosveta“. 1959.
- Forbath, Peter (1979). The River Congo: The Discovery, Exploration and Exploitation of the World's Most Dramatic River. New York: E. P. Dutton. ISBN 978-0-525-47573-6.
- „Discharge and Other Hydraulic Measurements for Characterizing the Hydraulics of Lower Congo River”. 2009.
- „Velocity Mapping in the Lower Congo River: A First Look at the Unique Bathymetry and Hydrodynamics of Bulu Reach, West Central Africa”. 2009.
- „Multi-threaded Congo River channel hydraulics: Field-based characterisation and representation in hydrodynamic models” (PDF). 2020.
- Oberg, Kevin (jul 2008). „Discharge and Other Hydraulic Measurements for Characterizing the Hydraulics of Lower Congo River, July 2008” (PDF). U.S. Geological Survey. Arhivirano (PDF) iz originala 2011-10-15. g. Pristupljeno 2012-03-14.
- Bossche, J.P. vanden; G. M. Bernacsek (1990). Source Book for the Inland Fishery Resources of Africa, Volume 1. Food and Agriculture Organization of the United Nations. str. 338—339. ISBN 978-92-5-102983-1. Arhivirano iz originala 2016-04-25. g. Pristupljeno 2015-12-27.
- Hanibal Lemma, and colleagues (2019). „Bedload transport measurements in the Gilgel Abay River, Lake Tana Basin, Ethiopia (Table 7)”. Journal of Hydrology. 577: 123968. S2CID 199099061. doi:10.1016/j.jhydrol.2019.123968.
- „Monster Fish of the Congo”. National Geographic Channel. 2009. Arhivirano iz originala 2010-12-06. g.
- The Congo River Arhivirano 2017-10-20 na sajtu Wayback Machine
- C.J. Warrington (maj 1972). „M'Bwa na Basenji” (PDF). The Basenji. Pristupljeno 2012-02-02.
- Blaes, X. (oktobar 2008). „Découpage administratif de la République Démocratique du Congo” (PDF). UNOCHA and PNUD. Arhivirano iz originala (PDF) 2016-08-18. g. Pristupljeno 2011-11-22.
- Munene, José Justin Mbimbi Mayi; Stiassny, Melanie L. J. (2011). „Fishes of the Kwilu River (Kasai basin, central Africa): A list of species collected in the vicinity of Kikwit, Bandundu Province, Democratic Republic of Congo”. Check List. 7 (5): 691. doi:10.15560/7.5.691
. Arhivirano iz originala 2016-03-04. g. Pristupljeno 2012-02-02. - Bethwell A. Ogot (jul 1992). Africa from the sixteenth to the eighteenth century. UNESCO. str. 580, 601, 605. ISBN 978-92-3-101711-7. Pristupljeno 24. 1. 2011.
- „Angola”. History.com. Arhivirano iz originala 8. 3. 2010. g. Pristupljeno 25. 1. 2011.
- Brownlie, Ian; Burns, Ian R. (1979). African boundaries: a legal and diplomatic encyclopaedia. C. Hurst. str. 492. ISBN 978-0-903983-87-7. Pristupljeno 25. 1. 2011.
- James, W. Martin; Broadhead, Susan Herlin (2004). Historical dictionary of Angola
. Scarecrow Press. str. 41–. ISBN 978-0-8108-4940-2. Pristupljeno 25. 1. 2011. - Fish, Bruce; Fish, Becky Durost (maj 2001). The Congo. Infobase Publishing. str. 14. ISBN 978-0-7910-6198-5. Pristupljeno 25. 1. 2011.
- Heintze, Beatrix (2008). Angola on the move: transport routes, communications and history. Verlag Otto Lembeck. str. 85. ISBN 978-3-87476-553-4. Pristupljeno 25. 1. 2011.
- „De Beers, diamonds and Angola developing an understanding”. Dockstock – Documents for Special Business and Professionals. str. 37—39. Pristupljeno 24. 1. 2011.
- „Technical Review Of Diamond Concessions On The Cuango River, Northern Angola” (PDF). A C A Howe International Limited. 2003. str. 8.
- „Alphabetical Locality Index - T”. mindat.org. „Tazua Mine, Luzamba, Cuango City Council, Lunda Norte Province, Angola”
- {{cite book|last=Livingstone|first=David |author-link=David Livingstone|editor=Horace Waller|title=The Last Journals of David Livingstone, in Central Africa, from 1865 to His Death: Continued by a Narrative of His Last Moments and Sufferings, Obtained from His Faithful Servants Chuma and Susi ; in Two Volumes|url=https://books.google.com/books?id=S_dgAAAAcAAJ&pg=PA141%7Cvolume=2%7Cyear=1874%7Cpublisher=J. Murray|page=141}
- Hall, Richard (1975). Stanley: An Adventurer Explored. Houghton Mifflin. str. 33. ISBN 9780395194263.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
