Karakalpakija

Autonomna republika Karakalpakija (Karakalpakstan) Qaraqalpaqstan Respublikası Қaraқalpaқstan Respublikasы Qoraqalpog‘iston Respublikasi Қorakalpoғiston Respublikasi
Zastava Grb
Država	Uzbekistan
Glavni grad	Nukus
Površina	166.600 km2
Stanovništvo	2013.
— broj st.	1.711.800
— gustina st.	10,27 st./km2
Zvanični veb-sajt

Karakalpakija je autonomna republika u sastavu Uzbekistana. Pokriva celi zapadni deo Uzbekistana. Glavni grad je Nukus (karakalpački: Nökis ili Nөkis). Republika Karakalpakija ima površinu od 160.000 km². Površina joj pokriva područje drevne države Horezam, iako se u klasičnoj persijskoj književnosti za nju koristio naziv Kāth.

Demografija

Stanovništvo Karakalpakije se procenjuje na 1 200.000, od čega su 400.000 Uzbeci, a 300.000 Kazasi. Karakalpaci su bivši nomadski pastiri i ribari koji se prvi put pominju u 16. veku. Ime im znači Crna kapa (Crni šešir), ali je karalpačka kultura toliko transformisana sovjetizacijom da se izgubilo prvobitno značenje izraza crna kapa. Karakalpakijski jezik se smatra bližim kazaškom nego uzbečkom. Postoje tvrdnje da je etnička grupa ništa drugo do izmišljotina sovjetskih vlasti u cilju da se podele Kazasi. Jezik je kao pismo u sovjetsko doba koristio modifikovanu ćirilicu da bi od 1996. godine počela da se koristi latinica.

Osim glavnog grada Nukuša, važniji gradovi su Hojeli (uzbečki: Hujayli; ruski Hodžejli), mesto na kome se nalaze brojne horezmske ruševine i Mojnak, (uzbečki: Maynoq; ruski Mujnak), bivša luka Aralskog mora koja se sada nalazi kilometrima u unutrašnjosti.

Privreda

Privreda regije, koja je nekada zavisila od ribarstva, sada se temelji na uzgoju pamuka, riže i lubenica. Hidroelektrična energija koju daju velike elektrane na Amu Darji sagrađene u sovjetsko doba takođe su važan izvor prihoda.

Delta Amu Darje je nekada bila gusto naseljena, i u njoj je zahvaljujući široko rasprosrtanjenom navodnjavanju hiljadama godina postojala razvijena poljoprivreda. Pod Horezmom je to područje steklo značajan uticaj i prosperitet. Međutim, postupne klimatske promene kroz vekove, koje je ubrzala ekološka katastrofa Aralskog mora krajem 20. veka je stvorila teške probleme za Karakalpakiju. Drevna oaza reka, jezera, močvara, šuma i farmi se isušuje, te je otrovana solju i hemikalijama koje vetar donosi sa isušenog dna Aralskog mora. Prema nekim podacima, letnje temperature su porasle 10, a zimske temperature pale za 10 stupnjeva Celzijusa, što je stvorilo porast zdravstvenih i respiratornih problema za stanovništvo.