Karpinski manastir

Karpinski manastir je pravoslavni srednjovekovni manastir, zadužbina sevastokratora Dejana, zeta srpskog cara Stefana Dušana. Nalazi se u blizini sela Orah, pored Kumanova.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Manastir je osnovan u 14. veku i posvećen je Presvetoj Bogorodici. Današnji ostaci potiču iz prelaza 16. veka u 17. vek. To je u prvom redu crkva Uspenje Presvete Bogorodice, oko koje je podignut manastir.

Crkva predstavlja kamenu građevinu sa tri apside. U crkvi postoje dva sloja fresaka. Stariji je iz doba gradnje crkve a noviji je iz 1892. godine. Tada je manastir temeljno obnovljen. Novije freske oslikali su Petar i Atanas Nikolov iz Velesa, i Josif Radević iz Lazaropolja. Iz 16. veka ostala je očuvana samo jedna freska na zapadnom zidu crkvenog narteksa sa motivom Bogorodice Oranta. Crkva čuva vredan ikonostas na kojem se nalaze 7 originalnih ikona iz 1606 - 1607, koje je naslikao Zoograf Nikola sa učenicima.

Manastir je više puta pregrađivan, i dograđivan. Imao je konake, igumanov dvor, ekonomske zgrade i zvonik (ovaj današnji je iz 19. veka.

Između 1860-1878. godine radila je pri manastiru srpska narodna škola.^[1] Manastir je zatim preuzela bugarska Egzarhija, pod svoju upravu. Bio je to 1899. godine jedini manastir u njenim ruka u Skopskoj eparhiji.^[2]

Za vreme Drugog svetskog rata 30. septembra 1944. godine, konaci (ćelije za monahe) sa severne i jugozapadne strane su zapaljeni i uništeni od strane nemačke vojske, tako da je i danas delimično u ruševnom stanju.

Manastir Karpino bio je važan centar srednjovekovne pismenosti u tom kraju. Tu su se prepisivale knjige i opismenjavalo stanovništvo. Originalni manuskripti iz Karpina (najpoznatije je Karpinsko jevanđelje) danas se čuvaju u muzejima: Moskve (Karpinski jevanđelje), Sofije i Beograda.