Kitež
Kitež (rus. Ки́теж) je mitološki grad ispod voda jezera Svetlojar u Nižegorodskoj oblasti u centralnoj Rusiji. Kitež se prvi put spominje u Kiteškom zborniku, anonimne knjige sa kraja 18. veka. Veruje se da potiče od staroveraca.
Legenda[uredi | uredi izvor]
Legenda kaže da je Jurij Drugi, veliki knez Vladimirski (v. 1212–1238), prvo je podigao grad Mali Kitež (današnji Krasni Holm) na reci Volgi. Ponekad se pogrešno identifikuje sa Gorodcem, koji je zapravo osnovan 1152. godine, više od 30 godina pre Jurijevog rođenja 1189. godine. Kasnije je knez prešao reke Uzolu, Sandu i Kerženec i našao prelepo mesto na obali Svetlojarskog jezera, gde je odlučio da podigne grad Veliki Kitež. Prema narodnoj etimologiji, ime grada potiče od kraljevske rezidencije Kidekše, kod Suzdalja, koju su Mongoli opljačkali 1237. godine. Maks Fasmer označava naziv mesta kao „nejasan“. [1]
Nakon što je osvojio neke od ruskih zemalja kasnih 1230-ih godina, mongolski vladar Batu Kan (v. 1227–1255) čuo je za Kitež i naredio svojoj vojsci da napreduje prema njemu. Mongoli su ubrzo zauzeli Mali Kitež, primoravši Jurija da se povuče u šumu prema Velikom Kitežu. Jedan od zatvorenika ispričao je Mongolima neke tajne puteve do Svetlojarskog jezera. Vojska Zlatne Horde pratila je Jurija i ubrzo stigla do gradskih zidina. Na iznenađenje Mongola, grad nije imao nikakva utvrđenja. Njeni građani nisu ni nameravali da se brane, već su se usrdno molili tražeći od Boga spasenje. Videvši to, Mongoli su pojurili u napad, ali su onda stali. Odjednom su ugledali bezbrojne fontane vode kako izbijaju ispod zemlje svuda oko njih. Napadači su se povukli i gledali kako se grad potapa u jezero. Poslednje što su videli bila je blistava kupola katedrale sa krstom na vrhu. Ubrzo su ostali samo talasi.
Ova legenda je iznedrila brojne neverovatne tvrdnje o izgubljenom gradu. Kažu da će put do Kiteža naći samo oni koji su čisti srcem i dušom (put ka jezeru se i danas zove "Batuov put"). Navodno, ponekad se može čuti zvuk zvona i pevanje ljudi ispod vode Svetlojarskog jezera kada je vreme mirno. Neke priče tvrde da najpobožniji pojedinci zaista mogu videti svetla verskih procesija, pa čak i zgrade na dnu jezera. Zbog toga se jezero Svetlojar ponekad naziva „ruskom Atlantidom“. [2]
Popularna kultura[uredi | uredi izvor]
- Opera Nikolaja Rimskog-Korsakova Legenda o nevidljivom gradu Kitežu i devojci Fevroniji (1907), zasnovana je na legendi o Kitežu.
- Tema u pesmi Ane Ahmatove „Put cele zemlje“ ili „Žena iz Kiteža“ (Kitežanka).
- Grad se takođe pominje, među mnogim drugim referencama na ruski folklor, u romanu Ponedeljak počinje subotom iz 1965. Borisa i Arkadija Strugackog i filmskom i filmskom scenariju Čarodeja.
- Proslavljeni nemački reditelj Verner Hercog krenuo je u potragu za Kitežom u svom kratkom dokumentarcu Zvona iz dubine (1993).
- Kitež se pominje u romanu Kraken Čajna Mievil iz 2010. „Mardž je čitala njihove utopije, potonule ne u propast već u nagradu: Kitež, Atlantida, Tino Helig.
- Kitež je nadimak iz detinjstva lika Tilde Svinton Eme Reči u filmu Ja sam ljubav (2009, Luka Gvadanjino). [3]
- Tunturijin album Invisible City (2012) je instrumentalni konceptualni album koji prati šest faza uspona i pada Kiteža.
- Izmišljenu verziju Kiteža ponovo otkriva glavna junakinja Lara Kroft u video igrici Rise of the Tomb Raider iz 2015. godine, koju je razvio Crystal Dynamics.
- Kitež se koristi kao ime jedne od planeta u video igri Signalis.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Mifologema-toponim "Kitež" v poэtičeskoй sisteme N.A. Klюeva”. Arhivirano iz originala 6. 2. 2012. g. Pristupljeno 2006-11-24.
- ^ „Discovering the Russian Atlantis - Russia Beyond”.
- ^ „eCognoscente - Film - I Am Love: Tilda Swinton, Stylized Ornamentality!”. Arhivirano iz originala 2014-04-19. g.
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
