Klark Gejbl
| Klark Gejbl | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Lični podaci | |||||
| Puno ime | Vilijam Klark Gejbl | ||||
| Datum rođenja | 1. februar 1901. | ||||
| Mesto rođenja | Kadiz, Ohajo, SAD | ||||
| Datum smrti | 16. novembar 1960. (59 god.) | ||||
| Mesto smrti | Los Anđeles, Kalifornija, SAD | ||||
| Porodica | |||||
| Supružnik | Džozefin Dilon (1924—1930) Maria "Ria" Franklin Printiss Lucas Langham (1931—1939) Karol Lombard (1939—1942) Silvija Ešli (1949—1952) Kej Vilijams (1955—1960) | ||||
| Potpis |  | ||||
| clarkgable | |||||
| Veza do IMDb-a | |||||
| |||||
Vilijam Klark Gejbl (engl. William Clark Gable) bio je američki filmski glumac, rođen 1. februara 1901. godine u Kadizu (Ohajo), a preminuo 16. novembra 1960. godine u Los Anđelesu (Kalifornija).[1][2] Godine 1928. debitovao je na Brodveju.[3] U Holivud je otišao 1930. godine. MGM ga je prvo odbio a potom primio i već prve godine počeo je da igra glavne romantične uloge. Proslavio se filmom Dogodilo se jedne noći za koji je dobio Oskara 1934. godine. Njegov bezbrižni šarm i posebna muževnost dopadali su se i muškarcima i ženama. Postao je poznat kao Kralj. Iz sedamdesetak filmova koje je snimio izdvajaju se Pobuna na brodu Baunti (1935), San Francisko (1936), Saratoga (1937). Najpoznatiji film mu je klasik Prohujalo s vihorom (1939). Nakon smrti njegove treće supruge, Kerol Lombard, razočarao se u filmsku industriju. Zatim je stupio u Ratno vazduhoplovstvo SAD. Učestvovao je u ratnim bombarderskim misijama za šta je odlikovan Letačkim krstom i Vazduhoplovnom medaljom. Posle rata vratio se u Holivud i glumio u filmovima Sitničari (1947), Mogambo (1953) i Neprilagođeni (1961).
Rođen i odrastao u Ohaju, Gejbl je otputovao u Holivud gde je započeo svoju filmsku karijeru kao statista u nemim filmovima između 1924. i 1926. Napredovao je do sporednih uloga za Metro-Goldvin-Maier, i svoju prvu glavnu ulogu u Dance, Fools, Dance (1931) imao je pored Džoan Kroford, koja ga je zatražila za tu ulogu. Njegova uloga u romantičnoj drami Crvena prašina (1932) sa vladajućim seks simbolom Džin Harlou, učinila ga je najvećom muškom zvezdom MGM-a.[4] Gejbl je osvojio Oskara za najboljeg glumca za romantičnu komediju Frenka Kapre Dogodilo se jedne noći (1934), u kojoj je glumila Klodet Kolber.[5] Ponovo je nominovan za nagradu za uloge Flečera Kristijana u Mutiny on the Bounty (1935) i Reta Batlera pored Skarlet O’Hare Vivijen Li u filmu Prohujalo sa vihorom (1939). Imao je kontinuirani komercijalni i kritičarski uspeh sa Menhetn melodramom (1934), San Franciskom (1936), Saratogom (1937), Test Pilotom (1938) i Boom Town (1940), od kojih je tri glumio sa Spenserom Trejsi.
Gejbl je proveo dve godine kao vazdušni snimatelj i bombarder u Evropi tokom Drugog svetskog rata. Iako filmovi u kojima se pojavio nakon svog povratka nisu bili hvaljeni od strane kritike, bili su uspešni na blagajnama.[6] Doživeo je kritičko preporod sa The Hucksters (1947), Homecoming (1948), i Mogambo (1953), u kojima je takođe učestvovala počesnica Grejs Keli. Kasnije je glumio u vesternima i filmovima o ratu, kao što je Run Silent, Run Deep (1958) sa Bertom Lankasterom, te u komedijama i dramama koje su ga uparile sa novom generacijom vodećih dama, kao što je Doris Dej u Teacher's Pet (1958), Sofija Loren u It Started in Naples (1960) i Merilin Monro u The Misfits (1961).
Gejbl je bio jedan od najkonzistentnijih izvođača na blagajnama u istoriji Holivuda, pojavio se u godišnjoj anketi „Prvih deset zvezda po profitabilnosti" u Kvigli izdavačkoj kući šesnaest puta. Američki filmski institut proglasio ga je za sedmu najveću mušku filmsku zvezdu klasične američke kinematografije.[7] On je radio se pored mnogih najpopularnijih glumica svog vremena. Džoan Kroford je bila njegova omiljena glumica sa kojom je radio,[8] i sa njom je bio partner u osam filmova. Mirna Loj je sa njim radila sedam puta, i bio je u paru sa Džin Harlou u šest produkcija. Takođe je glumio sa Lanom Tarner u četiri filma, a u po tri sa Normom Širer i Avom Gardner.
Život i karijera
[uredi | uredi izvor]1901–1919: Rani život
[uredi | uredi izvor]Vilijam Klark Gejbl je rođen 1. februara 1901. u Kadizu, Ohajo, od Vilijema Henrija „Vila“ Gejbla (1870–1948), bušača naftnih bušotina,[8][9] i njegove supruge Adeline (devojački Heršelman). Njegov otac je bio protestant, a majka katolkinja. Gejbl je dobio ime Vilijam po svom ocu, ali su ga skoro uvek zvali Klark, a otac ga je nazivao „detetom“.[10]:1 Zbog doktorovog nečitljivog rukopisa, greškom je naveden kao muško i žensko u spisku okružnog registra; službenik je kasnije ispravio u muško.[8] Imao je belgijsko i nemačko poreklo.[11][12][13] Gejbl je imao šest meseci kada je kršten u rimokatoličkoj crkvi u Denisonu, Ohajo. Kada je imao deset meseci, umrla mu je majka.[8] Otac je odbio da ga odgaja u katoličkoj veri, što je izazvalo kritike porodice Heršelman. Spor je rešen kada je njegov otac pristao da mu dozvoli da provede vreme sa svojim ujakom po majci Čarlsom Heršelmanom i njegovom ženom na njihovoj farmi u gradu Vernon u Pensilvaniji.[14] U aprilu 1903, Gejblov otac je oženio Dženi Danlap (1874–1920).[15][16]
Filmografija
[uredi | uredi izvor]Uloge Klarka Gejbla
| ||||
Godina |
Srpski naziv |
Izvorni naziv |
Uloga |
Napomena
|
|---|---|---|---|---|
| 1924. | White Man | Lady Andrea's Broer | ||
| 1924. | Forbidden Paradise | Soldaat in Czarina's guard | ||
| 1925. | The Pacemakers | |||
| 1925. | Declassée | Extra | ||
| 1925. | The Merry Kiddo | Bit Role | ||
| 1925. | What Price Gloria? | Bit Role | ||
| 1925. | The Merry Widow | Ballroom dancing extra | ||
| 1925. | The Plastic Age | Atleet | ||
| 1925. | Nort Star | North Star | Archie West | |
| 1925. | Ben-Hur: A Tale of the Christ | Extra | ||
| 1926. | The Johnstown Flood | Extra | ||
| 1926. | One Minute to Play | Extra | ||
| 1931. | Obojena pustinja | The Painted Desert | Rance Brett | |
| 1931. | Najlakši način | The Easiest Way | Nick Feliki, Laundryman | |
| 1931. | Dance, Fools, Dance | Jake Luva | ||
| 1931. | The Finger Points | Louis J. Blanco | ||
| 1931. | Tajnih šest | The Secret Six | Carl Luckner | |
| 1931. | Laughing Sinners | Carl Loomis | ||
| 1931. | A Free Soul | Ace Wilfong, Gangster Defendant | ||
| 1931. | Noćna bolničarka | Night Nurse | Nick, de Chauffeur | |
| 1931. | Sporting Blood | Warren 'Rid' Riddell | ||
| 1931. | Susan Lenox (Her Fall and Rise) | Rodney Spencer | ||
| 1931. | Possessed | Mark Whitney | ||
| 1931. | Hell Divers | CPO Steve Nelson | ||
| 1932. | Polly of the Circus | Reverend John Hartley | ||
| 1932. | Red Dust | Dennis Carson | ||
| 1932. | No Man of Her Own | Babe Stewart | ||
| 1932. | Strange Interlude | Dr. Ned Darrell | ||
| 1933. | The White Sister | Giovanni Severi | ||
| 1933. | Hold Your Man | Eddie Hall | ||
| 1933. | Night Flight | Jules | ||
| 1933. | Dancing Lady | Patch Gallagher | ||
| 1934. | Dogodilo se jedne noći | It Happened One Night | Peter Warne | |
| 1934. | Men in White | Dr. George Ferguson | ||
| 1934. | Manhattan Melodrama | Edward J. 'Blackie' Gallagher | ||
| 1934. | Chained | Michael 'Mike' Bradley | ||
| 1934. | Forsaking All Others | Jeffrey 'Jeff'/'Jeffy' Williams | ||
| 1935. | After Office Hours | James 'Jim' Branch | ||
| 1935. | China Seas | Captain Alan Gaskell | ||
| 1935. | The Call of the Wild | Jack Thornton | ||
| 1935. | Pobuna na brodu Baunti | Mutiny on the Bounty | Lt. Fletcher Christian | |
| 1936. | Wife vs. Secretary | Van 'V.S.'/'Jake' Stanhope | ||
| 1936. | San Francisco | Blackie Norton | ||
| 1936. | Cain and Mabel | Larry Cain | ||
| 1936. | Love on the Run | Michael 'Mike' Anthony | ||
| 1937. | Parnell | Charles Stewart Parnell | ||
| 1937. | Saratoga | Saratoga | Duke Bradley | |
| 1938. | Test Pilot | Jim Lane | ||
| 1938. | Too Hot to Handle | Christopher 'Chris' Hunter | ||
| 1939. | Idiot's Delight | Harry Van | ||
| 1939. | Prohujalo sa vihorom | Gone with the Wind | Ret Batler | |
| 1940. | Strange Cargo | André Verne | ||
| 1940. | Petrolej | Boom Town | odrasli Džon Makmasters | |
| 1940. | Comrade X | McKinley B. 'Mac' Thompson | ||
| 1941. | They Met in Bombay | Gerald Meldrick | ||
| 1941. | Honky Tonk | 'Candy' Johnson | ||
| 1942. | Somewhere I'll Find You | Jonathon 'Jonny' Davis | ||
| 1945. | Adventure | Harry Patterson | ||
| 1947. | Propagandisti | The Hucksters | Viktor Albi Norman | |
| 1948. | Homecoming | Col. Ulysses Delby 'Lee' Johnson (Dr. Johnson) | ||
| 1948. | Odluka komande | Command Decision | Brig. Gen. K.C. 'Casey' Dennis | |
| 1949. | Any Number Can Play | Charley Enley Kyng | ||
| 1950. | Key to the City | Steve Fisk | ||
| 1950. | To Please a Lady | Mike Brannan | ||
| 1951. | Preko širokog Misurija | Across the Wide Missouri | Flint Mitchell | |
| 1952. | Lone Star | Devereaux Burke | ||
| 1953. | Never Let Me Go | Philip Sutherland | ||
| 1953. | Mogambo | Mogambo | Victor Marswell | |
| 1954. | Betrayed | Col. Pieter Deventer | ||
| 1955. | Soldier of Fortune | Hank Lee | ||
| 1955. | The Tall Men | Colonel Ben Allison | ||
| 1956. | The King and Four Queens | Dan Kehoe | ||
| 1957. | Band of Angels | Hamish Bond | ||
| 1958. | Run Silent Run Deep | Cmdr. 'Rich' Richardson | ||
| 1958. | Teacher's Pet | James Gannon/James Gallangher | ||
| 1959. | But Not for Me | Russell 'Russ' Ward | ||
| 1960. | It Started in Naples | Michael Hamilton | ||
| 1961. | The Misfits | Gay Langland | ||
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Clark Gable | Biography, Movies, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-02-05.
- ^ „Clark Gable: King of Hollywood”. The Huffington Post. Pristupljeno 22. 4. 2014.
- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 103. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ Balio, Tino (14. 3. 2018). MGM (na jeziku: engleski). Routledge. ISBN 978-1-317-42967-8.
- ^ „AFI's 100 YEARS…100 STARS” (PDF). Arhivirano (PDF) iz originala 2022-10-09. g.
- ^ Thomson, David (2010). The New Biographical Dictionary of Film (na jeziku: engleski). Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-307-27174-7.
- ^ „America's Greatest Legends” (PDF). American Film Institute. Arhivirano (PDF) iz originala 2022-10-09. g. Pristupljeno 29. 7. 2009.
- ^ a b v g Spicer, Chrystopher (2002). Clark Gable: Biography, Filmography, Bibliography. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-1124-5.
- ^ Van Neste, Dan (1999). „Clark Gable Reconstructed Birthhome: Fit For A King”. Classic Images. Arhivirano iz originala 5. 1. 2005. g. Pristupljeno 3. 4. 2008.
- ^ Harris, Warren G. (2002). Clark Gable: A Biography. New York: Harmony Books. ISBN 978-0-609-60495-3.
- ^ Spicer, Chrystopher J. (15. 1. 2002). Clark Gable: Biography, Filmography, Bibliography (na jeziku: engleski). McFarland. ISBN 978-0-7864-1124-5.
- ^ Justus George Frederick (1935). Pennsylvania Dutch and their cookery: their history, art, accomplishments ... Pristupljeno 31. 8. 2012 — preko Google Books.
- ^ „1933: Clark Reaches His Goal!”. Dear Mr. Gable. Pristupljeno 31. 8. 2012.
- ^ Philip C. DiMare (30. 6. 2011). Movies in American History: An Encyclopedia, Volume 1. str. 661. ISBN 978-1-59884-296-8. Pristupljeno 2. 6. 2017.
- ^ Clark Gable on Biography.com Accessed August 5, 2016
- ^ Harris, Warren G. (1. 9. 2010). Clark Gable: A Biography (na jeziku: engleski). Crown. ISBN 978-0-307-55517-5.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Essoe, Gabe (1970). The Films of Clark Gable. Secaucus: The Cidadel Press. ISBN 978-0-8065-0011-9.
- Harris, Warren G. (2002). Clark Gable: A Biography. New York: Harmony Books. ISBN 978-0-609-60495-3.
- Lewis, Judy (1994). Uncommon Knowledge. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-70019-5.
- Samuels, Charles (1962). The King: A Biography of Clark Gable. New York: G.P. Putnam's Sons. ISBN 978-1-258-80672-9.
- Spicer, Chrystopher J. (2002). Clark Gable: Biography, Filmography, Bibliography. Jefferson: McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-1124-5.
- Tornabene, Lyn (1976). Long Live The King: A Biography of Clark Gable. New York: Putnam. ISBN 978-0-399-11863-0.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
- Klark Gejbl na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Clark Gable at Virtual History
- Clark Gable at National Museum of the United States Air Force – AF.mil
- Combat America at the Internet Archive: Part 1, Part 2, Part 3, Part 4
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
