Kompleks školskih zgrada „Palestina” i zgrada „Gimnazije”
| Kompleks školskih zgrada „Palestina” i zgrada „Gimnazije” | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Sremska Mitrovica |
| Vrsta spomenika | spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica |
Kompleks školskih zgrada „Palestina” i zgrada „Gimnazije” su objekti koji se nalaze u Sremskoj Mitrovici. Sagrađeni su 1860. i 1930. godine, a predstavljaju nepokretna kulturna dobra kao spomenici kulture Srbije.
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
Zgrada stare gimnazije „Palestina” podignuta je u duhu klasicizma 1860. godine, prema propisima zidanja školskih zgrada tog vremena, kao prizemna građevina podužne osnove bez posebnih dekorativnih elemenata, svedene fasade sa nizom prozora. Sagrađena je za potrebe školovanja talentovane dece graničara u Vojnoj granici u 9. Petrovaradinskom graničarskom puku.
Zgrada gimnazije građena je po projektu arhitekte Momira Korunovića iz 1928. godine, kao spomenik kralju Petru Prvom Oslobodiocu. Od prvobitnog projekta realizovano je samo jedno podužno krilo i to sa delimičnim izmenama opštinskog inženjera Boška Stojanovića.[1] Građevinske radove izveo je 1928—1930. godine, sremskomitrovački graditelj Voler.[1] Zgrada je izvedena u duhu akademske arhitekture sa elementima romantizma. Podužne je pravougaone osnove i sastoji se od suterena, visokog prizemlja i dva sprata. Glavna fasada, oživljena prozorima arhitravne konstrukcije, raščlanjena je na srednje i dva naglašena i isturena bočna rizalita koja se završavaju atikama.[2]
Na centralnom delu prizemlja zgrade srednjeg rizalita dominira ulazni portal sa tremom. Prostor iznad ulaza istaknut je sa dva pilastra na kojima počiva polukružni luk, koji prekida liniju potkrovnog venca.[2] Prozori visokog prizemlja smešteni su u polukružne niše. Kroz zonu prvog i drugog sprata protežu se pilastri koji nose polukružne lukove.[1]
Pored posebnih arhitektonskih vrednosti, izgradnja dve školske zgrade svedoči i o kontinuitetu prosvetne delatnosti na ovoj parceli, kao i njihovom istorijskom značaju za razvoj obrazovanja, nauke i kulture u Sremu. Izgrađeni deo Gimnazije izveden je u duhu akademske arhitekture, sa elementima romantizma.[2] Trakt je podužne pravougaone osnove i sastoji se od suterena, visokog prizemlja i dva sprata. Glavna fasada je simetrično organizovana i oživljena pravilno raspoređenim prozorima arhitravne konstrukcije. Bočni rizaliti su naglašeni, istureni i završavaju se atikama. Prozori visokog prizemlja su smešteni u polukružne niše.[1]
Kroz zonu prvog i drugog sprata protežu se pilastri koji nose polukružne lukove.[1] Unutrašnji prostor je funkcionalno organizovan: dugi hodnici povezuju nizove učionica, a mnogobrojni otvori omogućuju dovoljno dnevnog svetla.[1] Nasuprot glavnom ulazu smešteno je prostrano stepenište koje vodi na sprat.[2] Uprkos izvesnim izmenama prvobitnog projekta, zgrada sremskomitrovačke Gimnazije je prevashodno Korunovićevo delo: po osnovnoj zamisli prostora, po klasičnom zidanom konstruktivnom sistemu, opštoj kompoziciji glavne fasade i po detaljima prizemlja.[1]
Zgrada Gimnazije u Sremskoj Mitrovici je prvi objekat na teritoriji Vojvodine koji je izveden po Korunovićevom projektu. Pored toga, predstavlja i jedan od njegovih većih objekata. Pored arhitektonskih vrednosti ima i istorijski značaj za razvoj prosvetne i kulturne delatnosti, ali i kao spomenik Kralju Petru Prvom Oslobodiocu.[1][2]
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Kompleks školskih zgrada „Palestina” i zgrada „Gimnazije” na sajtu nasledje.gov.rs
