Korejsko poluostrvo

Koordinate: 38° 19′ N 127° 14′ E / 38.317° S; 127.233° I / 38.317; 127.233
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Korejsko poluostrvo
Sateliski snimak Korejskog poluostrva.
Geografija
LokacijaAzija
Administracija

Korejsko poluostrvo je poluostrvo u Aziji. Okružen je Japanskim morem i Istočno kineskim morem.[1]

Tokom prve polovine 1. milenijuma, Koreja je bila podeljena između tri konkurentske države Gogurjeo, Baekje i Sila, zajedno poznate kao Tri kraljevstva Koreje. U drugoj polovini 1. milenijuma, Sila je pobedila i osvojila Baekje i Gogurjeo, što je dovelo do perioda „Ujedinjene Sile“. U međuvremenu, Balhae je formiran na severu, zamenivši bivšeg Gogurjea. Objedinjena Sila na kraju se raspala u tri odvojene države zbog građanskog rata, što je otvorilo period Kasnija tri kraljevstva. Pred kraj 1. milenijuma Gogurjeo je vaskrsnuo kao Korjo, koji je pobedio dve druge države i ujedinio Korejsko poluostrvo kao jedinstvenu suverenu državu. Otprilike u isto vreme, Balhae se srušio i njegov poslednji prestolonaslednik pobegao je na jug do Korja. Korjo (takođe se piše kao Koryŏ), čije se ime razvilo u moderni egzonim „Koreja“, bila je visoko kultivisana država koja je stvorila prvi metalni pokretni štamparski kalup na svetu 1234.[2][3][4][5][6][7] Međutim, višestruki upadi Mongolskog carstva tokom 13. veka u velikoj meri su oslabili naciju, koja je na kraju pristala da postane vazalna država nakon višedecenijskih borbi. Nakon vojnog otpora pod kraljem Gongminom koji je okončao mongolski politički uticaj u Gorjeu, usledile su žestoke političke borbe i Gorjeo je na kraju pao u puču koji je predvodio general Ji Seong-gje, koji je osnovao Čoson 17. jula 1392. godine.

Etimologija[uredi | uredi izvor]

„Koreja“ je savremeni pravopisni oblik reči „Corea“, ime prisutno u engleskom jeziku još 1614.[8][9] Koreja je bila prevedena kao Cauli u Putovanjima Marka Pola,[10] od kineske reči 高麗 srednjekineski Kawlej,[11] standardni mandarinski Gāolì). Ovo je bila hanča za korejsko kraljevstvo Korjo (korejski: 고려; hanča: 高麗; MR: Koryŏ), koje je vladalo većim delom korejskog poluostrva u vreme Marka Pola. Uvod Koreje na Zapad proizašao je iz trgovine i kontakta sa trgovcima iz arapskih zemalja,[12] pri čemu neki od zapisa datiraju još iz 9. veka.[13] Naziv Korjo je proizašlo iz imena Kogurio, najsevernijeg od Tri kraljevstva Koreje, koje je zvanično bilo poznato kao Korjo počev od 5. veka.[14] Prvobitno ime bilo je kombinacija prideva go („visok, uzvišen“) sa imenom lokalnog plemena Jemaek, za čije se prvobitno ime smatra da je bilo Guru (溝樓 „grad sa zidinama“, sudeći po nekim toponimima u kineskim istorijskim dokumentima) ili Gauri (가우리 „centar”). Širenjem britanske i američke trgovine nakon otvaranja Koreje krajem 19. veka, pojavio se pravopisni oblik „Koreja“ i postepeno je stekao popularnost;[8] njegovom upotrebom u transkripciji istočnoazijskih jezika izbegavaju se problemi izazvani odvojenim tvrdim i mekim C, poput onih koji postoje u engleskom rečima izvedenom iz romanskih jezika. Ime Koreja se danas često koristi u engleskom kontekstu za Severnu i Južnu Koreju.

U Južnoj Koreji, Koreja kao celina se naziva Hanguk (한국, doslovno „zemlja Hana“). Ime se odnosi na Samhan, pri čemu se misli na Tri kraljevstva Koreje, a ne na drevne konfederacije na južnom Korejskom poluostrvu.[15][16] Iako je na hanči piše kao 韓, 幹 ili 刊, ovaj Han nije povezan sa kineskim imenima mesta ili naroda koji su koristili te znakove, već je fonetska transkripcija (starokineski: *Gar, srednjekineski Han[11] ili Gan) domaće korejska reči za koju se smatra da je imala značenje „veliki“ ili „sjajan“, posebno u kontekstvu vođe. To je okvirno povezano sa nazivom kan koji su koristili nomadi Mandžurije i srednje Azije.

U Severnoj Koreji, Japanu, Kini i Vijetnamu, Koreja se kao celina naziva 조선, (Joseon, 조선), 朝鮮 (Chōsen), 朝鲜/朝鮮 (Cháoxiǎn/Jīusīn), Triều Tiên (朝鮮Šablon:Script/doc/id-unk) doslovno „[zemlja] jutarnjeg mira“). „Veliki Čoson“ je bilo ime kraljevine kojom je vladala dinastija Čoson od 1393. do proglašenja kratkotrajnog Velikog Korejskog carstva 1897. godine. Kralj Taedžo ih je imenovao po ranijem Kočosonu (고조선), koji je vladao severnom Korejom od njene legendarna praistorija sve do njihovog pokoravanja 108. p. n. e. od strane kineskog Han carstva. Ovo go je hanči 古 i jednostavno znači „drevno“ ili „staro“; moderna je upotreba da se drevni Čoson razlikuje od kasnije dinastije. Sam Čoson je moderni korejski izgovor hančija 朝鮮, ali nije jasno da li je ovo transkripcija izvornog korejskog imena (starokineskog *T[r]awser, srednjekineskog Trjewsjen[11]) ili delimični prevod korejskog glavnog grada na kineski jezik, Asadal (아사달), [17] čije je značenje rekonstrukcija „Jutarnja zemlja“ ili „Planina“.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Obala Korejskog poluostrva na istoku izlazi na Japansko more, na jugu na Korejski moreuz, a na zapadu na Žuto more. Severnu granicu poluostrva ocrtavaju reke Jalu i Tumangang.[18]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Geography of the Korean Peninsula”. Thoughtco. Pristupljeno 3. 7. 2018. 
  2. ^ „Korean Metal Movable Type”. World Treasures: Beginnings. Library of Congress. 29. 7. 2010. Pristupljeno 19. 12. 2018. 
  3. ^ „Korean Classics”. Library of Congress Asian Collections: 2007 Illustrated Guide. Library of Congress. 2007. Pristupljeno 19. 12. 2018. 
  4. ^ „Gutenberg Bible”. British Library. The British Library Board. Arhivirano iz originala 25. 10. 2016. g. Pristupljeno 19. 8. 2016. 
  5. ^ „Korea, 1000–1400 A.D. | Chronology | Heilbrunn Timeline of Art History | The Metropolitan Museum of Art”. The Met's Heilbrunn Timeline of Art History. The Metropolitan Museum of Art. Pristupljeno 19. 8. 2016. 
  6. ^ „Movable type”. Oxford Reference. Oxford University Press. Pristupljeno 19. 12. 2018. 
  7. ^ Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne (2013-01-01). East Asia: A Cultural, Social, and Political History (na jeziku: engleski). Cengage Learning. ISBN 978-1285528670. 
  8. ^ a b „Korean”. Oxford English Dictionary. Pristupljeno 20. 12. 2013. 
  9. ^ „youtube on 'Korea? Corea?'”. 
  10. ^ Haw, Stephen G. (2006). Marco Polo's China: A Venetian in the Realm of Khubilai Khan (na jeziku: engleski). Routledge. str. 4—5. ISBN 9781134275427. Pristupljeno 29. 9. 2017. 
  11. ^ a b v g Baxter, William & al. "Baxter–Sagart Old Chinese Reconstruction Arhivirano 27 septembar 2013 na sajtu Wayback Machine", pp. 43, 58 & 80. 20 February 2011. Retrieved 20 December 2013.
  12. ^ Till, Geoffrey; Bratton, Patrick (2012). Sea Power and the Asia-Pacific: The Triumph of Neptune? (na jeziku: engleski). Routledge. str. 145. ISBN 9781136627248. Pristupljeno 29. 9. 2017. 
  13. ^ Seung-Yong, Yunn (1996). Religious culture in Korea (na jeziku: engleski). Hollym. str. 99. ISBN 9781565910843. Pristupljeno 29. 9. 2017. 
  14. ^ „디지털 삼국유사 사전, 박물지 시범개발”. 문화콘텐츠닷컴. Korea Creative Content Agency. Arhivirano iz originala 19. 11. 2018. g. Pristupljeno 6. 2. 2017. 
  15. ^ 이기환 (30. 8. 2017). „[이기환의 흔적의 역사]국호논쟁의 전말…대한민국이냐 고려공화국이냐”. 경향신문 (na jeziku: korejski). The Kyunghyang Shinmun. Pristupljeno 2. 7. 2018. 
  16. ^ 이덕일. „[이덕일 사랑] 대~한민국”. Chosun Ilbo (na jeziku: korejski). Pristupljeno 2. 7. 2018. 
  17. ^ First attested in the 13th-century Samguk Yusa as 阿斯達 (srednjekineski Asjedat[11]). The name is credited to the 6th-century Book of Wei but doesn't appear in surviving passages.
  18. ^ Korean Map Arhivirano 2013-07-23 na sajtu Wayback Machine, The People's Korea, 1998.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • KOIS (Korea Overseas Information Service) (2003). Handbook of Korea (11th izd.). Seoul: Hollym. ISBN 978-1565912120. 
  • Andrea Matles Savada (1997). South Korea: A Country Study, Honolulu
  • Castello-Cortes, Ian, ur. (1996), „North Korea”, World Reference Atlas (2nd American izd.), New York: Dorling Kindersley, ISBN 978-0-7894-1085-6 .
  • Cumings, Bruce (1997), Korea's Place in the SunNeophodna slobodna registracija, Norton, ISBN 978-0-393-31681-0 
  • Kim (1976), Women of Korea: A History from Ancient Times to 1945, et al., Ewha Women's University Press, ISBN 978-89-7300-116-3 .
  • „History”, Korea, Asian Info .
  • Top 500 list, CN: STJI, 2007, Arhivirano iz originala 5. 3. 2010. g., Pristupljeno 16. 11. 2007 
  • „People”, Facts, UMSL, 2005, Arhivirano iz originala 22. 07. 2009. g., Pristupljeno 23. 07. 2021 .
  • Hussain, Tariq (5. 3. 2007), „The Korea Herald” (PDF), The Korea Herald, Diamond dilemma, Arhivirano iz originala (PDF) 27. 11. 2007. g., Pristupljeno 27. 4. 2008 .
  • „Korea information”, Korea Expat Community, WorknPlay, Arhivirano iz originala 05. 07. 2010. g., Pristupljeno 23. 07. 2021 .
  • Chun, Tuk Chu. "Korea in the Pacific Community". Social Education 52 (March 1988), 182. EJ 368 177.
  • Cumings, Bruce. The Two Koreas. New York: Foreign Policy Association, 1984.
  • Oberdorfer, Don (2001). The Two Koreas: a Contemporary History. Basic Books. ISBN 978-0465051625. OCLC 47831650. 
  • Focus on Asian Studies. Special Issue: "Korea: A Teacher's Guide". No. 1, Fall 1986.
  • Shin, Gi-Wook (1999), Robinson, Michael, ur., Colonial modernity in Korea, Cambridge, MA: Harvard University, Asia Center, ISBN 978-0-674-14255-8 .
  • Hart, Dennis. From Tradition to Consumption: Construction of a Capitalist Culture in South Korea. Seoul: Jimoondang, 2003.
  • Jager, Sheila Miyoshi (2013). Brothers at War – The Unending Conflict in Korea. London: Profile Books. ISBN 978-1-84668-067-0. 
  • Joe, W.J. & Choe, H.A. Traditional Korea: A Cultural History, Seoul: Hollym, 1997.
  • Joungwon, A.K. Divided Korea: The Politics of Development, Harvard University Press, 1975.
  • Lee Ki-baik. A New History of Korea. Cambridge: Harvard UP, 1984.
  • Lee Sang-sup. "The Arts and Literature of Korea". The Social Studies 79 (July–August 1988): 153–60. EJ 376 894.
  • Pratt, Keith L (2006). Everlasting Flower: A History of Korea. London: Reaktion. ISBN 9781861892737. OCLC 63137295. 
  • Tae-Jin, Y. "The Illegality of the Forced Treaties Leading to Japan's Annexation of the Great Han Empire", In the Korean National Commission for UNESCO, Vol. 36, No. 4, 1996.
  • The Gloucestershire Regiment and The Battle of the Imjin River, Korean War, UK: Glosters, Arhivirano iz originala 13. 5. 2008. g. .
  • „How Does Korea Compare”, OECD Health Data (PDF) (briefing note), Organisation For Economic Co-operation and Development, 2009 .

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Korejsko poluostrvo na Vikimedijinoj ostavi.
38° 19′ N 127° 14′ E / 38.317° S; 127.233° I / 38.317; 127.233
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Корејско_полуострво&oldid=27557116”