Kosta Glavinić

Kosta Glavinić
Kosta D. Glavinić
Lični podaci
Datum rođenja	(1858-01-24)24. januar 1858.
Mesto rođenja	Beograd, Kneževina Srbija
Datum smrti	25. septembar 1939.(1939-09-25) (81 god.)
Mesto smrti	Beograd, Kraljevina Jugoslavija

Kosta D. Glavinić (Beograd, 24. januar 1858 — Beograd, 25. septembar 1939) bio je srpski inženjer i političar.

Biografija

Rođen je u Beogradu kao sin Dimitrija Glavinića, trgovca i narodnog poslanika i Jelene rođene Rošu. Bio je izdanak jedne napredne porodice koja je kroz nekoliko generacija igrala vidnu ulogu u životu srpske prestonice i srpskog naroda. Deda Đuro Savić Glavinić je došao u Beograd početkom 19. veka iz Mostara, "kao siroče bez ikog svog". Svi njegovi ukućani, a radilo se o bogatoj trgovačkoj kući, su umrli za vreme epidemije kuge u Hercegovini. Od 1822. godine uvrstio se u spisak beogradskih trgovaca, biran više puta za opštinskog odbornika, koji je kasnije bio pretplatnik gotovo svih srpskih listova. Otac Dimitrije se 1862. godine kada je Beograd bombardovan preselio u Šabac, gde je 1866. godine bio predsednik opštine. Izabrali su ga Šapčani 1868. godine za poslanika na Velikoj narodnoj skupštini Srbije u Topčideru. Poznat je Mita po učešću i govoru na osnivačkoj skupštini Jugoslovenske akademije u Zagrebu. Kada su otišli u Šabac, kuća u Beogradu im je bila srušena a trgovačka radnja opljačkana. Porodica se vratila u Beograd nakon osam godina, ali je domaćin umro već sledeće 1871. godine. Deda po majci bio je takođe veoma bogati beogradski trgovac, Cincarin doseljnik sa juga, Hadži Dimitrije Diša Rošu.

Kosta je osnovnu i srednju školu pohađao u Šapcu, a završio u Beogradu. Tehnički fakultet završio je u Beogradu, a Odsek za građevinske inženjere na Visokoj tehničkoj školi u Berlinu 1884. godine. Studirao je nekoliko godina u Nemačkoj kao državni pitomac. Iste godine je radio u Železničkom odeljenju Ministarstva građevine na gvozdenim mostovima. Postavljen je 1884. godine za nastavnika na Tehničkom fakultetu beogradske Velike škole. Godine 1885. postaje docent (suplent), a 1886 — 1903, profesor je na Velikoj školi za predmet mostovi i tuneli. Na Velikoj školi je bio i dekan i rektor.

U istom periodu 1886—1903. godine on je gradski odbornik, a od 1903—1907, pa opet 1910. godine i 1918. predsednik Beogradske opštine. Aktivno je učestvovao u radu gradske Tehničke komisije. Za vreme njegovog predsednikovanja beogradskom opštinom dovršeni su vodovod i izgrađen plan za kanalizaciju, pristupilo se katastarskom snimanju Beograda, otvoreno je nekoliko skverova i učinjeni još mnogi koraci na ulepšavanju glavnog grada. Zajedno sa Milanom Kapetanovićem i Miloradom Terzibašićem lično je rukovodio - učestvovao je u proširenju, nivelisanju i uređivanju Kalemegdana.

U ratovima 1876—78, 1885. i 1912. godine učestvovao je kao bolničar, organizator i glavni inspektor bolnica. Bio je u zrelom dobu kratko aktivan i u državnoj politici, kao ministar srpske vlade. U vladi Pere Velimirovića učestvovao je kao ministar narodne privrede u mandatu 1908—09. godine. Između 1911-1924. godine delovao je kao vladin komesar pri Srpskoj narodnoj banci, a posle Prvog svetskog rata nastavio u Narodnoj banci Kraljevine SHS. Na tom poverljivom položaju je penzionisan 1924. godine.

Sarađivao je sa više privrednih društava, kao što su bili "Srpsko poljoprivredno društvo" (redovan član od 1890), "Srpski pčelar", "Narodno zdravlje", "Srpsko brodarsko društvo". Sa Mihajlom Avramovićem radio je na stvaranju Srpskih zemljoradničkih zadruga i uložio je velike napore da Srbija počne da izvozi poljoprivredne polufabrikate. U tu svrhu konstruisao je naročitu sušnicu za sušenje šljiva koja je nazvana njegovim imenom ("Glavinićeva"), bila široko rasprostrnjena (1914. godine u Srbiji ih je bilo 10.000), a na Svetskoj izložbi 1900. održanoj u Parizu odlikovan je bronzanom medaljom. Konstruisao je i naročitu higijensku peć za zagrevanje domova. Odlikovan je Ordenom Svetog Save 1. reda 1928. godine.

Kao stručnjak bio je predsednik Srpskog inženjerskog društva, a kasnije i prvi predsednik Jugoslovenskog inženjerskog društva. Sarađivao je u Srpskom tehničkom listu, Težaku, Narodnom zdravlju, Narodnim novinama i dr. Objavio je niz stručnih i popularnonaučnih članaka i rasprava iz oblasti tehnike, poljoprivrede i zadrugarstva, koji su dobrim delom kasnije sakupljeni i štampani kao brošure.

Za vreme Prvog svetskog rata porodica Glavinić je 1914. godine morala ići u izbeglištvo. On je kao komesar Narodne banke pratio preseljenje iste u Niš. Okupator ga je zarobio u Vrnjcima gde se sklonio i odatle je interniran i to u Beograd, u vlastitu kuću 29. januara 1916. godine. Po povratku zatekao je svoj stan potpuno demoliran, bez ijednog prozorskog okna i opljačkan. Nestalo je vredno bogatstvo sticano čitav vek: stilski nameštaj, pokućstvo, biblioteka, umetnički i porodični predmeti. Samo je na tavanu u jednom uglu ostalo nešto od starina. Te malobrojne predmete poklonio je 1937. godine ostareli Kosta Glavinić gradu Beogradu za Muzej grada. Pored četiri tanjira i jedne staklene čaše, poklon je činilo i 19 starih knjiga (bibliofilska vredna izdanja) i 10 crteža Koste Glavinića koje je on nacrtao, a to su retko viđeni prizori starog Beograda, kojih više nema. Naročito je lep prizor beogradske saborne crkve gledane sa Kalemegdana iz 1873. godine.

Umro je Kosta Glavinić u Beogradu 25. septembra 1939. godine, gde je i sahranjen. Bio je oženjen 1885. godine sa Darinkom Jeftić, jedinicom uglednog beogradskog trgovca duvanom Tome Jeftića. Imali su supružnici Glavinići troje dece: sina dr Milana Glavinića narodnog poslanika i dve kćerke. Danas njegovo ime nosi jedna ulica u beogradskom naselju Senjak.

Bibliografije

• Osnove grafičkog računa i grafičke-statike, Beograd 1891:
• Teorija rešetkastih nosilaca, Beograd 1896;
• Teorija pritiska zemlje i svodova sa proračunom potpornih zidova, Beograd 1913.

Literatura

• Tekst Dragomira Dimitrijevića univ. prof. Građevinskog fakulteta u Beogradu, u Enciklopediji Jugoslavije JLZ Zagreb 1986. tom 4 str 407.

Spoljašnje veze

• Tekst povodom smrti Koste D. Glavinića („Politika“, 27. septembar 1939)