Krajnji proizvodi glikacije

Krajnji proizvodi glikacije (AGEs) formiraju se neenzimskom kondenzacionom reakcijom (neenzimskom glikacijom) između redukcije glukozi i unutarćelijskih i ekstraćelijskih proteine i lipida ili nukleinske kiseline kroz niz složenih reakcije koje daju nepovratnu unakrsno povezanu kompleksnu grupu jedinjenja nazvanu AGEs (engl. Аdvanced glycation end products).

Opšta razmatranja[uredi | uredi izvor]

Razvoj procesa starenja u direktnoj je vezi sa količinom i trajanjem hiperglikemije. Blaga povećanja koncentracija glukoze, pokazala su istraživanja, daju veliko povećanja nivoa i dovode do akumulacije krajnjih proizvoda napredne glikacije (AGE).^[1] AGEs funkcionalno menja matricu bazalne membrane uključujući tu i promene tipa IV kolagena i laminina. AGEs u interakciji sa tipom IV kolagena inhibira bočno spajanje ovih molekula u strukturu mreže bazalne membrane.

Efekti laminina uključuju i smanjenje vezivanja za tip IV kolagena i smanjena samomougradnje.^[2] Izmene na komponentama matriksa mrežnjače odgovarne su za tkivna zadebljanje u donjem delu membrane kod bolesnika sa šećernom bolešću. AGEs zapravo menja ćelijsku funkciju tako što se vezivanjem za receptore za glikozilaciju krajnjih proizvoda (RAGEs).^[3]^[4]

Vezivanjem AGE na specifičnim receptorima endotelnih ćelije povećavaju koagulacioni faktori (faktor IX and X),^[4] a smanjuju antikoagulacioni faktori (trombomodulini),^[4] i indukovani vazokonstriktivni faktor (endotelin-1),^[5] koji može dovesti do vazokonstrikcije i tromboze u okruženju AGEs.

AGEs, takođe može da promeni i strukturu DNK nuklearnih proteina ćelija nenzimskom modifikacijom koja može da rezultuje izmenjenom ekspresijom gena.^[6]

AGEs poveća i ekstraluminalnu akumulaciju plazma proteina, uključujući i lipoproteine niske gustine nakon hemijskog vezivanja sa reaktivnim AGE prekursorima matriksa proteina.^[7]^[8]

Zato su AGEs i promene izazvane AGEs, predložen kao odgovoran činilac za nastanak patoloških promena koje se mogu videti kod hroničnih inflamatornih bolesti vezanih za starost i šećernu bolest, kao što su ateroskleroza, astma, artris, infarkt miokarda, nefropatija, parodontitis, neuropatija, dijabetesna retinopatija.^[9]

Izvori[uredi | uredi izvor]

^ Tanaka S, Aviga G, Brodsky B, Eikenberry EF. Glycation induces expansion of the molecular packing of collagen. J Mol Biol. 1988;203:495–505.
^ Charonis AS, Reger LA, Dege JE, et al. Laminin alterations after in vitro nonenzymatic glucosylation. Diabetes. 1990;39:807–814.
^ Vlassara H, Brownlee M, Cerami A. High-affi nity receptor-mediated uptake and degradation of glucose-modifi ed proteins: a potential mechanism for the removal of senescent macromolecules. Proc Natl Acad Sci USA. 1985;82:5588–5592.
^ ^a ^b ^v Esposito C, Gerlach H, Brett J, et al. Endothelial receptor-mediated binding of glucose modifi ed albumin is associated with increased monolayer permeablility and modulation of cell surface coagulant properties. J Exp Med. 1989;170:1387–1407.
^ Schiekofer S, Balletshofer B, Andrassy M, Bierhaus A, Nawroth PP. Endothelial Dysfunction in diabetes mellitus. Semin Thromb Hemost. 2000;26(5):503–511.
^ Bucala R, Model P, Russel M, Cerami A. Modifi cation of DNA by glucose-6-phosphate induces DNA rearrangements in an E. coli plasmid. Proc Natl Acad Sci USA. 1985;82:8439–8442.
^ Brownlee M, Vlassara H, Cerami A. Nonenzymatic glycosylation products on collagen covalently trap low-density lipoproteins. Diabetes. 1985;34:938–941.
^ Sensi M, Tanzi P, Bruno MR, Mancuso M, Andriani D. Human glomerular basement membrane: altered binding characteristics following in vitro non-enzymatic glycosylation. Ann NY Acad Sci. 1986;488:549–552.
^ Brownlee M, Vlassara H, Cerami A. Nonenzymatic glycosylation products on collagen covalently trap low-density lipoproteins. Diabetes. 1985;34:938–941.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Hrana od koje brzo starimo

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).

[1] Tanaka S, Aviga G, Brodsky B, Eikenberry EF. Glycation induces expansion of the molecular packing of collagen. J Mol Biol. 1988;203:495–505.

[2] Charonis AS, Reger LA, Dege JE, et al. Laminin alterations after in vitro nonenzymatic glucosylation. Diabetes. 1990;39:807–814.

[3] Vlassara H, Brownlee M, Cerami A. High-affi nity receptor-mediated uptake and degradation of glucose-modifi ed proteins: a potential mechanism for the removal of senescent macromolecules. Proc Natl Acad Sci USA. 1985;82:5588–5592.

[Esposito_C-4] v Esposito C, Gerlach H, Brett J, et al. Endothelial receptor-mediated binding of glucose modifi ed albumin is associated with increased monolayer permeablility and modulation of cell surface coagulant properties. J Exp Med. 1989;170:1387–1407.

[5] Schiekofer S, Balletshofer B, Andrassy M, Bierhaus A, Nawroth PP. Endothelial Dysfunction in diabetes mellitus. Semin Thromb Hemost. 2000;26(5):503–511.

[6] Bucala R, Model P, Russel M, Cerami A. Modifi cation of DNA by glucose-6-phosphate induces DNA rearrangements in an E. coli plasmid. Proc Natl Acad Sci USA. 1985;82:8439–8442.

[7] Brownlee M, Vlassara H, Cerami A. Nonenzymatic glycosylation products on collagen covalently trap low-density lipoproteins. Diabetes. 1985;34:938–941.

[8] Sensi M, Tanzi P, Bruno MR, Mancuso M, Andriani D. Human glomerular basement membrane: altered binding characteristics following in vitro non-enzymatic glycosylation. Ann NY Acad Sci. 1986;488:549–552.

[9] Brownlee M, Vlassara H, Cerami A. Nonenzymatic glycosylation products on collagen covalently trap low-density lipoproteins. Diabetes. 1985;34:938–941.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]