Ruska aneksija Krima

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
(preusmereno sa Кримска криза)
Ruska aneksija Krima
Deo Proruskih nemira u Ukrajini 2014. i Rusko-ukrajinskog rata

Vreme20. februar 2014 — 27. mart 2014.[1] (1 mesec i 7 dana)
Mesto
Krim
UzrokDržavni udar u Kijevu, Ukrajina
Ishod

Pobeda Rusije

Sukobljene strane
 Rusija  Ukrajina
Komandanti i vođe
Vladimir Putin
Rusija Dmitrij Medvedev
Rusija Sergej Šojgu		 Oleksandr Turčinov
Ukrajina Arsenij Jacenjuk
Jačina

Protesti

Volonterske jedinice[3][5]

  • 5.000 (Sevastopolj)
  • 1.700 (Simferopolj)

Ruske vojne snage

  • 20.000–30.000 trupa[6]

Ukrajinske oružane snage

Protesti

  • 4.000–10.000 (Simferopolj)[8][9]

Ukrajinske vojne snage

  • 5.000–22.000 trupa[10][11]
  • 40.000 rezervista, delimično mobilisani (izvan Krima)[12]
Žrtve i gubici
Aktivisti: 2 poginula
Snage samoodbrane:
1 ubijen
1 ranjen		 Ukrajina 1 demostrant ubijen
Ukrajina Vojska Ukrajine:
2 ubijena
1 ranjen
12.000 dezertera
3 civilne smrti (2 proruske i 1 proukrajinska)[13][14][15][16]

Ruska aneksija Krima,[17][18] međunarodna je aneksiona[19][20] kriza u kojoj su bile uključene Rusija i Ukrajina. Većina događaja je vezana za poluostrvo Krim, nekada višenacionalni region Ukrajine koji su činili (sada raspušteni) Autonomna Republika Krim i administrativno zaseban grad Sevastopolj. Obe oblasti naseljava ruska većina i manjinski Ukrajinci i Krimski Tatari.

Krimsko poluostrvo je anektirala Ruska Federacija od Ukrajine u februaru–martu 2014. godine. Od tada je administrirano kao dva subjekta Ruske Federacije—Republika Krim i kao federalni grad Sevastopolj.[21] Aneksiju je pratila vojna intervencija Rusije na Krimu koja se dogodila nakon ukrajinske revolucije 2014. godine i bila je deo širih nemira u južnoj i istočnoj Ukrajini.[22][23]

Kriza je počela krajem februara 2014. kao odgovor na Ukrajinsku revoluciju, kada je nakon više meseci protesta na Trgu nezavisnosti i nekoliko dana nasilnih sukoba demontranata i policije u glavnom gradu Ukrajine Kijevu, Vrhovna rada Ukrajine odlučila da smeni predsednika Ukrajine Viktora Janukoviča. Glasanjem nije dobijena većina od tri četvrtine poslanika potrebnih za smenu predsednik prema Ustavu Ukrajine. Ruski predsednik Vladimir Putin smatra da je Janukovič nezakonito smenjen i da ga on smatra legitimnim predsednikom Ukrajine. Posle smenjivanja Janukoviča imenovana je prelazana vlada na čelu sa Arsenijem Jacenjukom i novi vršilac dužnosti predsednika Ukrajine, Oleksandr Turčinov, koje Rusija smatra „samoproglašenim“ u „državnom udaru“.

Kao posledicu nemira u Ukrajini početkom 2014. godine i svrgavanja proruskih[traži se izvor] ukrajinskih vlasti, krimski parlament je za 30. mart 2014.[24] raspisao referendum o budućem statusu Krima. Poslanici su izglasali da se raspusti trenutna regionalna vlada, koja je podržala nove privremene vlasti u Kijevu, i da se na referendumu odlučuje o tome da li da Krim ostane autonomna republika u Ukrajini ili da bude nezavisna država ili deo Rusije.[25] [26] Većinsko rusko stanovništvo Krima se uglavnom protivi novim prozapadnim vlastima Ukrajine, dok je deo građana ukrajinskog i krimskotatarskog porekla na strani novih vlasti.

Reakcije[uredi | uredi izvor]

Većina država članice UN nije priznala Krimski referendum. SAD, zemlje EU i partneri, kao i broj međunarodnih organizacija i udruženja, uključujući i NATO, OEBS. Parlamentarna skupština OEBS-a je opisala akciju Rusije kao agresiju pripajanjem ukrajinske teritorije, što narušava njen teritorijalni integritet. Rusija, sa svoje strane, odnosi se na sadržano u statutima Ujedinjenih nacija pravo na samoopredeljenje. Sama Ukrajina ne priznaje aneksiju Krima u Rusiji.

15. aprila 2014. Vrhovna rada Ukrajine je objavila da je Krim privremeno okupirana teritorija.

27. marta 2014. Generalna skupština UN-a apsolutnom većinom glasova usvojila je rezoluciju kojom je proglašena nezakonitost Krimskog referenduma.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Is Crimea gone? Annexation no longer the focus of Ukraine crisis”. CNN. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  2. ^ „Russian Citizen Elected Sevastopol Mayor Amid Pro-Moscow Protests in Crimea”. The Moscow Times. 25. 2. 2014. 
  3. ^ a b „Ukraine leader Turchynov warns of 'danger of separatism'”. Euronews. 25. 2. 2014. Arhivirano iz originala 4. 3. 2016. g. Pristupljeno 6. 4. 2020. 
  4. ^ „Russian flags flood Crimean capital as thousands back takeover by Russia”. The Straits Times. 9. 3. 2014. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  5. ^ „Pro-Russian rally in Crimea decries Kiev 'bandits'”. The Washington Post. 25. 2. 2014. 
  6. ^ Pollard, Ruth (13. 3. 2014). „Russia closing door on Crimea as troops build up”. The Sydney Morning Herald. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  7. ^ „Ukraine troops leave Crimea by busload: Defense minister resigns after Russia seizes peninsula”. CBS News. 25. 3. 2014. Arhivirano iz originala 25. 3. 2014. g. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  8. ^ „Crimean Tatars, pro-Russia supporters approach Crimean parliament building”. UA. Interfax. 20. 10. 2012. 
  9. ^ „Russia puts military on high alert as Crimea protests leave one man dead”. The Guardian. 26. 2. 2014. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  10. ^ Ewen MacAskill, defence correspondent (28. 2. 2014). „Ukraine military still a formidable force despite being dwarfed by neighbour”. The Guardian. 
  11. ^ „Putin Talks Tough But Cools Tensions Over Ukraine”. NPR. 4. 3. 2014. Arhivirano iz originala 5. 3. 2014. g. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  12. ^ Faiola, Anthony (17. 3. 2014). „Ukraine mobilizes reservists but relies on diplomacy”. The Washington Post. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  13. ^ „Two die in rallies outside Crimean parliament, says ex-head of Mejlis”. Kyiv Post. 26. 2. 2014. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  14. ^ JC Finley (27. 2. 2014). „Unrest in Crimea leaves 2 dead; government buildings seized”. United Press International. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  15. ^ Pogibšiй krыmskiй tatarin šel v voenkomat, zahvačennый "družinnikami" [The deceased was a Crimean Tatar on his way to enlist when he was captured "vigilantes"] (na jeziku: ruski). LB.ua. 17. 3. 2014. Arhivirano iz originala 18. 3. 2014. g. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  16. ^ Zverski ubitogo krыmskogo tatarina zvali Rešat Ametov. Troe maloletnih deteй osiroteli. [Brutally murdered Crimean Tatar's name was Reshat Ametov. Three toddlers left orphaned.] (na jeziku: ruski). censor.net.ua. 18. 3. 2014. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  17. ^ „Ukraine: Putin signs Crimea annexation”. BBC News. 21. 3. 2014. Pristupljeno 17. 5. 2016. 
  18. ^ „Ukraine cries 'robbery' as Russia annexes Crimea”. CNN. 18. 3. 2014. Pristupljeno 17. 5. 2016. 
  19. ^ „Godišnjica aneksije Krima bez euforije”. B92. 21. 3. 2014. Pristupljeno 17. 5. 2016. „Kada je pre dve godine Rusija anektirala Krim, u Moskvi su svi slavili. Sada takvih slavlja više nema.” 
  20. ^ „Godišnjica aneksije Krima – bez euforije”. DW. 21. 3. 2014. Pristupljeno 17. 5. 2016. „Kada je prije dvije godine Rusija pripojila Krim...” 
  21. ^ „Putin signs laws on reunification of Republic of Crimea and Sevastopol with Russia”. ITAR TASS. 21. 3. 2014. Arhivirano iz originala 20. 03. 2015. g. Pristupljeno 29. 7. 2018. 
  22. ^ „Direct Line with Vladimir Putin”. kremlin.ru. 17. 4. 2014. 
  23. ^ „Meeting of the Valdai International Discussion Club”. kremlin.ru. 24. 10. 2014. „I will be frank; we used our Armed Forces to block Ukrainian units stationed in Crimea, but not to force anyone to take part in the elections” 
  24. ^ 16:34. „Referendum o statuse Krыma proйdet 30. marta | RIA Novosti”. Ria.ru. Pristupljeno 2. 3. 2014. 
  25. ^ 16:34. „Referendum o statuse Krыma proйdet 30. marta | RIA Novosti”. Ria.ru. Pristupljeno 2. 3. 2014. 
  26. ^ 10:38. „Press Online :: Globus :: Krim izabrao premijera i raspisao referendum!”. Pressonline.rs. Arhivirano iz originala 06. 03. 2014. g. Pristupljeno 2. 3. 2014. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Ruska aneksija Krima na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Руска_анексија_Крима&oldid=25917108”