Kristina Kovačević

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
kristina kovačević
Lični podaci
Datum rođenja(1893-02-15)15. februar 1893.
Mesto rođenjaUžice, Kraljevina Srbija
Datum smrti14. maj 1943.(1943-05-14) (50 god.)
Mesto smrtiJajinci, kod Beograda, Okupirana Srbija
Profesijaradnica
Delovanje
Član KPJ od1939.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba

Kristina Kovačević (Užice, 15. februar 1893 — Jajinci, kod Beograda, 14. maj 1943), revolucionarka, ženski-aktivista i učesnica Narodnooslobodilačke borbe.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođena je 15. februara 1893. godine u Užicu.[1]

Nakon završetka Prvog svetskog rata, 1919. godine je došla u Beograd, gde je učila herihterski zanat (deo obućarskog zanata, koji se bavi izradom gornjeg dela cipela). Kao radnica se zainteresovala za radnički pokret i tada osnovanu Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ).[1]

Bila je aktivna u radu Sindikata, a preko Sime Markovića, jednog od osnivača KPJ, se uključila u članstvo Partije. U periodu nakon donošenja Obznane i zabrane legalnog rada KPJ, kada su nastupile frakcijske borbe unutar KPJ, Kristina nije bila aktivna u Partiji i uglavnom je radila samo u Sindikatu.[1]

Početkom 1934. godine obnovila je svoje članstvo u KPJ i pored rada u Sindikatu, počela je aktivno da se bavi i partijskim radom. Učestvovala je u štampanju letaka protiv Petomajskih izbora 1935. godine i bila uhapšena u provali koja je tada nastala u beogradskoj partijskoj organizaciji. Nakon izlaska iz zatvora bila je izabrana za člana Mesnog komiteta KPJ za Beograd.[1]

Pored rada unutar KPJ, po partijskom zadatku, bila je aktivna u sindikalnom pokretu. Od 1936. do 1940. godine je bila član Centralne uprave kožarskih i prerađivačkih radnika. Takođe po zadatku KPJ, od 1939. godine je radila u Savezu kućnih pomoćnica i dr.[1]

Tokom 1937. godine je bila uhapšena i od Državnog suda za zaštitu države, zbog komunističkog delovanja bila osuđena na devet i po meseci zatvora, koje je izdržala u istražnom zatvoru na Adi Ciganliji. Prilikom hapšenja, a i posle u istrazi, bila je tučena i zlostavljana, ali se pred policijom dobro držala i nikoga nije odala. Posle izlaska iz zatvora, bila je proterana u Užice, svoje mesto rođenja.[1]

Ne dugo potom vratila se u Beograd, gde je po partijskom zadatku nastavila da radi u legalnim radničkim organizacijama — među kožarski i tekstilnim radnicima, u Kulturno-umetničkom društvu „Abrašević”. Posebnu pažnju u ovom periodu posvetila je radu sa ženama, prvenstveno ženama-radnicama, kao i ženama radnika. Njima je govorila o borbi za prava žena. Tokom 1939. godine je učestvovala u akciji za dovanje prava glasa ženama, koje je vodio Ženski pokret, preko redakcije lista „Žene danas”.[1]

Dan nakon demonstracija od 14. decembra 1939. godine, bila je uhapšena pod optužbom da je jedna od organizatora ovih demonstracija. Tada je mesec dana provela u zatvoru Uprave grada Beograda zloglasnoj „Glavnjači”, a nakon toga je ponovo bila proterana u Užice, ali sa obavezom policijske prismotre.[1]

Uprkos zabrani povratka, došla je ponovo u Beograd, gde je živela i radila ilegalno, pod lažnim imenom. Iako joj je ovo znatno otežavalo rad, jer se stalno skrivala kod partijskih drugova i prijatelja, koji su bili simpatizeri radničkog pokreta i KPJ, to nije umanjilo njenu aktivnost. Godine 1940. bila je jedan od organizatora demonstracija žena radnika čiji su muževi bili nasilno mobilisani kao štrajkači.[1]

Nakon okupacije Jugoslavije, 1941. godine, nastavila je sa radom u okupiranom Beogradu, sve do decembra 1941. godine, kada je odlukom Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju bila upućena u Prokuplje. Tamo je primila dužnost člana Mesnog komiteta KPJ i bila odgovorna za rad partijske tehnike. Ovde je delovala pod lažnim imenom Milica Jovanović, izbeglice iz Skoplja. Početkom marta 1942. godine je bila uhapšena. Iako je u policiji u Nišu bila mučena nije htela da otkrije svoje pravo ime. Tek kada je bila prebačena u Beograd i predata Specijalnoj policiji, otkriven je njen pravi identitet, jer su je prepoznali agenti koji su je hapsili pre rata.[1]

Agenti Specijalne policije su nastavili sa mučenjima, ali je njen zapisnik ostao prazan, pa je 8. maja 1942. godine bila prebačena u logor na Banjici. Nakon godinu dana boravka u logoru, 14. maja 1943. godine je streljana u Jajincima, kod Beograda. Zajedno sa njom streljana je veća grupa žena, među kojima su bile — Jelena Ćetković, Drinka Pavlović, Julija Delere, Slavka Đurđević-Đuričić i dr.

Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovana Ordenom zasluga za narod prvog reda.[2]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e ž z i Žene Srbije u NOB 1975, str. 32.
  2. ^ „Službeni list DFJ 90/45” (PDF). slvesnik.com.mk. 20. 11. 1945. str. 974. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Žene Srbije u NOB. Beograd: Prosveta. 1975. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кристина_Ковачевић&oldid=26909609”