Kristijan II Danski

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Kristijan II Danski
Portret Kristijana II Danskog
Lični podaci
Datum rođenja(1481-07-01)1. jul 1481.
Mesto rođenjaNiborg, Kalmarska unija
Datum smrti25. januar 1559.(1559-01-25) (77 god.)
Mesto smrtiKalundborg, Danska-Norveška
GrobKatedrala Svetog Knuta
Porodica
SupružnikIzabela od Austrije
PotomstvoJohn of Denmark, Dorothea of Denmark, Electress Palatine, Kristina od Danske
RoditeljiHans Danski
Kristina od Saksonije
DinastijaOldenburg
kralj Kalmarske unije, tj. kralj Danske
Period1513 - 1223.
PrethodnikHans Danski
NaslednikFrederik I Danski

Kristijan II Danski [1] (dan. Christian) ili Hristijan II Danski, poznat i kao Severni Neron, zbog svoje opakosti [2], (1. jul 1481, Niborg - 25. januar 1559, Kalundborg) je bio kralj Kalmarske unije (1513—1223 [2]) iz dinastije Oldenburg. Bio je sin prethodnog kralja Kalmarske unije Hansa Danskog i njegove supruge Kristine od Saksonije.

Dolazak na presto[uredi | uredi izvor]

Godine 1513. Kristijan je nasledio svog oca na prestolu Danske [2] [1]. Danska je tada Kalmarskom unijom pod svojom vrhovnom vlašću držala Norvešku i Švedsku [2].

Ni tokom Kristijanove vladavine se nije sazivao Danehof — predstavništvo staleža, u koje su ulazili i građani i slobodni seljaci. Vlast se koncentrisala u rukama stalnog upravnog organa — državnog saveta (Rigsraad), sastavljenog od aristokratije. U njemu su zasedala sva sedmorica danskih biskupa s lundskim nadbiskupom na čelu i oko dvadesetak svetovnih velmoža. Taj je savet potpuno potčinio sebi kraljevsku vlast. Kapitulacije, koje su izdavali kraljevi stupajući na presto, sve su više proširivale privilegije i kompetenciju državnog saveta. Kapitulacija Kristijana II unela je obavezu da se najbolja lena u zemlji dele samo članovima državnog saveta. Aristokratiji su predata u ruke prava jurisdikcije, uključivši i smrtnu kaznu. U njenu korist bila su doneta ograničenja naslednih prava slobodnog seljaštva.

Kristijan II Danski

Danska je tako pod Kristijanovom vlašću bila feudalno-kmetska država, kojom je upravljala oligarhija duhovnih i svetovnih magnata [1].

Norveška[uredi | uredi izvor]

Kalmarska je unija bila pogodna samo za Dansku, koja je težila da se koristi izvorima bogatstva drugih dveju skandinavskih zemalja za svoje interese. Danska vlada privukla je na svoju stranu više sveštenstvo u Norveškoj, popunila državni savet Norveške Dancima, uvela niz novih poreza, pošto su joj bili potrebni novac i ljudi za njene ratove, za koje Norveška nije bila zainteresovana. Jedan od načina eksploatacije Norveške bilo je kvarenje monete za koju je danska vlada zahtevala da se prima po nominalnoj vrednosti, tražeći u isto vreme da joj se plaća monetom pune vrednosti [3].

U Norveškoj je pod Kristijanovom vlašću feudalna eksploatacija imala specifičnu formu političke zavisnosti seljaka, koji su sačuvali svoju slobodu i svojinu od feudalne aristokratije Danske, koja je Norvešku eksploatisala porezima i regrutovanjem [4].

Švedska[uredi | uredi izvor]

Pokolj u Stokholmu 1520. godine.

Švedska aristokratija bila je primorana da bude u uniji s Danskom, ali se danska politika kosila sa interesima švedskih feudalaca. Ograničavanje prava aristokratije, oduzimanje kraljevskih zemalja koje je ona prisvojila, deljenje feuda u Švedskoj Dancima, rušenje feudalnih zamkova — sve je to izazivalo duboko nezadovoljstvo među švedskom aristokratijom. I spoljna politika Danske, koja je bila usmerena protiv Svetog rimskog carstva, gazila je interese Švedske, koja je želela da s njim uspostavi neposrednu trgovačku vezu. Krajnje su bili nezadovoljni sopstvenici rudnika, tesno povezani s Nemcima, kojima su prodavali gvožđe i bakar. Dansko činovništvo dozvoljavalo je sebi sva moguća ugnjetavanja i iznuđivanja. Dansku je vlast pratilo jačanje feudalnog ugnjetavanja. Danski feudalci, koji su dobili zemljoposede u Švedskoj, pretvarali su seljake u kmetove i ugnjetavali ih [5]. Tako da je ceo švedski narod bio nezadaovoljan danskom vlašću [2].

Bez obzira na to što je u Švedskoj postojao znatan sloj slobodnog seljaštva, tokom Kristijanove vladavine je u zemlji glavna snaga postala, kao i u Danskoj, krupna feudalna aristokratija. Nekoliko aristokratskih porodica i više sveštenstvo prigrabili su u svoje ruke vlast u Švedskoj [6].

Pad s vlasti i smrt[uredi | uredi izvor]

Kristijan je svojim oštrim kaznama nad nezadovoljnim Šveđanima, među kojima je najpoznatiji Stokholmski pokolj iz 1520. godine, izazvao ustanak u Švedskoj. Na čelo se ustanku stavi znameniti Gustav Vasa, koga po uspehu Šveđani 1523. godine izaberu za svog kralja. U isto vreme pak Danci svrgnuše s prestola Kristijana II i dovedu na presto njegova strica Frederika I, šlezvig-holštajnskog hercega [2].

Kristijan je živeo još dugo nakon zbacivanja. Umro je 25. januar 1559. godine u Kalundborgu.

Genealogija[uredi | uredi izvor]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Kristijan V Oldenburški, grof Oldenbuga
 
 
 
 
 
 
 
8. Detrik Oldenburški, grof Oldenburga
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. Agnes od Honštajna
 
 
 
 
 
 
 
4. Kristijan I Danski, kralj Kalmarske unije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
18. Gerhard VI od Holštajn-Rendsburga, grof Holštajn-Rendsburga
 
 
 
 
 
 
 
9. Helviga od Holštajna
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
19. Katarina Elizabeta od Braunšvajg-Lineburga
 
 
 
 
 
 
 
2. Hans Danski, kralj Kalmarske unije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
20. Fridrih I od Brandenburga, elektor Brandenburga
 
 
 
 
 
 
 
10. Johan od Bajrojta, grof Bajrojta
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21. Elizabeta od Bavarske i Brandenburga
 
 
 
 
 
 
 
5. Doroteja od Brandenburga
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
22. Rudolf III od Saksen-Vitenberga, vojvoda Saksen-Vitenberga
 
 
 
 
 
 
 
11. Barbara od Saksen-Vitenberga
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
23. Ana od Masjena
 
 
 
 
 
 
 
1. Kristijan II Danski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24. Fridrih I od Saksonije, elektor Saksonije
 
 
 
 
 
 
 
12. Fridrih II od Saksonije, elektor Saksonije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. Katarina od Braunšvajg-Lineburga
 
 
 
 
 
 
 
6. Ernest od Saksonije, elektor Saksonije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26. Ernest Habzburg Gvozdeni, vojvoda Austrije
 
 
 
 
 
 
 
13. Margaret od Austrije i Saksonije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27. Cimbarka od Mazovije
 
 
 
 
 
 
 
3. Kristina od Saksonije, kraljica Kalmarske unije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. Ernest Bavarski, vojvoda Bavarske
 
 
 
 
 
 
 
14. Albreht III Bavarski, vojvoda Bavarske
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
29. Elizabeta Viskonti
 
 
 
 
 
 
 
7. Elizabeta Bavarska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30. Erik I od Grubenhagena, vojvoda Grubenhagena
 
 
 
 
 
 
 
15. Ana od Grubenhagena
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
31. Elizabeta od Brunsvik-Gotingena
 
 
 
 
 
 

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Skulptura kralja Kristijana II iz 1530. godine
    Skulptura kralja Kristijana II iz 1530. godine
  • Kristijan II, gravura Jana Gosarta iz 1523. godine
    Kristijan II, gravura Jana Gosarta iz 1523. godine
  • Kristijan II Danski
    Kristijan II Danski
  • Kristijan II sa svojom ljubavnicom Diveke Sigbritsdater
    Kristijan II sa svojom ljubavnicom Diveke Sigbritsdater

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 321.
  2. ^ a b v g d đ Zrnić 1927.
  3. ^ Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 325.
  4. ^ Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 326.
  5. ^ Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 323.
  6. ^ Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 324.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Udaljcov, A. D.; Kosminski, J. A.; Vajnštajn, O. L. (1950). Istorija srednjeg veka. Beograd. 
  • Zrnić, Luka (1927). Istorija novoga veka. Beograd. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Kristijan II Danski na Vikimedijinoj ostavi.
Danski kraljevi
1513-1523
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кристијан_II_Дански&oldid=27672996”