Lav V Jermenin

Lav V Jermenin
Lav V Jermenin na zlatniku. Na reversu je prikazan njegov sin i savladar Konstantin.
Lični podaci
Datum rođenja	775.
Mesto rođenja	Jermenija,
Datum smrti	25. decembar 820.
Mesto smrti	Carigrad, Vizantija
Porodica
Supružnik	Teodosija (žena Lava V)
Potomstvo	Constantine
Roditelji	Bardas
Dinastija	Artsruni, Gnuni
Prethodnik	Mihailo I Rangabe
Naslednik	Mihailo II Amorijac

Lav V Jermenin (grč: Λέων Ε΄, ubijen 25. decembra 820. godine) bio je vizantijski vojskovođa, a zatim i car od 813. do 820. godine. Ostao je upamćen kao pokretač drugog talasa ikonoborstva (815—842).

Uzori su mu bili carevi: Lav III i njegov sin Konstantin V.

Mladost

Lav je poticao iz vojničke porodice jermenskog porekla i u mladosti se istakao kao vojskovođa uzurpatora Vardana Turčina 803. godine. Međutim, u odsudnom trenutku prebegao je caru Nićiforu I koji ga je u početku nagradio, a docnije proterao. Lav Jermenin je 811. opozvan iz izgnanstva od strane novog vladara Mihaila I i poverena mu je komanda nad temom Anatolikon.

Carevanje

Nakon što je 813. Mihailo I Rangabe pretrpeo težak poraz u borbi sa bugarskim kanom Krumom, Lav i njegovi saborci su ga, 11. juna iste godine, naterali na abdikaciju. Lav je tako zauzeo presto, a sumnjičavi patrijarh Nićifor I ga je naterao da potpiše izjavu odanosti kultu ikona.

Sem prestola, Lav je nasledio i rat sa Bugarima, koji su posle pobede nad Mihailom Rangabeom, osvojili Drinopolje. Car je ugovorio sastanak sa kanom Krumom, navodno da bi dvojica vladara ugovorili mirovni sporazum. Umesto pregovora, Vizantinci su organizovali atentat na Kruma koji se na kraju ipak spasao. Bugari su tako opustošili Trakiju i, u savezu sa Avarima i Slovenima, stigli pred Carigrad, ali su bili poraženi. Lav je uspeo da izvojuje pobedu kod Mesembrije (današnjeg Nesebara na obali Crnog mora) s jeseni 813. godine. Tek nakon Krumove smrti, 13. aprila 813. godine. Novi kan Omurtag je zatim pristao na mir na razdoblje od 30 godina i granica je utvrđena linijom Jedrene-Plovdiv-Stara planina.

Pobeda nad starim balkanskim protivnikom dala je caru odrešene ruke u pogledu verske politike. Lav je 815. obnovio ikonoboračku politiku i zbog toga je proterao vođe ikonofilske struje patrijarha Nićifora I i igumana manastira Studion, Teodora. Za patrijarha je 1. aprila 815. doveden laik, Teodot I Melisen koji je ubrzo sazvao sinod na kome su odbačeni kanoni Sedmog vaseljenskog sabora iz 787i potvrđene odluke Ikonoboračkog sabora iz 754. godine.

Smrt

Lav je pokušao da vodi i dinastičku politiku po uzoru na svoje ikonoboračke prethodnike, careve iz Isavrijske dinastije. Tako je svog najstarijeg sina Simbatija 814. proglasio za savladara pod vladarski imenom Konstantin. Međutim, Lavov položaj bio je ugrožen stalnim zaverama. Krajem 820. godine car je pritvorio svog starog ratnog druga Mihaila Amorijca, zapovednika carske garde eskubitora. Mihailo je ipak uspeo da pobegne iz tamnice, a njegove pristalice, prerušene u svešteničke i monaške odore, su 25. decembra ušle u dvorsku kapelu gde su likvidirale Lava V Jermenina usred božićne liturgije. Ženski članovi Lavove porodice su poslati u manastir, a četvorica sinova, uključujući i Simbatija, su kastrirani. Mihailo II je postao novi car koji je osnovao narednu vizantijsku dinastiju - Amorijsku dinastiju.

Literatura

• Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta. 
• Carr, John (2015). Fighting Emperors of Byzantium. Pen and Sword. ISBN 978-1-4738-5626-4. 
• Vladimir Ćorović Istorija srpskog naroda