Livonski red
| Livonski red | |
|---|---|
  1. Pečat majtora Livojskog reda 2.Grb Tevtonskih vitezova u Livonskom redu | |
| Postojanje | 1237—1561 |
| Zemlja | Država Tevtonskog reda (1237—1435) Livonska konfederacija (1435—1561) |
| Angažovanje | |
Livonski red je bio autonomna grana Tevtonskog reda,[1] osnovana 1237. godine. Kasnije je bio član Livonske konfederacije, od 1435. do 1561. godine.
Istorija[uredi | uredi izvor]
| Ovaj članak je deo serije članaka o |
| istoriji Letonije |
|---|
 |
Red je osnovan od ostataka Livonskog bratstva mača nakon poraza od Žemajta 1236. godine u bici za Saule. Uključeni su u Tevtonski red i psotali poznati kao Livonski red 1237. godine.[2] Između 1237. i 1290. godine, Livonski red je osvojio Kurlandiju, Livoniju i Zemgaliju, ali pokušaj Reda da osvoji Novgorodsku republiku je bio neuspješan i vojska je na kraju poražena u bici na Čudskom jezeru (1242) i bici kod Rakvere (1268). Red je 1346. kupio Vojvodstvo Estoniju od kralja Valdemara IV Danskog. Život na teritoriji Reda opisan je u Hronici Baltazara Rusova (njem. Chronica der Provinz Lyfflandt).
Tevtonski red je pao nakon poraza u bici kod Grinvalda 1410. i za vrijeme sekularizacije pruskih teritorija tokom vladavine Alberta Branderbuškog 1525. godine, ali je Livonski red uspio da se održio kao nezavistan.
Poraz Livonskog reda u bici kod Viljkomiroma 1. septembra 1435, koštao je red života majstora i nekoliko visokorangiranih vitezova, a približio ga susjedu u Livoniji. Sporazum Livonske konfederacije (eiine fruntliche eyntracht) potpisali su u Valku 4. decembra 1435. arhiepiskop Rige, episkopi Kurlandije, Dorpata, Ezel-Vieka i Revala; predstavnici Livonskog reda i vazala, kao i predstavnici gradskih vijeća Rige, Dorpata i Revala.[3]
Tokom Livonskog rata, Red je pretrpio težak poraz od snaga Velike moskovske kneževine u bici kod Ermese 1560. Livonski red je tražio zaštitu od Sigismunda II Avgusta, kralja Poljske i velikog kneza Litvanije, koji je intervenisao tokom rata između episkopa Rige Vilijama i Bratstva 1557.
Nakon postizanja sporazuma sa Sigismundom i njegovim predstavnicima (posebno sa Mikolajom „Crnim” Radzivilom), posljedni livonski majstor, Gothard Ketler, sekularizovao je Red i preobratio u luteranizam. U južnim dijelovima zemlje Bratstva stvorio je Vojvodstvo Kurlandije i Zemgalije za svoju porodicu. Veliki dio preostale zemlje je zauzela Velika kneževina Litvanija. Sjeverni dio Estonije su podijelile Danska i Švedska.
Od 14. do 16. vijeka, srednjoniskonjemački jezik se govorio u gradovima Hanze, ali ga je kasnije nasljedio gornjonjemački jezik kao službeni jezik od 16. do 17. vijeka.[4]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Urban 2005, str. 259–273
- ^ Frucht 2005, str. 69.
- ^ Raudkivi 2007, str. 118–119
- ^ Koch 2002, str. 59
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Koch, Kristine (2002). Deutsch als Fremdsprache im Russland des 18. Jahrhunderts. Die Geschichte des Deutschen als Fremdsprache (na jeziku: German). 1. Berlin/New York: Walter de Gruyter. str. 59. ISBN 978-3-11-017503-5.
- Raudkivi, Priit (2007). Vana-Liivimaa maapäev. Argo. str. 118—119. ISBN 9949-415-84-5.
- Frucht, Richard C. (2005). Eastern Europe: An Introduction to the People, Lands, and Culture. ABC-CLIO. str. 69. ISBN 978-1-57607-800-6.
- Urban, William (2005). The Teutonic Knights: A Military History. str. 259—273. ISBN 978-1-85367-667-3.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
