Manastir Ćelije

Manastir Ćelije
Manastir Ćelije
Opšte informacije
Mesto	Lelić
Opština	Valjevo
Država	Srbija
Vreme nastanka	13. vek
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture od velikog značaja
Vlasnik	upravnik igumanija Glikerija Janjić
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
	www.vaza.co.rs

Manastir Ćelije je ženski manastir koji pripada Eparhiji valjevskoj Srpske pravoslavne crkve.

Položaj

Manastir se nalazi na 6 km jugozapadno od Valjeva, na levoj obali reke Gradac. Manastir se nalazi u brdovitom predelu koji pripada ataru sela Lelić. Gusto raspoređene šume i kamenito tlo, kao prirodno zaštitna okolina skriva manastir koji se ne vidi sve dok se ne počne silaziti u kotlinu u kojoj se nalazi.

Istorija

Tačno vreme nastanka manastira nije poznato, ali prema opštim istorijskim podacima, manastir potiče iz srednjeg veka. Narodno predanje vezuje ovaj manastir za doba kralja Dragutina, koji je od 1282-1316. godine upravljao ovim krajevima, a bio je poznat i kao Sremski kralj. Manastir Ćelije, kao manastir kraj sela Lelić se u turskim izvorima pominje 1560. godine, a kroz ceo XVIII vek, Ćelije su središte svih aktivnosti valjevskog kraja. Ugledni monasi ovog manastira imali su velikog udela u dizanju buna protiv Turaka, zbog čega je zloglasni paša Bušatlija početkom 1791. godine zapalio manastir Ćelija zajedno sa 13 crkava valjevskog kraja. U ovom manastiru je sveštenički čin dobio i Hadži Ruvim.^[1]

Ikonopis i stare knjige

Najstarija ikona u manastiru je ikona Sabora Svetih Arhangela, zaštitnika ovog svetog hrama, a potiče iz vremena pre 1798. godine, jer je tada priložena manastiru.

Najstarija knjiga u manastiru je Boženstvenaja skrižalj (u zapisima je nazivaju Skrižali), koju je crnogorski vladika Danilo Petrović kupio 1715. godine u Rusiji, te istu potom poklonio manastiru. Među vrlo stare knjige spadaju dva mineja za mesece mart i novembar, a prema načinu štampanja, veoma malom formatu i zapisima, oba mineja potiču najkasnije iz prvih decenija XVIII veka, a pretpostavlja se da su štampani u Veneciji. Veliki trebnik je štampan u Rusiji u drugoj polovini XVIII veka, a postao je svojina manastira oko 1814. godine. U manastiru se nalazi još jedna knjiga koja ima istorijsku vrednost, a to je Sveto pismo Starog zaveta na crkvenoslovenskom jeziku, koje je nekada pripadalo proti Matiji Nenadoviću.

Znamenitost

Manastir je poznat po tome što je u njemu živeo arhimandrit dr Justin Popović (1894 — 1979), Sveti Ava Justin, Veliki Svetionik Ćelijski, Svesrpski i Svepravoslavni, čiji se grob nalazi na južnoj strani oltara, a po čijoj želji, grob nema drugog spomenika osim ovećeg kamenog Krsta i cveća na humci.

Sa leve strane crkve prema oltaru, odmah iza severnih vrata, nalazi se grob Ilije Birčanina, podgorskog vojvode, obor-kneza ispod Medvednika, koga su turske dahije, zajedno sa valjevskim knezom Aleksom Nenadovićem, posekle na Kolubarskoj ćupriji u Valjevu 1804. godine.^[2]

Sadašnjost

Igumanija manastira od 1967. je Glikerija (Janjić) U manastiru je razvijena štamparska i ikonopisačka delatnost. U manastirskoj crkvi su mošti novojavljenog Hristovog Svetitelja oca Justina Ćeliskog i delić moštiju Svetitelja savremenog doba Nektarija Eginskog iz Grčke.^[3]

Galerija

Manastirska kapija
Sveti Justin Ćelijski
Konak
Grob Ilije Birčanina
Manastirski konak

Izvori

^ Letopis manastira Ćelija. Valjevo: Manastir Ćelije. 1985. str. 7—12, 16—22, 28—29.
^ Vodič kroz manastire u Srbiji. Beograd: Srpska književna zadruga, Beograd. 1995. str. 413—415. ISBN 978-86-379-0526-4.
^ Mileusnić, Slobodan (2002). Ćelije - Sveti arhanđeli Mihailo i Gavrilo. Novi Sad: Pravoslavna reč. str. 952. ISBN 86-83903-02-8.

Spoljašnje veze

Zvanična prezentacija manastira Ćelije
Spomenici kulture u Srbiji: Manastir Ćelije (sajt SANU)(jezik: srpski)(jezik: engleski)
Tekst i nekoliko slika vezanih za manastir Ćelije
Manastir Ćelije Najdetaljniji vodič kroz Srbiju
O manastiru na sajtu Manastiri-Crkve
Svetinje valjevskog kraja
Zvanični sajt manastira Ćelije
Manastiri Srbije
Manastir Ćelije

[1] Letopis manastira Ćelija. Valjevo: Manastir Ćelije. 1985. str. 7—12, 16—22, 28—29.

[2] Vodič kroz manastire u Srbiji. Beograd: Srpska književna zadruga, Beograd. 1995. str. 413—415. ISBN 978-86-379-0526-4.

[3] Mileusnić, Slobodan (2002). Ćelije - Sveti arhanđeli Mihailo i Gavrilo. Novi Sad: Pravoslavna reč. str. 952. ISBN 86-83903-02-8.

[1]

[2]

[3]

p r u Nepokretna kulturna dobra u Kolubarskom upravnom okrugu
Valjevo	Nenadovićeva kula na Kličevcu Crkva Rođenja Sv. Jovana Manastir Ćelije Vajat Ljube Nenadovića u Brankovini Spomenik borcima Revolucije Spomen groblje na Krušiku Manastir Pustinja Crkva Svetih Arhanđela u Brankovini Kuća Milana Jovanovića Kovačev han u Valjevu Crkva brvnara u Miličinici Stara škola u Brankovini Muselimov konak Kuća narodnog heroja Radivoja Jovanovića-Bradonje Kuća porodice Dudić u Klincima (Valjevo) Zgrada Narodnog muzeja u Valjevu Zgrada Okružnog suda u Valjevu Zgrada Opštinskog suda (Načelstvo) u Valjevu Zgrada Gimnazije u Valjevu Kuća Dabića u Valjevu Zgrada Štedionice u Valjevu Zgrada u Ul. Karađorđevoj 39, Valjevo Zgrada u Ul. Karađorđevoj 41, Valjevo Zgrada u Ul. Karađorđevoj 118-120, Valjevo Zgrada Stare bolnice u Valjevu Crkva Pokrova Presvete Bogorodice, Valjevo Konak kneza Jovana Simića-Bobovca u Valjevu Ilovačića vodenica Ostaci kasnoantičke građevine, Babina Luka Crkva Svetog Nikole-Rabrovica u Divcima Ambar Ljubice Todorović u Tupancima Hidroelektrična centrala na reci Gradac Crkva Svetog Arhanđela Mihaila, zvana Gračanica u Tubraviću Crkva Prenosa moštiju Svetog Nikolaja u Pričeviću Kuća Jankovića Kuća Vasiljevića u Valjevu Zgrada Doma kulture u Valjevu Crkva Uspenja Bogorodice u Petnici Vila Tucovića u Valjevu Kuća u Pop Lukinoj broj 13, Valjevo Zgrada Stare železničke stanice u Valjevu Zgrada Drinske divizije u Valjevu Zgrada hotela „Grand” u Valjevu Stari gvozdeni most na reci Gradac u Valjevu Dom JNA u Valjevu Zgrada Državne hipotekarne banke u Valjevu
Lajkovac	Crkva Svetog Dimitrija u Markovoj Crkvi Manastir Bogovađa Crkva, stećak, spomen-česma, nadgrobni spomenik Vasilija Pavlovića i škola u Stepanju Kuća Ilića u Nepričavi Kuća Jovanovića u Pepeljevcu Konak Đukića Konak Brene Mihajlović Konak Markovića u Ratkovcu Konak Radića u Malom Borku Spomen-crkva Svetog Đorđa u Ćelijama
Ljig	Crkvina u Slavkovici Crkva Svetog Ilije u selu Ba Stara škola u Belanovici Ostaci srednjovekovne crkve i groblja u Dićima Crkva Pokrova Presvete Bogorodice u Belanovici Kuća sa prvom apotekom u Ljigu Kuća Radivojčića u Liplju
Mionica	Rodna kuća vojvode Živojina Mišića Velimirovi dvori Spomen kuća u Robajama Crkva Vaznesenja Hristovog u Mionici Crkva Svetog Nikole u Krčmaru Kuća Kovačevića Okućnica kneza Jovice Milutinovića Ribnička crkva i stara škola u Paštriću Crkva brvnara Pokrova Presvete Bogorodice Kuća Čitakovića
Osečina	Okućnica Tešmana Soldatovića Stara crkva u Osečini Crkva brvnara u Skadru kod Pecke Crkva - spomen kosturnica Uspenja Presvete Bogorodice u Peckoj
Ub	Crkva Vavedenja Bogorodičinog Vodenica u Brgulama Crkva Vaznesenja Hristovog u Pambukovici Crkva Rođenja Bogorodice u Novacima Đidina kafana u Murgašu Kuća Radojičića u Čučugama Kuća Milovana Andrića U Kaleniću Kuća Pantelije Mašića u Kaleniću Crkva Uspenja Bogorodice u Vukoni Crkva Prenosa moštiju Svetog Oca Nikolaja u Vrelu