Manastir Ajdanovac
| Manastir Ajdanovac | |
|---|---|
 Manastir Ajdanovac | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Velika Plana |
| Opština | Opština Prokuplje |
| Država |  Srbija |
| Koordinate | 43° 20′ 53″ N 21° 22′ 53″ E / 43.34806° S; 21.38139° I |
.svg)  Manastir Ajdanovac Manastir Ajdanovac na karti Srbije | |
| Vrsta spomenika | Manastir |
| Vreme nastanka | 14. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
| www | |
Manastir Ajdanovac pripada Eparhiji niškoj Srpske pravoslavne crkve i nalazi na obroncima Jastrepca, nedaleko od Prokuplja. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.[1]
Manastirska crkva posvećena svetom Đorđu, podignuta je oko 1321. godine,[2] ili neposredno po turskom osvajanju Balkana (oko 1485)[3] a živopisana 1492. godine. U nekoliko navrata (1887, 1907. i 1949) manastir je obnavljan i tada je dobio konake i spomen-česmu, a radovi na konzervaciji njegovog freskoslikarstva i arhitekture obavljeni su tokom 1996. i 1997. godine.
Lukijan Dimitrijević, bio je starešina manastira u periodu od 1996. do 2020.[4]
Manastirska crkva[uredi | uredi izvor]
Manastirsku crkvu odlikuje skromna i jednostavna arhitektura, bez ukrasa na njenoj spoljašnjosti koja je bila omalterisana, a pripada grupi retkih crkava, koje su podignute malo nakon otomanskih osvajanja. Njena osnova je jednobrodna, sa narteksom i otvorenim tremom na jednoj i polukružnom oltarskom apsidom na drugoj strani. Nad njom je običan krov na dve vode, bez kubeta ili zvonika, dok se niše u istočnom zidu koriste kao đakonikon i proskomidija.
Živopis u njenoj unutrašnjosti, očuvan je delimično, a smatra se da su ga radili majstori sa severa današnje Grčke, na šta ukazuju stilske osobine usmerene ka dekorativnom izrazu, greške u natpisima i određena ikonografska rešenja, kao sveta Marina u borbi sa đavolom ili dodavanje dečaka konjaničkoj predstavi svetog Đorđa.[1] Po svom sadržaju, pored zone stojećih figura i medaljona iznad njih, uočljivi su ciklusi svetog Đorđa i Velikih praznika,kao i opširni prikaz Strašnog suda.[1]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Manastir Ajdanovac — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Ajdanovac, manastir”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126. - ^ B.M. Đinđić, Manastir Sv. Velikomučenika Georgija – Ajdanovac, Niš 2008.
- ^ Spomeničko nasleđe Srbije. Nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja, Beograd 2007]]
- ^ MI, Agencija. „Upokojio se u Gospodu jeromonah Lukijan (Dimitrijević)”. Radio Glas 92 MHz (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2020-07-16.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- „Manastir Ajdanovac — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Ajdanovac, manastir”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Lista spomenika
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture-Beograd/Baza nepokretnih kulturnih dobara
- Eparhija Niška
- Manastir Ajdanovac Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. mart 2017)
- Manastir Ajdanovac
