Manastir Zrze
Manastir Zrze se nalazi iznad sela Zrze u Severnoj Makedoniji, 34 km severozapadno od Prilepa, na 1.000 metara nadmorske visine u podnožju planinskog venca Dautica. Manastir se nalazi na strateškom mestu, na jugoistoku se prostire Pelagonija, na severu oblast Azot i na severozapadu Poreče.
Manastir je posvećen svetim apostolima Petru i Pavlu. Obnovljan je nekoliko puta, freske u manastirima su očuvane samo u fragmentima, smatra se da su naslikane u 14. veku i da poseduju izuzetnu umetničku vrednost.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Brojni ostaci antičkih stubova, bazilika govore o bogatoj kulturnoj tradiciji na ovom području. Manastir je okružen prelepom prirodom.[1] Ovaj manastir se sastoji od nekoliko srednjovekovnih crkava pod istim krovom - Crkva Svetog Preobraženja, Crkva Svetog Petra i Pavla, Kapela Svetog Đorđa i Nikole, a tu su i ostaci ranohrišćanske bazilike iz 4. ili 5. veka. Sve ove sakralne građevine svedoci su i čuvari kulture i tradicije čitave regije. Ispod manastirskog kompleksa nalaze se monaške ćelije, čiji veliki broj svedoči o ovom manastiru kao značajnom religijskom centru i bogatom duhovnom životu monaha koji su pripadali visokim redovima. Manastir Svetog Preobraženja je podignut sredinom 14. veka, za vreme vladavine srpskog cara Dušana, "trudom i podvigom" monaha Germana.[2] U to vreme pravoslavna mitropolija bila je u Prilepu, sa mitropolitom Jovanom na čelu, a on i njegov brat Makarije bili su čuveni zografi, i njima je povereno oslikavanje unutrašnjosti manastira Zrza. Freske tada nastale, danas se čuvaju u fragmentima, a i dalje snažno svedoče o predivnoj viziji ovih monaha, koji su komponovali staro-vizantijski stil sa bojama do tada netipičnim za freskoslikarstvo, svežim i neviđenim na ovim prostorima. Svojom lepotom i vrednošću posebno se ističu Životodavni Hrist iznad samih vrata i Presveta Devica Pelagonitska.
Manastir je napušten za vreme sultana Bajazita, pa je obnavljan, a svoj današnji izgled dobio je u 17. veku. Oko 1400. godine manastir su opravili kmet Konstantin, sa sinovima Jakovom, Kalojanom i Dmitrom.[3] Prema legendi, i otac i sin - i kralj Vukašin i kraljević Marko Mrnjavčević, u ovom manastiru pravili su svoja venčanja. Vukašin je oženio Aljenu, a Marko - Jelenu. Danas se manastirski kompleks sastoji iz više crkava, spavaonice i nekoliko pomoćnih prostorija. Sam manastir, ali i slikovito seoce Varoš ispod njega imaju poseban, arhaičan i autentičan izgled zbog svoje jedinstvene arhitekture: kuće i balkoni ukrašeni cvećem i baštama, okruženi mirom, tišinom i blagošću.[4]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Manastir Zrze Prilep”. Arhivirano iz originala 15. 04. 2017. g. Pristupljeno 15. 04. 2017.
- ^ Ljubomir Stojanović: "Stari srpski zapisi i natpisi", Beograd 1902. godine
- ^ Ljubomir Stojanović, navedeno delo
- ^ Prilepska oblast: Manastir Zrze
