Manastir Kosmač
| Manastir Kosmač | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Mitropolija crnogorsko-primorska |
| Osnivanje | 14. vijek |
| Osnivač | Vukašin Mrnjavčević |
| Mesto | ostrvo Kosmač, Skadarsko jezero |
Manastir Kosmač je manastir Srpske pravoslavne crkve Manastir Svetog Georgija nalazi se na ostrvcetu Kosmač, površine oko 4 km², prekrivenom lovorom, na severozapadnom dijelu Skadarskog jezera, poznatom kao Gornje Malo Blato. U susjedstvu je i vjerovatno u istorijskoj vezi sa manastirima Sinjac i Goljemadi u Lješanskoj nahiji.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Manastir je nastao 14. stoljeće i Vukašina Mrnjavčevića, koji se po njemu vjenčao u ovom manastiru sa Jevrosimom, majkom Kraljevića Marka. Od tada je ostao sveti običaj da se mještani ovdje vjenčavaju, i to je bio poseban blagoslov Božji. Vjerovatno zato i što je ovdje bilo dosta lovora, pa su se za tu priliku pravili i lovorovi vijenci.
Manastir je zapustio u prvoj polovini XVI vijeka i ponovno obnovljen početkom XVIII vijeka. Krajem istog vijeka je razrušen u nekom od brojnih pohoda turske vojske na Crnu Goru.[1] Bio je metoh Cetinjskog manastira i funkcionisao je u 19. vijeku. Postoje podaci da su kapetani Lješanske nahije tražili od mitropolita Mitrofana Bana da beru lovor. Za to su davali nadoknadu Cetinjskom manastiru. U svakom slučaju već u 20. vijeku je zapustio. Pored manastira se nalazi jedno staro opustjelo selo Boljesestra, koje je vjerovatno zbog neke bolesti izumrlo. Ostalo je groblje, zidine hrama i veliki izvori vode za koje se smatra da su najbogatiji na Skadarskom jezeru.
Početkom 2000. godine pokrenuto je pitanje obnove manastira na Kosmaču. Na manastirskim temeljima je služeno nekoliko puta, a od 2002. godine počelo se sa čišćenjem pristupnog terena na ostrvu jer je bilo sve zaraslo a crkva obrušena.
Obnova manastira Kosmača počela je februara 2004, a intezivirana 2006. godine.
Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije osveštao je 3. maja 2009. godine obnovljeni hram Svetog Velikomučenika Georgija na Kosmaču i u njemu služio Svetu Arhijerejsku Liturgiju, što je označilo početak novog života manastira.
Manastir Svetog Georgija na Kosmaču je metoh Cetinjskog manastira.
Zdanja[uredi | uredi izvor]
Hram Svetog Velikomučenika Georgija je jednobrodna kamena crkva sa pripratom i ima pilastre koji su očigledno nekada nosili kupolu. Iako je bila razrušena, ona je nosila tragove prerada ali i obnova, od kojih je posljednja bila izgleda početkom 20. vijeka.
Obnova[uredi | uredi izvor]
Crkva je obnovljena tesanim kamenom, a njena unutrašnjost je živopisana. Prilikom osveštavanja obnovljenog hrama Svetog Velikomučenika Georgija na Kosmaču 3. maja 2009. godine, Mitropolit Amfilohije je u toku osvećenja u žrtvenik hrama položio dio moštiju momišićkih mučenika i obavio saborno krštenje i saborno vjenčanje, koje će postati tradicionalni dio bogosluženja na ovom ostrvu. Tog dana je otac Hrizostom, iguman manastira Kom, koji je najviše zaslužan za obnovu hrama proizveden u čin arhimandrita.
Na zaravni naspram zapadnog zida crkve podignut je zvonik sa krstom sa trolisnim završecima, od kovanog gvožđa.
Ostaci crkve Svetih besrebrenika Kira i Jovana Manastir u svom sastavu ima ostatke crkve posvećen Svetim besrebrenicima Kiru i Jovanu, koje se nalazi u mjestu Skupo na obali Skadarskog jezera, preko puta manastira Kosmač.
Na tom mjestu postoje ostaci drevnoga hrama za koji se ne zna kome je posvećen, a koji po mjesnom predanju datira iz vremena zetskoga oblasnog gospodara Ivana Crnojevića.
Arhiepiskop cetinjski mitropolit crnogorsko-primorski dr Amfilohije služio je 11. jula 2015. g. sa sveštenstvom Svetu službu Božiju na ostacima hrama. Tom prilikom dao je blagoslov da se hram obnavlja, da bude jedno od zdanja manastira Kosmač i da bude posvećen Svetim besrebrenicima Kiru i Jovanu, budući da je Crkva tog dana slavila praznik prenosa njihovih moštiju, jer se ne zna se kome je hram ranije bio posvećen.
Konak[uredi | uredi izvor]
Postojali su samo tragovi konaka i manastirskog kompleksa, koji su kao i hram bili potpuno obrasli bujnom vegetacijom.
Manastirski konaci i ostali dio kompleksa nijesu još počeli da se obnavljaju.[2]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Novi portal Mitropolije crnogorsko-primorske | Srpska Pravoslavna Crkva [Zvanični sajt]”. www.spc.rs. Arhivirano iz originala 05. 09. 2019. g. Pristupljeno 18. 2. 2019.
- ^ „Manastiri”. Pravoslavna Mitropolija crnogorsko-primorska (Zvanični sajt). 21. 8. 2017. Pristupljeno 18. 2. 2019.
