Marisav Petrović
| Marisav Petrović | |
|---|---|
 Petrović kao komandant drugog puka Srpskog dobrovoljačkog korpusa | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 17. novembar 1902. |
| Mesto rođenja | Gradac, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 1974. (71/72 god.) |
| Mesto smrti | Minhen, Zapadna Nemačka |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1941–1945 |
| Vojska | Srpski dobrovoljački korpus |
Marisav Petrović (Gradac, 17. novembar 1902[a] — Minhen, 1974) je bio komandant drugog puka Srpskog dobrovoljačkog korpusa.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Marisav Petpović je rođen u selu Gradac (danas opština Batočina) koje se nalazi oko 20 kilometra od Kragujevca. Završio je samo osnovnu školu. U početku je bio naklonjen levičarskim idejama, ali je ubrzo postao najveći protivnik komunizma. Pratio je Dimitrija Ljotića na svim skupovima koje je održavala stranka Zbor. Na izborima 1938. godine Marisav Petrović bio je nosilac liste Zbora u kragujevačkom srezu.[1]
Pokušaji atentata[uredi | uredi izvor]
Marisav Petrović je bio poznat kao veliki protivnik komunizma, pa je stalno dolazio u sukob sa pripadnicima NOVJ–a, kao i sa jedinicama JVuO. Treća četa kragujevačkog partizanskog odreda preuzela je na sebe zadatak da likvidira Marisava Petrovića. Pokušaj atentata je izveden na železničkoj stanici u njegovom rodnom selu Gradac. Na njega je bačena bomba, nakon čega je ranjen. Kasnije je pokušan još jedan atentat, ali se i on završio bezuspešno. Nakon toga u septembru beži u Smederevo gde je formirao V dobrovoljački odred, a on sam je izabran za komandanta tog odreda. Ubrzo napušta Smederevo i sa odredom se stacionira u Kragujevcu.[2]
Uloga Marisava Petrovića u streljanju Kragujevčana[uredi | uredi izvor]
Nakon početka Drugog svetskog rata, po nalogu Dimitrija Ljotića formirao je Peti srpski dobrovoljački korpus. Za peti srpski dobrovoljački korpus vezano je učešće u Masakru u Kragujevcu u kome je ubijeno skoro 3.000 građana Kragujevca i okolnih sela. Srpski istoričar Đoko Slijepčević u svojoj knjizi „Jugoslavija uoči i za vreme Drugog svetskog rata“ piše da su Nemci 20. oktobra rano ujutro, oko pet časova, blokirali osnovnu školu gde je bio V Dobrovoljački odred, koji se nije mogao pojavljivati izvan zgrade. Blokada škole trajala je sve do 15 časova, tj. do završetka racije.[3]
Marisav Petrović je zajedno sa Milošem Vojnovićem, koji je došao u Kragujevac sa ciljem da formira X Dobrovoljački odred, otišao do nemačke Krajskomandanture da se obavesti o razlozima blokade i sabiranja građana. U Krajskomandanturi su doznali da je naređena odmazda za 10 poginulih i 26 ranjenih Nemaca i da će zbog toga biti streljano 2.300 ljudi. Zaprepašćeni ovom strašnom vešću Petrović i Vojinović odlaze do majora Keniga, šefa kaznene ekspedicije, koji prek i ljut, odbija da razgovara sa njima.
U svom izveštaju Marisav Petrović piše:[4]
Na dan 19. oktobra izjutra u čitavom gradu počela je racija. Nemci su sve muškarce od 16 do 60 godina pohapsili i zatvorili u artiljerijsku kasarnu kod Sajmišta. Hapsili su sve odreda; po kućama, na ulici, u kafani, đake i profesore u školi, činovnike iz svih nadleštva pa i radnike koji su radili na ulicama i Lepenici. Bilo je uhapšeno preko 6.000 ljudi.
Dalje, Marisav Petrović navodi da mu je 19. oktobra komandant kaznene ekspedicije tražio da u toku dana sastavi spisak komunista i „onih koji šire propagandu“. On se obratio gradskom predstavništvu gradske policije koja mu je dala spisak od 60 ljudi koji su većinom već bili u šumi.[4]
Iako vojnici Marisava Petrovića nisu aktivno učestvovale u pogubljenjima važno je napomenuti da su u vreme privođenja, ali i tokom samih streljanja asistirali nemačkim vojnicima.[5]
Povlačenje prema Sloveniji[uredi | uredi izvor]
Tokom Drugog svetskog rata Marisav Petrović je sa svojim pukom vodio borbe i sa pripadnicima narodnooslobodilačke vojske i sa pripadnicima ravnogorskog pokreta. Po naređenju komande SDK 10. aprila 1945. dobrovoljci Drugog, Trećeg i Četvrtog puka su krenuli da se suprotstave glavnini snaga NOVJ koje su prodirale ka Sloveniji na prostoru Bele Krajine. Nakon borbi sa pripadnicima NOVJ uputili su se u Ljubljanu, a odatle dalje ka Austriji. Na zahtev Engleza morali su 12. maja da se predaju i sprovedeni su u logor kod Celovca. Ipak, Marisav Petrović je sa još nekoliko pripadnika SDK uspeo da pobegne u Italiju, a odatle u Minhen gde je ubijen 1974. godine.
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Ova godina unesena je u matičnu knjigu opštine Batočina. U nekim knjigama pominje se godina 1894.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Politika“, 13. decembar 1938.
- ^ Živan Ilić, Gradac od davnina, Batočina 1995. pp. 49-50.
- ^ Slijepčević 1978, str. 340–342.
- ^ a b Slijepčević 1978, str. 342.
- ^ Tor, Ivan (21. 10. 2013). „U Šumaricama odata počast streljanima”. politika.rs. Politika onlajn. Pristupljeno 29. 10. 2013.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Slijepčević, Đoko (1978). Jugoslavija uoči i za vreme Drugog svetskog rata. Minhen.
- Ilić, Živan (1995). Gradac od davnina. Batočina.
