Mateja Šumenković
Mateja Šumenković | |
|---|---|
 | |
| Puno ime | Mateja Šumenković |
| Datum rođenja | 1864. |
| Mesto rođenja | Boroec Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 17. novembar 1939. (74/75 god.) |
| Mesto smrti | Boroec Kraljevina Jugoslavija |
Mateja Šumenković (Borovac, 1864. - 1939. Borovac) bio je srpski sveštenik (protojerej) i narodni prvak u Drimkolu krajem 19. i početkom 20. veka.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1864. godine u selu Boroecu (ili Borovac) u Struškom Drimkolu. Poreklom je iz porodice Šumenković, čiji je član Kosta Šumenković bio borac za slobodu i duhovno i kulturno uzdizanje Srba u Struškom i Ohridskom kraju. Kosta je kao trgovac novcem, savetima i vezama delovao iz Srbije dok je njegov sinovac Mateja borbu vodio u samom Drimkolu. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, gde mu je predavao učitelj njegov rođak Arsa Šumenković. Završio je Svetosavsku večernju školu, i radio kao srpski učitelj i pravoslavni sveštenik u Makedoniji. Bio je učitelj i u selu Jablanici 1889. godine. Od 1897. godine prestaje progon i terorisanje Srba, a u celoj Turskoj je priznata srpska narodnost i dozvoljeno je otvaranje srpskih škola. Otvorio je Mata 1897. godine ponovo srpsku osnovnu školu u Borovcu, u kojoj je radio i kao učitelj.
Bio je i 1900. godine Mateja srpski učitelj u svom rodnom mestu Borovcu.[1] Rukopoložen je 1900. godine za sveštenika u Borovcu[2]; a nastavio da radi tu i kao učitelj, zbog nedostatka učiteljskih kadrova. Sa prekidima je dugo bio direktor srpskih škola u Drimkolu. Odlikovan je kao učitelj borovački 1923. godine ordenom Sv. Save IV stepena.[3] VMRO i Bugarska egzarhija su smatrali protu opasnim protivnikom, pa je na njega izvršeno četiri neuspela atentata.[4] Prvi atentat na njega je pokušan 1901. godine, dok je radio kao učitelj, a on pri kasnijim napadima je bio ranjavan.[5] Osnivač je prve srpske četničke čete u Staroj Srbiji 1903. godine i pre stvaranja Srpske četničke organizacije. Radio je na srpskoj četnikoj organizaciji, zajedno sa Mitrom Đerovićem iz Jablanice, koji je međutim poginuo od bugarske ruke. Četa je štitila nekoliko srpskih sela u Drimkolu: Labuništa, Boroec, Jablanicu i Podgorce.[6] Nakon stvaranja i centralizovanja srpske četničke organizacije prota ulazi u sastav Drimkolskog četničkog odbora. Nakon Mladoturskog prevrata 1908. godine, prota je bio narodni predstavnik na skupštini Srba Osmanlija.
Godine 1912. u Prvom balkanskom ratu prota aktivira četnički odred u Drimkolu i zajedno sa srpskom vojskom oslobađa Strugu. Nakon oslobođenja posvećuje se svom svešteničkom pozivu.
Penzinisan je 1925. godine, i iste godine izabran u zavičaju za oblasnog poslanika.[7] Šumenković je kao učitelj u penziji i prota u Borovcu, postao predsednik opštine Struga (1933). Umro je i sahranjen u rodnom mestu Borovcu kod Struge, septembra 1939. godine.[8]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ "Nova iskra", Beograd 1900. godine
- ^ "Politika", Beograd 27. jula 1928. godine
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1923. godine
- ^ B. Jokanović, Krstom, perom i mačem, Cetinje 1999, 144-146.
- ^ "Pravda", Beograd 1933. godine
- ^ A. Krstić, Naša četnička akcija u Drimkolu, Južni pregled, Skoplje 1930.
- ^ "Politika", Beograd 1928. godine
- ^ "Pravda", Beograd 1939. godine
