Мексички гризли
| Meksički grizli | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Tip: | |
| Klasa: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | |
| Podvrsta: | U. a. nelsoni †
|
| Trinomijalno ime | |
| Ursus arctos nelsoni[1] Merriam, 1914
| |
| Sinonimi | |
| |
Meksički grizli (lat. Ursus arctos nelsoni) izumrla je podvrsta mrkog medveda. Naučno ime mu je dato u čast američkog prirodnjaka Edvarda Vilijama Nelsona, koji je upucao ovog medveda u oblasti Čivava 1899. godine.[2] Prema nekim izvorima meksički grizli zapravo nije posebna podvrsta mrkog medveda, već jedna njegova populacija. Prema nekim od tih izvora meksički grizli je populacija podvrste grizli obični (Ursus arctos horribilis).[3]
Holotip je ubio H. A. Kluf u Koloni Garsija, Čivava 1899.[2] Areal izumrlog kalifornijskog grizlija se protezao na jug do severnih delova Donje Kalifornije. Medvedi u Durangu, Čivavi, i Sonori, kao i u centralnom Meksiku bili su sličniji onima u Arizoni, Novom Meksiku i Teksasu nego onima u Kaliforniji.
Opis[uredi | uredi izvor]
Meksički grizli bio je jedan od najvećih i najtežih sisara u Meksiku. Dostizao je veličinu od 183 cm i prosečnom težinom od 318 kg. Zbog svog srebrnog krzna, dobio je ime „el oso plateado“ (srebrni medved).[4] Boja dlake mu je bila bledo žućkasta.[5] Meksički grizli bio je manji od običnog grizlija iz Amerike i Kanade.[5]
Rasprostranjenost i stanište[uredi | uredi izvor]
Meksički grizli je nastanjivao severne teritorije Meksika, u posebnim umerenim travnatim planinama borove šume. Njegov areal bio je od Arizone do novog Meksika.
Biologija[uredi | uredi izvor]
Kao i svaki mrki medved, meksički grizli je bio svaštojed. Njegova ishrana se uglavnom sastojala od biljaka, voća i insekta. Ponekad se hranio malim sisarima i lešinama.[6][7] Ženka je rađala jedno do tri mladunca svake tri godine.[6]
Izumiranje[uredi | uredi izvor]
Prvi Evropljani koji su došli u kontakt sa meksičkim grizlijem bili su konkvistadori u 16. veku, kada je Fransisko Vaskez de Koronado krenuo u ekspediciju da pronađe 7 gradova zlata. Njegova ekspedicija je počela u Meksiko Sitiju 1540. godine i nastavila se severno ka Novom Meksiku i Bufalo ravnicama, sve do današnjeg Teksasa i Kanzasa.
S obzirom da je meksički grizli lovio stoku s vremena na vreme, farmeri su ga smatrali štetočinom. Meksički grizli je bio zarobljavan, ubijan i trovan i već je bio retka vrsta 1930. godine. Njegov nekadašnji areal smanjio se tri puta u izolovanim planinama Cero Kampana, Cero Santa Klara i Sijera del Nido 80 kilometara severno od Čivave, a 1960. godine ostalo je samo 30 jedinki. Uprkos statusu zaštićene vrste, lov se nastavio. Godine 1964. grizli je smatran istrebljenom vrstom.[6] Posle glasina o nekim preživelima na ranču kod gornjeg toka reke Jaki u državi Sonora 1968. godine, američki biolog dr Karl B. Koford[8] je otišao na tromesečni nadzor, ali bez uspeha. Grizli ubijen 1976. godine bio je četvrti potvrđeni u Sonori i prvi u decenijama. Za meksičkog grizlija se sada pretpostavlja da je istrebljen ili možda samo iskorenjen u svom tadašnjem arealu.[9][10]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Ursus arctos nelsoni Merriam, 1914”. ITIS.
- ^ a b Clinton Hart Merriam: Descriptions of New Bears of North America In: Proceedings of the Biological Society of Washington (1914), p.190-191.
- ^ „Ursus arctos horribilis Ord, 1815”. ITIS.
- ^ David Day: The Doomsday Book of Animals. Ebury Press, London
- ^ a b Wright, Henry William (1913). The Grizzly Bear (1980 reprint izd.). University of Nebraska Press. str. 192.
- ^ a b v Brown, David E. (1996). The Grizzly in the Southwest: Documentary of an Extinction. University of Oklahoma Press. Pristupljeno 23. 5. 2015.
- ^ Pfefferkorn, Ignaz (1949). A description of the province. Vol. 12. University of New Mexico Press.
- ^ Koford, C.B. 1969. The last of the Mexican grizzly bear. IUCN Bulletin 2:95.
- ^ Gallo-Reynoso, Juan-Pablo (2008). „Gallo-Reynoso, Juan-Pablo, et al. "Probable occurrence of a brown bear (Ursus arctos) in Sonora, Mexico, in 1976.” (PDF). The Southwestern Naturalist. 53 (2): 256—260. doi:10.1894/0038-4909(2008)53[256:pooabb]2.0.co;2. Pristupljeno 23. 5. 2015.
- ^ Escalante, Tania; Espinosa, David; Morrone, Juan J (2003). „Using parsimony analysis of endemicity to analyze the distribution of Mexican land mammals.”. The Southwestern Naturalist. 48: 563—578. doi:10.1894/0038-4909(2003)048<0563:UPAOET>2.0.CO;2. Pristupljeno 23. 5. 2015.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Julijan Haksli, Martyn Bramwell et al.: The Atlas of World Wildlife, 1973
- Dejvid Dej: The Doomsday Book of Animals. Ebury Press, London 1981, ISBN 978-0-670-27987-6.
- Jane Thornbark and Martin Jenkins: The IUCN Mammal Red Data Book. Part 1: Threatened mammalian taxa of the Americas and the Australasian zoogeographic region (excluding Cetacea). International Union for the Conservation of Nature, Gland Switzerland, 1982. p. 339
- Walton Beacham: World Wildlife Fund Guide to Extinct Species of Modern Times, 1997, ISBN 978-0-933833-40-1
- Aldo Starker Leopold: Wildlife of Mexico – The Game Birds and Mammals, 1959
