Metropolitanska Francuska

Metropolitanska Francuska (franc. France métropolitaine ili franc. la métropole) predstavlja deo Francuske koji se nalazi u Evropi i obuhvata kontinentalni deo zemlje, kao i obližnja ostrva u Atlantskom okeanu, Engleskom kanalu i Sredozemnom moru, uključujući Korziku.

Sa druge strane, Francuske prekomorske teritorije (franc. Département d'outre-mer - Territoire d'outre-mer, skraćeno DOM-TOM) predstavljaju grupu teritorija pod francuskim suverenitetom izvan teritorije Metropolitanske Francuske i obuhvataju 4 kategorije teritorija, različitih pravnih statusa i nivoa autonomije: prekomorski departmani (franc. départements d'outre-mer), prekomorske teritorije (franc. territoires d'outre-mer), prekomorske zajednice (franc. collectivités d'outre-mer) i Nova Kaledonija, zajednica sui generis.

Metropolitanska Francuska i Francuske prekomorske teritorije zajedno čine ono što se zvanično naziva Francuska republika. Metropolitanska Francuska predstavlja 82,2% kopnene teritorije, 3.3% ekskluzivne ekonomske zone i 95,9% ukupne populacije Francuske.

Pet prekomorskih departmana - Martinik, Gvadelup, Reinion, Francuska Gvajana i Majot - uživaju isti politički status kao ostali departmani metropolitanske Francuske. Do sticanja nezavisnosti 1962. godine, Alžir je takođe bio deo metropolitanske Francuske.

Istorija termina[uredi | uredi izvor]

Termin metropolitanska Francuska datira iz kolonijalnog perioda zemlje (od XVI do HH veka), kada se na Francusku odnosio termin "Metropola" (franc. la Métropole), za razliku od svojih kolonija i protektorata, poznatijih kao "Carstvo" (franc. l'Empire). Slični termini postojali su da opišu druge evropske kolonijalne sile (npr., "metropolitan Britain", "España metropolitana"). Ova upotreba reči "metropola" i "metropolitanska" potiče od starogrčke sintagme metropolis (metèr = majka + polis = grad), koja je naziv za grad-državu iz koje nastaju kolonije širom Mediterana. Po analogiji "metropolis" i "metropolitanska" označavaju "maticu", naciju ili državu nasuprot njenim kolonijama u inostranstvu.

Danas postoje neki ljudi u prekomorskoj Francuskoj koji se protive upotrebi termina metropolitanska Francuska, upravo zbog svog kolonijalnog porekla, te je radije zovu "evropska teritorija Francuske" (franc. le territoire européen de la France), na isti način kao dokumenti Evropske unije. Isto tako, protive se odnošenju prema francuskim prekomorskim teritorijama kao prema zasebnim celinama. Na primer, INSEE je ranije za praćenje statistike (demografija, ekonomija, itd) koristio samo kopnenu Francusku, a zatim odvojeno tretirao prekomorske teritorije, čemu su se građani prekomorskih teritorija protivili, tvrdeći da pet prekomorskih departmana čine u potpunosti deo Francuske. Kao rezultat toga, od kraja 1990-ih godina, INSEE je obuhvatio pet prekomorskih departmana u svojim podacima za Francusku (kao što su ukupna populacija ili BDP). INSEE gleda na metropolitansku Francusku i pet prekomorskih departmana kao na "celu Francusku" (franc. France entière), gde "cela Francuska" uključuje pet prekomorskih departmana, ali ne uključuje druge prekomorske zajednice i teritorije. Ostale grane francuske uprave mogu imati različite definicije šta predstavlja "cela Francuska". Na primer, Ministarstvo unutrašnjih poslova, prilikom objave izbornih rezultata, koristi termin "cela Francuska" misleći na celu Republike Francuske, uključujući sve prekomorske teritorije Francuske, a ne samo pet prekomorskih departmana, kako to radi INSEE.

Takođe treba uzeti u obzir da od kada je INSEE počeo da računa statistiku za "celu Francusku", takva praksa se proširila na međunarodne institucije, te na primer BDP Francuske, koji objavljuje Svetska banka, uključuje metropolitansku Francusku i pet prekomorskih departmana, a u terminologiji koristi samo termin Francuska, a ne "cela Francuska", kako to radi INSEE.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Metropolitanska Francuska obuhvata teritoriju od 551,695 km², dok Francuske prekomorske teritorije obuhvataju teritoriju od 119,394 km², što ukupno čini 671,089 km² površine Francuske republike, ne uključujući Adelinu zemlju (franc. Adélie Land) na Antarktiku, gde je suverenitet Francuske suspendovan sporazumom iz 1959. godine.

Demografija[uredi | uredi izvor]

Od 1. januara 2013. godine, 63,660,000 ljudi živelo je u Metropolitanskoj Francuskoj, dok je u prekomorskim teritorijama živelo 2.691.000 ljudi, što ukupno čini 66.351.000 populacije Francuske republike.

Vidi još[uredi | uredi izvor]