Mika Miš (crtani lik)
| Mika Miš | |
|---|---|
 Mika Miš gleda u Mikija Mausa – Mika je i sam izrazito "ličio" na Mikija | |
| Osnovne informacije | |
| Prebivalište | Beograd |
| Podaci o liku | |
| Vrsta | crtani junak |
| Rod | muški |
| Podaci o kreaciji | |
| Prvo prik. | Časopis Veseli četvrtak, 1932. |
| Izmislio | Ivan Šenšin, Božidar Kovačević, Svetislav Lazić |
Mika Miš je lik iz istoimenog stripa, srpska kopija slavnog Diznijevog junaka Mikija Mausa. Strip je crtao srpski crtač ruskog porekla Ivan Šenšin, a scenario su pisali Božidar Kovačević i Svetislav Lazić. Prvi put se pojavio 1932. godine u strip magazinu Veseli četvrtak.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prvi Diznijev film sa Miki Mausom počeo je da se prikazuje u Kraljevini Jugoslaviji 1930. godine, svega dve godine posle američke premijere, novembra 1928. Veoma brzo Diznijevi junaci postali su izuzetno popularni i već 1932. na stranicama Veselog četvrtka pojavio se strip „Mika Miš”. Glavni junak stripa bio je kopija čuvenog Diznijevog junaka. Veseli četvrtak se pojavio u prodaji 7. januara 1932. godine u izdanju “Nove štampe” iz Beograda. Časopis koji je izlazio jednom nedeljno i koji je koštao dva dinara su uređivali Jelena Zrnić i Grgur Kostić.[1] Tokom ranih tridesetih bila je globalna pojava da lokalni umetnici prisvajaju junake popularne kulture tog vremena (kao što je Miki Maus) i prilagođavju ih vlastitim stripovima, ilustracijama, igračkama i drugim zanatskim proizvodima.[2] Strip je crtao Ivan Šenšin do 34. nastavka, a posle toga nepoznati crtač koji se potpisivao inicijalima M. S.[2] Strip je izlazio bez zvanične Diznijeve licence.[3]
Iako se radilo o domaćoj kopiji slavnog Diznijevog junaka, Mika Miš je bio po mnogo čemu samosvojstven i nezavistan u odnosu na svog američkog dvojnika.[4] Likovno je podsećao na Mikija Mausa, ali je karakterno više ličio na junaka koga je stvorila ova sredina.
Bilo je neobično da se neko na Balkanu prihvatio obrade jednog globalno popularnog junaka u vreme kada je i Diznijev studio tek počeo da, uporedo sa likom koji se pojavljivao u animiranim filmovima, promoviše i strip varijantu Mikija Mausa. Strip sa pravim Mikijem Mausom i ostalim Diznijevim likovima počela je da objavljuje Politika tek 1935. godine, tri godine nakon što je Mika Miš već postao miljenik publike. Dugo vremena, čak i posle Drugog svetskog rata, Mikini savremenici su Diznijev original nazivali imenom kopije - Mika. Iako mnogi misle da je u pitanju samo prevod, Mika Miš je po mnogo čemu originalni lik.[3]
Opis lika i radnje[uredi | uredi izvor]
Autori Mike Miša smatrali su da bi bilo interesantno prilagoditi Mikija svom shvatanju sveta, društva i dati mu lokalne karakteristike. On je bio rođeni Beograđanin i pustolov. Putovao je po svetu, promovisao domaće vrednosti, slušao Radio Beograd uz šljivovicu i roštilj.[3]
Radnja ovih priča se oslanjala na Mikine dogodovštine u potrazi za zemljom „Nevidiš”, a na tim avanturama ga ne prate poznati junaci Mini Maus, Horacije i drugi, već pelikan, noj, dva crnca i jedan japanski vojnik. U stripu se vide mnoge scene koje se mogu odrediti kao čisto srpske, kao na primer patuljci koji sviraju trube, ali najviše to što Mika nekoliko puta napominje da je njegov rodni grad Beograd.[1] U jednoj epizodi, prilikom posete Vašingtonu, Mika čak odlazi u bioskop, kako bi odgledao film gde je glavnu ulogu tumačio njegov američki alter ego - Miki Maus.[4] Strip vodi Miku Miša kroz udaljene predele i uzbudljive situacije. On odlazi u Afriku, putuje podmornicom, dospeva do Severnog Pola, roni do sveta na dnu okeana, a pelikan ga nosi put neba. U jednoj epizodi čak se pridružuje i cirkusu, a kada cirkus bankrotira Mika odlazi put Pariza i Moskve. Zatim produžava i do kineskog ratišta,[a] gde ukazuje pomoć kako kineskim tako i japanskim vojnicima, ispirajući im rane rakijom. Mikini altruistički napori bili su primećeni od samog japanskog Cara, koji ga nagrađuje medaljom. Malo zatim heroj ovog stripa biva zarobljen od strane kineske vojske i postavljen pravo pred streljački vod. To je verovatno jedini put da se junak nalik Mikiju Mausu sučeljava sa puškama koje su uperene pravo u njegovo lice. Čudom, on i njegovi prijatelji ipak ostaju živi, zahvaljujući tome što su se pretvarali da meci nisu promašili svoju metu, i da su svi izginuli. Ljut zbog kineskog varvarstva, japanski oficir nudi Miki da se pridruži njihovoj vojsci, ali ovaj to odbija, uz reči: "Svaki čovek brat je moj"! Ubrzo zatim Mika Miš brani kineski budistički hram od japanskih trupa, i čak puca iz topa na japansku vojsku, ali takođe izbavljuje japanskog vojnika od kineske osvete... Kako se priča razvija, nadrealne situacije smenjuju jedna drugu. Mika Miš se već u narednoj epizodi bori protiv divljeg indijanskog plemena, zatim spasava prijatelja od napada pomahnitalog slona. Savremenom čitaocu može posebno biti degutantna scena u kojoj junaci koriste lešinu slona kao čamac na kojem plutaju morem čitava četiri dana, dospevši nakon toga u Egipat. U Egiptu Mika uspeva da se dokopa radio aparata, na kojem sluša Radio Beograd i zvuk ćemana, što iz mrtvih budi mumiju Faraona, koji nakon toga tvrdi da je i sam srpskog porekla. Mika Miš zatim produžava sve do Vašingtona, samo da bi spasao taj grad od Indijanskog napada, i još jednom dobija medalju, ovaj put od američkih zvaničnika. Mika je zatim prikazan kako se relaksira uz džez muziku, igra fudbal, pobeđuje na moto-trkama, u boks meču i na konjskim trkama. Mika obilazi evropske centre kao što su Pariz, London i Beč, a već u sledećoj epizodi upušta se u borbu sa gusarima, pa čak u džungli postaje prijatelj sa dinosaurusom...
Ovakav scenario ima za cilj da pred čitaoca neprekidno izbacuje čudne i egzotične sadržaje. Iako je daleko od političke korektnosti, priča odražava želju da se bude pravičan i fer, i da se dosegnu neki visoki ciljevi, samo uz pomoć iskrenosti i prostosrdačnosti. Ovaj strip je sigurno daleko od sofisticiranosti Diznijeve produkcije, čak i ako to jeste bila inspiracija i polazište.[2]
Izgled stripa[uredi | uredi izvor]
Strip je rađen tako što je ispod scene, koja je crtana u boji, bio pisan tekst kao opis.[1] Tekstovi su uglavnom bili u stihu.[3]
Uticaj[uredi | uredi izvor]
Velika popularnost ovog lika dovela je do toga da je 1936. godine u Beogradu počeo da izlazi strip magazin pod nazivom Mika Miš, koji osim preuzetog imena nije imao previše veze sa Kovačevićevim i Šenšinovim likom,[4] Mada je Šenšin crtao stripove i za ovaj časopis.[5]
Godine 2016. objavljeno je reprint izdanje stripa „Mika Miš”, kao knjiga „Doživljaji Mike Miša”. Ovo izdanje sadrži sve epizode koje su objavljivane o ovom junaku od 1932. godine. Na početku knjige štampani su uvodnici istraživača Didjea Geza i strip crtača Saše Rakezica na srpskom i engleskom jeziku, a na kraju i biografije svih autora koji su radili na stripu.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ U to vreme kinesko-japanski vojni incidenti bili su u svetskim vestima. Najpre zbog japanske invazije na Mandžuriju 1931. godine, a zatim i zbog kratkog rata između Republike Kine i Japanske imperije, početkom 1932.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g „VEČNO PITANJE: Da li je Mika Miš isti lik kao i Miki Maus?”. strip blog. Pristupljeno 2. 10. 2020.
- ^ a b v Rakezić, Saša (18. 9. 2014). „Mika Miš, srpski junak”. Vreme. Pristupljeno 2. 10. 2020.
- ^ a b v g Dimitrijević, Uroš (16. 10. 2019). „Dizni i Jugoslavija: Kako je Miki Maus pekao rakiju i slušao Radio Beograd”. BBC. Pristupljeno 2. 10. 2020.
- ^ a b v Radovanović, Marko (13. 5. 2015). „Zanimljiva istorija srpskog stripa - Miki Maus protiv Karađorđevića i Josipa Broza”. Nova srpska politička misao. Pristupljeno 1. 10. 2020.
- ^ Draginčić, Slavko; Zupan, Zdravko. „Mika Miš (1936–1941)”. Projekat Rastko. Pristupljeno 25. 9. 2020.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zograf, Aleksandar. „Introduction to Adventures of Mika Mis”. Aleksandar Zograf Web Page (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2. 10. 2020.
