Milan Šijan

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
milan šijan
Milan Šijan
Lični podaci
Datum rođenja(1914-09-14)14. septembar 1914.
Mesto rođenjaKupirovo, kod Srba, Austrougarska
Datum smrti16. jul 2004.(2004-07-16) (89 god.)
Mesto smrtiBeograd, Srbija, Srbija i Crna Gora
Profesijadruštveno-politički radnik
Porodica
DecaSlobodan Šijan
Delovanje
Član KPJ odjula 1941.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
1941 — 1945.
Čingeneral-major u rezervi
U toku NOBkomandant Treće ličke brigade
Heroj
Narodni heroj od20. decembra 1951.
Odlikovanja
Orden narodnog heroja Orden narodnog oslobođenja Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem
Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem
Orden za hrabrost Orden za hrabrost Partizanska spomenica 1941.

Milan Šijan (Kupirovo, kod Srba, 14. septembar 1914 — Beograd, 16. jul 2004), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-major JNA u rezervi, društveno-politički radnik SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 14. septembra 1914. godine u selu Kupirovu, kod Srba, u siromašnoj porodici. Rano je pošao da traži zaradu, pa se tako 1931. zaposlio u kamenolomu u Golupcu, radeći kao sezonski radnik. Godine 1933. radio je na pruzi Kučevo i u tunelu kod Požarevca. Krajem iste godine prešao je u Beograd, gde je radio kao obalski radnik do početka Drugog svetskog rata u Jugoslaviji. Tokom 1936. godine služio je devetomesečni vojni rok.

Šijan se uključio u radnički pokret kada je Komunistička partija Jugoslavije (KPJ) počela da organizuje svoju aktivnost među obalskim radnicima u Beogradu tokom 1937. godine. Postao je aktivan član Ujedinjenih radničkih sindikata (URS). Kandidat za člana KPJ postao je u jesen 1939. godine. Učestvovao je u radničkim i studentskim demonstracijama u Beogradu. Zbog učešća u revolucionarnom komunističkom pokretu, prvi put je bio uhapšen 5. oktobra 1939. godine i bio sproveden u Liku, do Gračaca. Uprkos tome, nakon nekoliko dana se vratio u Beograd.

Predvodio je obalske radnike u velikim demonstracijama 14. decembra 1939, a nešto kasnije, zbog učešća u deljenju letaka, ponovno je bio uhapšen 29. januara 1940. i na Sudu za zaštitu države osuđen na 14 meseci robije, koju je izdržao u kaznenom zavodu u Nišu. Posle puštanja iz zatvora, 29. marta 1941, sproveden je u Beograd, a odatle u Zagreb i dalje za Liku. Na tom putu ga je zatekao Aprilski rat.

Narodnooslobodilačka borba[uredi | uredi izvor]

Posle kapitulacije Jugoslavije, našao se u rodnom kraju. Odmah se uključio u pripreme za oružani ustanak protiv okupatora i njihovih saradnika i povezivao se s komunistima i ostalim antifašistički raspoloženim ljudima. Prvobitno je bio član odbora za pripreme za ustanak u srbskom kraju, a zatim je kao član Štaba gerilskih odreda učestvovao u njihovom formiranju. Tih je dana bio primljen za člana Komunističke partije Jugoslavije.

Početkom ustanka u NDH 27. jula 1941. godine, bio je politički komesar ustaničkih snaga koje su razbile neprijatelja na Srbskom klancu. Od septembra 1941. bio je komesar partizanskog jurišnog odreda „Čapajev“, a malo docnije komesar bataljona „Marko Orešković“. Učestvovao je u svim borbama ovog odreda, a posebno se istakao u borbama odreda protiv ustaša u zapadnoj Lici, u razoružavanju četnika i neutralisanju njihovog delovanja na sektoru Donjolapačkog sreza, u borbama za ponovno oslobođenje Srba od italijanskih okupatora i ostalo.

U proleće 1942. godine postao je komandant Ličkog udarnog bataljona. Istakao se u borbama u Gackoj dolini, odnosno u Doljanima, gde je kao bombaš doprineo uništenju četničkog utvrđenja, te u Kosinju. U obe ove borbe je bio ranjen. Decembra 1942. ponovno je bio postavljen za komandanta bataljona „Marko Orešković“ u Prvoj ličkog brigadi, a u proleće 1943. postao je komandant Treće ličke brigade. Predvodio je manevarsku borbu iz zasede protiv nemačkih snaga na Gorijevcu, avgusta 1943, prilikom prodora nemačke vojske na Jadran. Zatim je neposredno učestvovao u borbama protiv nemačkih snaga kod Boričevca i Donjeg Lapca.

Tokom 1944. se istakao prilikom nemačkog desanta na Drvar 25. maja. Njegovi borci su uništili na stotine padobranaca i imali jednu od odlučujućih uloga u odbrani Vrhovnog štaba NOVJ. Tada je Šijan po treći put bio teško ranjen. Posle ozdravljenja, izvesno se vreme nalazio u Štabu Šeste ličke divizije NOVJ, a na dužnost komandanta Treće ličke brigade vratio se krajem jula 1944. godine, u vreme teških borbi u pohodu za Srbiju, predvodeći brigadu sa Dmitrom Zaklanom, kao načelnikom Štaba i Matom Radulovićem, njenim političkim komesarom. U tim teškim borbama, brigada se istakla u zaštiti evakuacije teških ranjenika s Brezana u Pivi u Italiju, u borbama za uništenje jedinica Dragoljuba Mihailovića i razbijanju njegove Vrhovne komande (oko Požege i na Jelovoj gori). Početkom oktobra 1944, nakon oslobođenja Valjeva, bio je postavljen za zamenika komandanta Šumadijske divizije u formiranju.

Posleratni period[uredi | uredi izvor]

Posle oslobođenja Beograda, bio je određen na partijsko-politički rad u novembru 1944. godine. Ubrzo je postao član prvog Sekretarijata Gradskog komiteta KPJ za Beograd i predsednik Gradskog veća Jedinstvenih sindikata za Beograd.

Od početka 1945. godine, radio je kao inspektor Kontrolne komisije Beograda, a zatim vršio odgovorne dužnosti u organima unutrašnjih poslova Beograda i NR Srbije, među ostalim i kao komandant Narodne milicije Srbije. U periodu od 1948. do 1950. godine završio je dvogodišnju Višu partijsku školu „Đuro Đaković“ pri Centralnom komitetu KPJ.

Bio je penzionisan 1965. godine u činu general-majora Milicije. Posle toga je bio član Saveta SR Hrvatske.

Šijan je bio jedan od putnika otetog JAT-ovog aviona, 26. septembra 1981. godine. Saputnik mu je bio general-pukovnik avijacije u penziji Božo Lazarević. Nakon prizemljenja aviona na aerodrom u Larnaki, Šijan i Lazarević su inscenirali požar i omogućili putnicima da pobegnu iz aviona, što je i okončalo otmicu.[1]

Njegov sin je poznati jugoslovenski i srpski reditelj Slobodan Šijan.

Izvršio je samoubistvo 16. jula 2004. godine, u svom stanu na Novom Beogradu.[2] Sahranjen je u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su i Orden narodnog oslobođenja, dva Ordena zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem i dva Ordena za hrabrost. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „NjEGOVE REČI I DANAS SVI PAMTE: Čuveni Giga Moravac je pre 37 godina bio otet, a onda se sa otmičarem pre tri godine sreo oči u oči”. „Blic“. 03. 01. 2021. 
  2. ^ Kurir-info: General sam sebi presudio[mrtva veza], pristupljeno 22. marta 2013.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“ Beograd 1957. godina.
  • Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Eksport pres“ Beograd 1970. godina.
  • Vojna enciklopedija (knjiga deveta). Beograd 1975. godina.
  • Narodni heroji Jugoslavije. Ljubljana — Beograd — Titograd: Partizanska knjiga — Narodna knjiga — Pobjeda. 1982. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Милан_Шијан&oldid=26939067”