Mileševska štamparija
 Manastir Mileševa, mesto gde se nekada nalazila štamparija | |
| Status | Neaktivna |
|---|---|
| Matična država |  Osmansko carstvo |
| Sedište | Prijepolje |
| Ključni ljudi |
|
Mileševska štamparija je bila štamparska kuća osnovana 1544. godine u manastiru Mileševa u okolini Prijepolja. Tri rukopisne i štampane knjige srpske redakcije staroslovenskog jezika (Srbulje) su štampane u ovoj štampariji. Dve su napravljene 1544. i 1545. godine, a jedna 1557. godine.[1]
Realizacija ideje o štampanju[uredi | uredi izvor]
Aktivnosti vezane za štampanje u manastiru Mileševa počinju kada 1518. ili početkom 1519. godine monah manastira Mileševa Teodor Ljubavić odlazi u Veneciju da nauči tehnike štampanja. Ljubavić je radio u Goraždanskoj štampariji u periodu od 1521—1523. godine. U periodu od 1533—1535. godine, manastir Mileševa posećuje Božidar Vuković, jedan od prvih srpskih štampara u Crnoj Gori. Nakon razgovora sa zvaničnicima, Vuković zaključuje sporazum sa manastirom, da manastir distribuira svoje knjige.[2]
Osnivanje štamparije[uredi | uredi izvor]
1543. godine, Todor Ljubojević i sin od Božidara Vukovića su poslati u Veneciju da kupe štamparsku mašinu za manastir. Sa njima su išli mileševski monah Sava i Mardarije, koji je bio iguman manastira Banja, kod Priboja. Manastir Banja je u to vreme bio sedište mitropoličkog episkopa, dok je manastir Mileševa bio jedan od najbogatijih manastira. Baš zbog toga su ta dva manastira imala zadatak da finansiraju i organizuju uspostavljanje štamparije u manastiru Mileševa..[3]
Štampanje[uredi | uredi izvor]
Mileševska štamparija postojala je u periodu od 1544—1557. godine, a u njoj su štampane tri knjige[4] :
- Dva srednjovekovna psaltira (1544 i 1557) i
- Trebnik (1545)[5][6]
Srednjovekovni psaltir iz 1544. godine uređivali su i pripremili Mardarije i Teodor Ljubavić, na osnovu psaltira Božidara Vukovića iz 1519—1520. godine. O Trebniku se zna da su ga štampali Damjan i Milan iz Kolubare. Treća knjiga, odnosno drugi Srednjovekovni psaltir, štampana je nakon pauze od dvanaest godina, odnosno 1557. godine. Ova knjiga je štampana na skroz drugačiji način, a postoje izvori da su se u manastiru Mileševa nalazile dve štamarije, obe osnovane po naredbi igumana manastira Danila.[7][7][8][9]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mileševsko štamparstvo
- ^ Recherches sur l'art. Matica. 1991. str. 206.
- ^ Biblioteka, Matica srpska (Novi Sad, Serbia). (1994). Godïsnjak Biblioteke Matice srpske. str. 29.
- ^ Aćimović, Dragoljub; Đorđević, Milivoje (1987). Štamparstvo u Užičkom kraju, 1537-1987: povodom 450 godina Rujanske štamparije. Dimitrije Tucović. str. 277.
- ^ Ćirilske rukopisne knjige Biblioteke Matice srpske: Psaltir Gavrila Trojičanina iz 1643. godine. Biblioteka Matice srpske. 1992. str. 8.
- ^ Šafárik, Pavel Jozef; Boškov, Živojin (1963). P.J. Šafarik, 1795-1861: zbornik članaka povodom 100-godišnjice smrti. Matica srpska. str. 51.
- ^ a b Biblioteka, Matica Srpska (Novi Sad) (1995). Godǐsnjak Biblioteke Matice srpske za ... Biblioteka Matice srpske. str. 30.
- ^ Bibliotekar. Društvo bibliotekara N.R. Srbije. str. 1220. „...Psaltir iz 1544. i Molitvenik iz 1545. štampani u Mileševi,...”
- ^ Subotin-Golubović, Tatǰana (1999). Serbian manuscript tradition from 1557 until the middle of the XVIIth century. Srpska Akademija Nauka i Umetnosti. str. 38. ISBN 978-86-7025-282-0.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Medaković, Dejan (1958). Grafika srpskih štampanih knjiga XV-XVII veka. Beograd: Naučno delo.
- Medaković, Dejan (1993). „Stare srpske štamparije”. Istorija srpskog naroda. knj. 3, sv. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 425—440.
- Plavšić, Lazar (1959). Srpske štamparije od kraja XV do sredine XIX veka. Beograd: Udruženje grafičkih preduzeća Jugoslavije.
- Šalipurović, Vukoman (1972). Mileševska štamparija 1544-1557 (1. izd.). Prijepolje: Polimlje.