Miloš Žanko

miloš žanko
Miloš Žanko
Lični podaci
Datum rođenja	1915.
Mesto rođenja	Split, Austrougarska
Datum smrti	24. januar 2000.(2000-01-24) (84/85 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija, SR Jugoslavija
Profesija	pravnik
Porodica
Supružnik	Vanja Žanko
Delovanje
Član KPJ od	1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije 1941—1945.
Odlikovanja

Miloš Žanko (Split, 1915 — Beograd, 24. januar 2000) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Hrvatske.

Biografija

Rođen je 1915. godine u Splitu. Završio je Pravni fakultet na Zagrebačkom univerzitetu.

Kao student, pristupio je studentskom revolucionarnom pokretu i 1934. godine postao član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljen je 1941. godine.

U Narodnooslobodilačkom ratu (NOR) učestvovao je od 1941. godine i nalazio se na raznim vojnim i političkim dužnostima. Bio je većnik Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) i Zemaljskog antifašističkog veća narodnog oslobođenja Hrvatske (ZAVNOH).

Posle oslobođenja Jugoslavije, 1945. godine bio je pomoćnik ministra za Hrvatsku u Privremenoj vladi DFJ dr Pavla Gregorića. Potom je obavljao funkcije u republičkim organima Narodne Republike Hrvatske:

• poslanik u Narodnom saboru NR Hrvatske
• glavni sekretar Vlade NR Hrvatske
• ministar za nauku i kulturu u Vladi NR Hrvatske
• član Izvršnog veća NR Hrvatske
• potpredsednik Izvršnog veća NR Hrvatske
• potpredsednik Sabora NR Hrvatske

Godine 1967. je prešao da obavlja funkcije u federalnim organima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije:

• poslanik Saveznog veća Savezne skupštine, od 1967. do 1969. godine
• poslanik Veća naroda Savezne skupštine, od 1969. do 1970. godine
• potpredsednik Savezne skupštine, od 1967. do 1970. godine

Bio je član Centralnog komiteta Saveza komunista Hrvatske, a na Devetom kongresu Saveza komunista Jugoslavije, 1969. godine, izabran je za člana Stalnog dela Konferencije SKJ. Pored političkog, bavio se i publicističkim radom. Objavio je niz članaka i rasprava o pitanjima iz društvene i političke problematike Jugoslavije.

Veliku pažnju javnosti, marta 1967. godine, privukli su njegovi članci u listu „Vjesnik“, gde je javno kritikovao objavljivanje „Deklaracije o položaju i nazivu hrvatskog književnog jezika“, iza koje su stajali Matica hrvatska, Društvo knjiženika Hrvatske i još neke kulturne i naučne ustanove. Tada je došao u sukob sa rukovodstvom SK Hrvatske, na čijem su čelu bili Savka Dabčević-Kučar i Miko Tripalo, ali je intervencijom Josipa Broza Tita i rukovodstvo SKH osudilo objavljivanje Deklaracije.

Krajem 1969. godine, u svojim člancima u listu „Borba“, kritikovao je jačanje nacionalizma u Hrvatskoj i MASPOK, kao i rukovodstvo SKH koje ne vodi borbu protiv nacionalista. Tada je ponovo došao u sukob sa rukovodstvom SKH, koje ga je na Desetoj plenarnoj sednici CK SKH, održanoj januara 1970. godine, smenilo sa svih političkih i državnih funkcija zbog „stavova o međunacionalnim odnosima i ulozi federacije, koji su u suprotnosti sa politikom SK Hrvatske“. Tada se povukao iz političkog života i prešao da živi u Beograd, gde je i umro 24. januara 2000. godine.

Godine 1986. Savez udruženja boraca Narodnooslobodilačkog rata Hrvatske mu je dodelio Plaketu za „učvršćivanje bratstva i jedinstva naših naroda i narodnosti“.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima i Ordena Republike sa zlatnim vencem.

Literatura

• Jugoslovenski savremenici - Ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina.

Spoljašnje veze

• NIN: „Odlazak Miloša Žanka“, februar 2000.
• Pečat: Ratko Dmitrović „Zašto smo zaboravili hrabrog Miloša Žanka“, maj 2010.