Mogorić
Mogorić | |
|---|---|
 Ulaz u Mogorić iz pravca Vrepca | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Ličko-senjska |
| Grad | Gospić |
| Oblast | Lika |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 110 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 29′ 21″ S; 15° 35′ 27″ I / 44.489141891983714° S; 15.590947611589284° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 599 m |
  Mogorić Mogorić na karti Hrvatske | |
 Mogorić Mogorić na karti Ličko-senjske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 53205 Medak |
| Pozivni broj | +385 53 |
| Registarska oznaka | GS |
Mogorić je naseljeno mjesto u Lici. Pripada gradu Gospiću, u Ličko-senjskoj županiji, Republika Hrvatska.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Na jugoistoku se graniči sa Pločom, odnosno sa Donjom Pločom, a na sjeverozapadu sa Pavlovcem Vrebačkim, sjeverno od Mogorića je Ličko sredogorje, a južno i jugozapadno je Ličko polje. Kroz Mogorić teče rijeka Jadova. Na području mogorićkog atara u Jadovu utiču potoci Kovačica i Pločica.
Mogorić je od Gospića udaljen 23 km, od Lovinca 16 km, a od Gračaca 36 km.
Kultura[uredi | uredi izvor]
U Mogoriću je sjedište istoimene parohije Srpske pravoslavne crkve. Parohija Mogorić pripada Arhijerejskom namjesništvu ličkom u sastavu Eparhije Gornjokarlovačke, a čine je: Buljmize, Krčevine i Milojevići.[1] U Mogoriću je postojao hram Srpske pravoslavne crkve Prenos moštiju Sv. oca Nikolaja sagrađen 1766. godine, a srušen 1949. godine od strane komunista.[1]
Mogorićka crkva, prema podacima Mitropolije karlovačke (podaci za 1905) sazidana je 1748. godine u zaseoku Ilinac, a prema podacima iz ostalih šematizama Srpske pravoslavne crkve, obnovljena je 1766. godine. Posvećena je Svetom Nikoli. Njegove ikone oslikao je Đoko Petrović, moler iz Gračaca.[2]
Mogorićka crkva nije bila pošteđena za vrijeme Drugog svjetskog rata. Intenzivnim bombarodovanjem Mogorića, italijanski bombarderi su je oštetili 1942. godine. Samo su ostali zidovi i toranj. Ostatak je, međutim, dokrajčen u junu 1949. godine, kada su komunisti sa dinamitom skinuli preostali dio zidova i toranj. 2011. godine je počela obnova hrama.[2]
Slava sela je Prenos moštiju Sv. oca Nikolaja ili u narodu Nikolice, slavi se 22. maja.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Raspoloživi dokumenti govore da su na mjestu današnjeg Mogorića živjeli dijelovi plemena Mogorovića. Prvi podaci o Mogorovićima u Lici potiču iz 1248. godine, a spomenici o njima datiraju iz 15. i početkom 16. vijeka. Istoričar Klaić iznosi da su 1500. godine imali 50 porodica. To se pleme u to vrijeme relativno dobro razvilo i držalo je posjede u najvećem dijelu Ličke župe. Procjenjuje se da su Mogorovići na ličkom području imali preko 300 kuća sa oko 1500 stanovnika. Iz toga plemena potjecali su mnogi župani, a među tri župana, 1373. godine spominje se i Mogor. Sudeći po imenu, on je bio iz plemena Mogorovića. Mogao bi biti predak one porodice iz plemena Mogorovića koja je u 15. i 16. vijeku nosila prezime Mogorić. Od 11. do 13. vijeka Mogorovići su živjeli kod Zadra, a kada su provalili Mongoli u te krajeve, pomjeraju se u Velebit i Liku.
Naselje Mogorić razvilo se oko ušća potoka Kovačnice u Jadovu. Tu je u 15. vijeku Nikola Mogorović podigao utvrđenje ispod koga je bila sazidana hrišćanska bogomolja. Ovo naselje je u Merkatorovoj karti označeno kao Mogorović, onako kako se zvalo pleme koje je tu živjelo. Ime naselje Mogorić javilo se u popisu ličkih tvđava iz 1577. godine, ali su ga neke porodice kraćim imenom nazivale i pre Turaka. Nedaleko od ondašnjeg naselja Mogorić razvilo se naselje Zeba. Ono se ne spominje u spomenicima pre Turaka, ali je upisano u Merkatorovu kartu. Zeba je zaselak Mogorića koji se razvilo oko uzvišenja Vršeljak.
U Zebu su Turci doveli srpsko stanovništvo poslije 1528. godine, gdje su sagradili i tvđavu. Nema podataka o životu tog stanovništva za vrijeme turske vladavine, ali se pouzdano zna da je Zeba poslije odlaska Turaka predstavljala veće srpsko mogorićko naselje.
Kad je Lika oslobođena od Turaka 1686. godine, u Mogoriću je živjelo muslimansko stanovništvo koje je naseljeno oko tvrđave u selu. Svi muslimani su 1686. godine otišli u Bosnu, za razliku od nekih drugih tvrđavnih naselja u Lici gdje se dio muslimana pokrstio i ostao. Mogorić nije naseljen odmah po oslobođenju, jer katolički biskup Glavinić navodi da 1696. godine tvrđava stoji u selu, ali je selo prazno. Krajiški popis iz 1701. godine navodi da u selu živi 66 porodica, koje su se morale doseliti u zadnjih 5 godina. Stanovništvo Mogorića je, s izuzetkom 3-4 porodice, doseljeno iz južnijih krajeva, područja Knina, Obrovca, Benkovca, kao i Grahova i Petrovca u Bosni. Većina njih je izbjegla iz Bosne kao posljedica Velikog turskog rata 1683-1699.[2]
Sredinom 19. veka Mogorić je mesto gde se broj stanovnika povećava. Tu je 1847. godine popisano 1587 pravoslavnih Srba. Dve decenije kasnije, 1867. godine ima ih 1787 duša.[3]
Mogorić se od raspada Jugoslavije do avgusta 1995. godine nalazio u Republici Srpskoj Krajini.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema popisu iz 1991. godine, naselje Mogorić je imalo 383 stanovnika, među kojima je bilo 362 Srba, 4 Hrvata, 1 Jugosloven i 16 ostalih. Prema popisu stanovništva iz 2001. godine, Mogorić je imao 93 stanovnika, uglavnom Srba.[4] Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, naselje Mogorić je imalo 110 stanovnika.[5]
| Nacionalnost[6] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 362 | 528 | 735 | 936 |
| Jugosloveni | 1 | 20 | 2 | |
| Hrvati | 4 | 3 | 8 | 2 |
| ostali i nepoznato | 16 | 11 | 19 | 2 |
| Ukupno | 383 | 562 | 764 | 940 |
| Demografija[6] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 940 | |
| 1971. | 764 | |
| 1981. | 562 | |
| 1991. | 383 | |
| 2001. | 93 | |
| 2011. | 110 | |
Popis 1991.[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Mogorić je imalo 383 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Prezimena[uredi | uredi izvor]
Prezimena u Mogoriću su:[7]
|
|
Znamenite ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Lazo Radaković, general-potpukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije
- Stevan Korica, narodni heroj Jugoslavije
- Jovo Kričković, srpski pjevač (krajiški i lički muzički umjetnik)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Arhijerejsko namjesništvo ličko: Parohija Mogorić”. Srpska pravoslavna crkva: Eparhija gornjokarlovačka. Pristupljeno 27. 8. 2012.
- ^ a b v „Selo Mogorić”. Mogorić Lika. Arhivirano iz originala 16. 09. 2016. g. Pristupljeno 27. 8. 2012.
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ Popis stanovništva 2001., Pristupljeno 13. 4. 2013.
- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. 2011. Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- ^ Lička prezimena, nadimci i istorija Krajine, Pristupljeno 13. 4. 2013.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Tromeđa: Mogorić Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. april 2016) (jezik: srpski)
- Vikimapija: Mogorić
.gif){kind=small}
