Muzej grada Bačka Palanka
| Muzej grada Bačka Palanka | |
|---|---|
 | |
| Osnivanje | 12. april 1983. |
| Lokacija | Bačka Palanka Srbija |
| Vrsta | muzej |
| Broj predmeta | 8000 |
| Direktor | Olja Nađ |
| Adresa | Trg bratstva i jedinstva 21, Bačka Palanka |
| Veb-sajt | Kulturni centar Bačka Palanka |
Gradski muzej u Bačkoj Palanci je ustanova kulture koja se nalazi u okviru Kulturnog centra Bačke Palanke i svoja vrata za posetioce otvorio je 12.04.1983. godine, a u njemu se nalazi 8.000 predmeta pohranjenih u arheološkoj, paleontološkoj, numizmatičkoj, etnološkoj, istorijskoj i likovnoj zbirci. Počev od 12.3.2020. godine, Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture brinuće o muzeju u Bačkoj Palanci.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Prvi ozbiljni muzeološki rad na teritoriji današnje opštine Bačke Palanke započet je osnivanjem Amaterske muzeološke sekcije jugozapadne Bačke 1968. godine.
Članovi sekcije uz stručno vođstvo Muzeja Vojvodine, Muzeja grada Novog Sada, Muzeja Slavonije i Pokrajinskih zavoda za zaštitu spomenika i zavoda za zaštitu prirode SAP Vojvodine svojim intenzivnim radom doprineli su osnivanju prve muzejske zbirke 1979. godine u Bačkoj Palanci. Zbirku je činilo: 5 000 primeraka starog novca, 30 000 starih dokumenata i akta, 500 starih knjiga iz osamnaestog i devetnaestog veka, 5 000 predmeta pronađenih na arheološkim iskopavanjima, 1 000 predmeta vezanih za paleontologiju i geologiju, 500 etnoloških predmeta i 100 odlikovanja i sitnih predmeta različite namene.
Tokom 1983. Skupština Opštine Bačke Palanke donosi odluku o formiranju Muzejske jedinice u Bačkoj Palanci. Sa radom zvanično je počela 12.4.1983. godine u okviru Radne zajednice SIZ-a za kulturu Bačke Palanke. Bila je smeštena u kući Bele Reselija na adresi Žarka Zrenjanina broj 54. Imala je četiri celine: 1. prirodnjačko odeljenje, 2. arheološko i numizmatičko odeljenje, 3. etnološko i odeljenje radničkog i Narodnooslobodilačkog pokreta.
Od 1992. muzejska jedinica postaje deo Ustanove za kulturu Hazar, dok 1997. dobija današnji Statut. U januaru 2002. godine Muzejska jedinica seli se na adresu Trg bratstva i jedinstva broj 21, u deo zgrade bivše Građanske škole koja je bila poprilično ruinirana. Muzej spada u kategoriju gradskih ustanova kompleksnog karaktera. Deo školskog prostora je adaptiran za stalnu postavku.
Od 2006. godine muzej je u sastavu Kulturnog centra Bačke Palanke. Njegovi zaposleni bili su dip. arheolog Livija Pap i dipl. arheolog Zorica Džajić. Muzejski fond danas čini 8 000 predmeta pohranjenih u arheološkoj, paleontološkoj, numizmatičkoj, etnološkoj, istorijskoj i likovnoj zbirci. U stalnoj postavci Muzejske jedinice nalaze se predmeti iz njene muzejske paleontološke, arheološke i numizmatičke zbirke.
Eksponati[uredi | uredi izvor]
Najstariji eksponati su predmeti iz fonda Muzeja koji prikazuju periode praistorije, antike i srednjeg veka. Predmeti postavke hronološki prezentuju prošlost opštine Bačke Palanke od perioda miocena do kraja XVI veka. U paleontološkoj postavci prikazani su delovi skeleta životinja koje su nekada živele na teritoriji današnje Vojvodine. Najstariji eksponati paleontološke postavke su otisci školjki u kamenu, karbonizirani ostaci školjki, zubi pretka ajkule i skelet mamuta. Praistorijski materijal takođe čine koštana šila, kamene sekire, tegovi od pečene zemlje, neolitski žrtvenik, antropomorfne figurine i praistorijska keramika. Rimski odeljak sadrži rimski novac, nakit, uljane lampe i fragmenti keramike. Srednjovekovni materijal čine: novac, nakit, oruđe, oružje, ukrasi konjske opreme i keramika.[2]
Značajniji eksponati[uredi | uredi izvor]
Muzej se može pohvaliti izuzetnim eksponatima iz različitih postavki:[3]
- kameno topovsko đule (sa početka 19. veka) pronađeno u ataru u okolini Bačke Palanke
- neolitski žrtvenik, korišćen u verske svrhe i za obrede
- barokna ikona Bogorodice sa Hristom, poklon Lazara Pejaka iz Silbaša, koja je prvobitno bila pravoslavna, ali su je transformisali u katoličku ikonu, da bi je spasili od uništenja za vreme vladavine Marije Terezije
- Trajanov novčić (98. do 117. godine), vrlo živopisno ukrašen
- rimska fibula, broš za zakopčavanje odeće
- figurina rimske boginje, veoma dobro očuvana skulptura koja prikazuje modu perioda u kojem je napravljena
- alanski mač, Gladijus (kasna antika)
- orden Svetog Save petog reda za prosvetu, dodeljen Karlu Vortneru, prvom i jedinom Nemcu koji je radio kao učitelj u Bačkoj Palanci
- zubi praistorijske ajkule - Megalodona
Biblioteka[uredi | uredi izvor]
Muzejska jedinica poseduje biblioteku u kojoj je pohranjeno preko 2 000 različitih publikacija. Obeležavanju međunarodne manifestacije Noć muzeja priključuje se 2010. godine. Tokom perioda od 2014. do 2017. u njoj se ponovo održavaju tematske izložbe domaćih i gostujućih autora vezane za prošlost Bačke Palanke i Srbije.[4]
Modernizacija[uredi | uredi izvor]
S obzirom na to da je digitalizacija Muzeja u toku, planira se njegovo svečano otvaranje, nakon formiranja postavki i završetka radova.
Stručnjaci Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture su 12.3.2020. u Muzeju izvršili uvid u predmete kojima Muzej raspolaže i u prostor samog objekta. Utvrdili su na licu mesta da objekat ima stopu kulturnog dobra te su ga evidentirali kao dobro koje uživa prethodnu zaštitu Zakona o kulturnim dobrima (ZKD).[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture brinuće o muzeju u Bačkoj Palanci”. backapalankavesti.com. 9. 4. 2020. Pristupljeno 19. 5. 2020.
- ^ „Bačka Palanka muzej grada”. nocmuzeja.rs. 16. 5. 2020. Arhivirano iz originala 13. 06. 2021. g. Pristupljeno 19. 5. 2020.
- ^ Jovičić Bujak, Dragana (18. 5. 2020). „Šta će se interesantno moći videti u muzeju u Bačkoj Palanci”. bpinfo.rs.
- ^ „Priča o našem muzeju: Muzejska jedinica”. kcbp.rs. Pristupljeno 19. 5. 2020.
- ^ H., V. (12. 5. 2020). „Zgrada bačkopalanačkog muzeja proglašena za kulturno dobro”. Dnevnik.rs. Pristupljeno 19. 5. 2020.