Naivna umetnost iz Kovačice

Galerija naivne umetnosti u Kovačici

Galerija Babka u Kovačici

Naivna umetnost iz Kovačice ili Kovačička naiva je naziv za školu naivne umetnosti koja se razvila u selu Kovačica . Kovačica ima veliki značaj na mapi svetskog naivnog slikarstva i predstavlja svojevrsnu metropolu naive. Ovo malo selo duže od četrdeset godina zadivljuje svet svojom umetnošću, a posebno slikarstvom.

Istorija kovačičke škole

Godine 1939. Martin Paluška i Jan Sokol otkrivaju svoju ljubav prema slikarstvu, a kasnije se njima priklanjaju drugi i 1951. godine na čelu sa Vladimir Bobošem osnivaju prvu likovnu sekciju.

Trebalo je dosta vremena da se od reprodukovanja i preslikavanja razglednica radom dođe do svojstvenih stilova i umetničkog izraza. Jedno vreme se vodila borba između onih koji su kopirali i preslikavali svoje radove i onih koji su se trudili da izgrade vlastite i prepoznatljive stilove i rukopise. Slike koje su radili samouki neobrazovani kovačički slikari zadivile su i osvojile svet. Motivi ovih umetnika su uglavnom iz života i rata u seoskoj sredini. Njihovi obožavaoci su kako nepismeni tako i intelektualci, a dela se nalaze u muzejima, galegijama i privatnim zbirkama širomsveta. Osnivači kovačičke škole su bili Martin Paluška, Jan Sokol, Vladimir Boboš, Mihal Bireš i Jan Knjazovic, a kasnije su im se pridružili i Martin Jonaš i Zuzana Halupova. Godine 1952. dvanaest kovačičkih slikara izlaže slike prilikom proslave 150 godina dolaska Slovaka na prostore Vojvodine.

Uspesi kovačičke škole

Figurice od prirodnih materijala

Drvene skulpture

Oslikano nojevo jaje

Kako bi prebrodili prvu fazu kopiranja i reprodukovanja slika, u velikoj meri im je pomogao i pančevački akademski slikar Zoran Trumpić. U selu tada nije bilo akademskih slikara, ali kada se Kovačica afirmisala u slikarstvu neki mladi slikari su pošli na akademije i većina njih je poznata i živi u inostranstvu. Tihomir Bireš živi u Rimu gde se i školuje, Martin Kizur se 1991. preselio u Australiju, Ingrid Ciskova živi u Grčkoj, a Vanesa Hardiova deluje u Slovačkoj i Austriji. Na izložbi naivnih slikara iz Jugoslavije 1961. godine u Londonu izlaže i 9 kovačičkih slikara. Kovačički slikari su svoje aktivnosti preselili na sve kontinente i posetili su ih slavne ličnosti kao Fransoa Miteran, španski kralj Huan Karlos, poznata pevačka grupa Rolingstonsi, glumci, Alen Delon, Ursula Andres i kosmonauti iz programa Apolo kao i mnogi drugi. Svake godine se održava pregled kovačičke naive u Kovačičkom oktobru.

Osnivači kovačičke škole:

• Martin Paluška (1913. – 1984)
• Jan Sokol (1909. – 1982)
• Mihal Bireš (1912 — 1981)
• Vladimir Boboš (1906. – 1978)
• Martin Jonaš (1924—1996)

Najznačajniji članovi kovačičke škole:

• Pavel Hrk (1922. – 1996)
• Zuzana Halupova (1925. – 2001)

Pored njih, veoma uspešno deluju i drugi umetnici, kao što su: Jan Strakušek, Katarina Kožokova, Alžbeta Čižikova, Juraj Garaj, Mihal Povolni, Jan Bačur, Katarina Karlečikova, kao i mlađi umetnici; Eva Husarikova Pavel Hajek, Jan Glozik, Martin Markov, Zuzana Verecka, Pavel Cicka, Marija Vargova, Juraj Lavroš, Jozef Havijar, Ana Knjazovicova, Jan Širka, Martin Pap, Ana Kotvačova, Marija Hlavata- Husarikova i drugi

Mural u Memorijalnom kompleksu Mihajla Pupina u Idvoru, poklon slikara iz Kovačice

Karakteristika dela kovačičke naive

Karakteristika naivne umetnosti iz Kovačice je snažna boja i snažan kolorit napadne i žive boje.

U svojim delima svako od kovačičkih slikara donosi autentičko i svojevrsno slikarstvo koje se razlikuje po motivima ili po stvorenom svojevrsnom izrazu. Svaki od slikara ima svoj stil i prepoznatljivo slikarsko pismo. Razlikuje se rukopis Martina Jonaša sa svojim hipertrofiranim udovima, Zuzane Halupove po deci na njenim platnima i dečjem licu koje ona donosi na figurama i svojim likovima, na slikama Jana Venjarskog su konji a Ondereja Venjarskog su volovi. Bireš, Sokol i Hrk fasciniraju svojom jednostavnošću, Paluška preciznim pokretima svog kista, Garaj širokim površinama, a Knjazovic promišljenim koloritom.

Slike u Galeriji naivne umetnosti u Kovačici

• 
  Slike rodonačelnika kovačičke naive
• 
  Savremeni slikari iz Kovačice
• 
  Martin Jonaš
• 
  Vladimir Boboš
• 
  Jan Knjazovic
• 
  Ana Knjazovic-Mijailović

Vidi još

• Naivno slikarstvo Slovaka u Srbiji
• Naivno slikarstvo
• Savremeno naivno slikarstvo u Srbiji
• Savremeno naivno slikarstvo u Jugoslaviji
• Galerija naivne umetnosti u Kovačici

Literatura

• Svet kovačického insitného umenia, Vladimír Valentík Kultura Báčsky Petrovec 2002.
• Zuzana Chalupová, Galeria Babka, Martyn 1994.
• Kovačickí maliari v ramci trienále INSITA 97 Trenčín 1997.
• Zuzana Halupova, Srđan I Šajn, Beograd 1986.
• Slovenský magazín ROVINA, Obzor Báčsky Petrovec 1-2-1996.

Spoljašnje veze

• Naivna umetnost Vojvođanskih Slovaka (jezik: slovački)(jezik: engleski)
• Umetnička galerija Babka Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. jul 2012)
• Projekat Rastko - Naivna umetnost
• Naivno slikarstvo
• Naivna umetnost Kovačice - Jan Glozik
• Naivna umetnost Kovačice - Jan Bačur
• Naivna umetnost Kovačice - Pavel Lavroš