Nacionalna biblioteka Australije

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Nacionalna biblioteka Australije
National Library of Australia
Nacionalna biblioteka Australije
Osnivanje23. marta 1961.
LokacijaKanbera
 Australija
Obim6,93 miliona publikacija (knjige, magazini, slike, fotografije, tonski zapisi, mape, rukopisi)
DirektorMarie-Louise Ayres
Zaposleni400 (2016)
Veb-sajtwww.nla.gov.au

Nacionalna biblioteka Australije (engl. National Library of Australia) smeštena je u Kanberi, Australiji.[1][2][3][4][5][6] Sagrađena je 1960. godine. Nova zgrada je sagrađena 1968. blizu obale jezera Barli Grifin, u samom centru Kanbere. Zakon o autorskim pravima zahtevao je da se od svaka austrijska knjiga po nekoliko primeraka deponuje u Nacionalnu biblioteku.

Mnogobrojne knjige smeštene su na policama duge preko 40 km. Mnogi važni rukopisi, dnevnici, originali knjiga i tonski zapisi čuvaju se u prostorijama ispod površine zemlje. Iako su pod zaštitom, većina dela koja se nalaze „pod zemljom“, dostupna su javnosti u vidu kopija.

Biblioteka[uredi | uredi izvor]

Nacionalna biblioteka Australije na zalasku Sunca

Biblioteka sadrži preko 105.000 artikala (knjiga, slika, mapa, novina, kompakt-diskova). Pored standardnih usluga, biblioteka omogućava i rezervisanje knjiga preko interneta. Biblioteka je jedna od vodećih u svetu u digitalnim izdanjima i održavanju internet arhive australijskih sajtova, poznatija kao Pandorina arhiva.

Nacionalna biblioteka predstavlja dom različitih kolekcija i prostorija. Tako na primer postoje prostorije sa internet uslugama. U svako trenutku, stručno osoblje može pomoći svojim klijentima. Takođe, postoje i čitaonice u kojima se svakodnevno mogu videti brojni studenti. Postoje posebne prostorije za pronalaženje i korišćenje digitalnih ili audio-zapisa

Australijska i opšta kolekcija[uredi | uredi izvor]

Biblioteka prikuplja materijale Australijanaca, za Australijance ili o iskustvu Australije u svim formatima – ne samo u štampanim delima – knjigama, serijskim publikacijama, novinama, mapama, posterima, muzici i štampanim efemerama – već i onlajn publikacijama i neobjavljenim materijalom kao što su rukopisi, slike i usmene istorije. Hejzel de Berg je počela da snima australijske pisce, umetnike, muzičare i druge u umetničkoj zajednici 1957. Ona je sprovela je skoro 1300 intervjua. Zajedno sa bibliotekom, bila je pionir na tom polju u Australiji, radeći zajedno tokom dvadeset sedam godina.[7]

Osnovna kolekcija Australije je kolekcija Džona A. Fergusona.[8] Biblioteka ima posebnu snagu kolekcije u izvođačkim umetnostima, uključujući ples.

Kao nacionalna biblioteka, NLA je obavezna prema odredbama o obaveznom depozitu sadržanim u Zakonu o autorskim pravima iz 1968. da deponuje kopiju svake australijske publikacije u zemlji, koju izdavači moraju dostaviti nakon objavljivanja materijala.[9][10]

Na kraju australijske finansijske godine 2018–2019, zbirka Nacionalne biblioteke sastojala se od 7.717.579 jedinica i dodatnih 17.950 m (58.890 ft) rukopisnog materijala.[3] Kolekcije Australijske biblioteke razvile su se u najvažniji izvor materijala zemlje koji beleži australijsko kulturno nasleđe. Australijski pisci, urednici i ilustratori su aktivno traženi i dobro zastupljeni, bilo da su objavljeni u Australiji ili u inostranstvu.

Bibliotečka zbirka obuhvata sve formate građe, od knjiga, časopisa, veb stranica i rukopisa do slika, fotografija, mapa, muzike, zapisa usmene istorije, rukopisnih radova i efemera.[11]

Otprilike 94,1% bibliotečke zbirke je katalogizovano do jula 2019. godine, ukupno 5.453.888 jedinica[3] i oni se mogu pretraživati preko onlajn kataloga.[12]

Digitalne kolekcije[uredi | uredi izvor]

Biblioteka je svetski lider u tehnikama digitalnog čuvanja,[13] i od 1996. održava arhivu odabranih australijskih veb lokacija pod nazivom Pandora arhiva dostupnu na Internetu. Australijska veb arhiva, objavljena u martu 2019. godine, kombinuje zapise PANDORE, Australijskog vladinog veb arhiva (AGWA) i druge veb stranice objavljene u Australiji. U saveznom budžetu za 2019, vlada je dodelila 10 miliona australskih dolara biblioteci, što je namenjeno za četiri godine da se uspostavi fond za digitalizaciju.[14]

Prema podacima iz 2019, Biblioteka je digitalizovala ukupno 5.508.008 slika.[15] Gde je moguće, one se isporučuju direktno preko Interneta.

Od amandmana na Zakon o autorskim pravima iz 2016. godine, sav originalno digitalni sadržaj takođe mora biti deponovan u biblioteku (sa različitim odredbama za državne biblioteke). NLA je od maja 2019. bila domaćin i upravljala uslugom Nacionalni edepozit (NED). Biblioteke ACT, Biblioteke Tasmanije, Biblioteka Severne teritorije, Državna biblioteka Novog Južnog Velsa, Državna biblioteka Kvinslenda, Državna biblioteka Južne Australije, Državna biblioteka Viktorije i Državna biblioteka Zapadne Australije su organizacije članice ove saradnje.[16][17]

Australijske slike[uredi | uredi izvor]

Australijske slike je jedan od mnogobrojnih usluga koja pruža korisnicima bazu od preko 40 kolekcija slika Australije, australijanaca i australijskog života

Čitaonica[uredi | uredi izvor]

Čitaonica je još jedna pogodnost biblioteke, koja nudi kvalitetne uslove svojim korisnicima. Ona se najčešće koristi za čitanje retkih knjiga i zbirki koje ne smeju da se iznose iz bibliotečkih prostorija. Stub čitaonice je svakako Australijska nacionalna bibliografska baza podataka (ANBD), koja sadrži preko 40 miliona važnih tekstova i slika.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Godine 1901, osnovana je Komonveltska biblioteka parlamenta[18] da služi novoformiranom Saveznom parlamentu Australije. Parlamentarna biblioteka Komonvelta je od svog početka bila usmerena ka razvoju istinski nacionalne kolekcije. Godine 1907, Zajednički parlamentarni bibliotečki komitet pod predsedavanjem predsednika, ser Frederik Vilijam Holdera definisao je cilj Komonveltske parlamentarne biblioteke sledećim rečima:[19]

Bibliotečki komitet ima pred sobom ideal izgradnje, za vreme kada će se u saveznoj prestonici uspostaviti parlament, velike Javne biblioteke po uzoru na svetski poznate Kongresne biblioteke u Vašingtonu; takva biblioteka, zaista, kakva će biti dostojna australijske nacije; dom književnosti, ne države, ili perioda, već sveta i svih vremena.

Od 1923. istovremeno su korišćena dva oblika imena: Komonveltska nacionalna biblioteka i Komonveltska biblioteka parlamenta, za označavanje nacionalnih i parlamentarnih kolekcija.[18]

Godine 1960, Nacionalna biblioteka Australije je stvorena[18] Zakonom o nacionalnim bibliotekama iz 1960. godine,[20] i svaka biblioteka je postala poseban entitet.[18]

Zgrada[uredi | uredi izvor]

Sadašnju zgradu biblioteke otvorio je 15. avgusta 1968. premijer Džon Gorton.[21][22] Zgradu je projektovala arhitektonska firma Baning end Maden u ogoljenom klasičnom stilu kasnog dvadesetog veka. Foaje je ukrašen mermerom, sa vitražima Leonarda Frenča i tri tapiserije Matjea Mategoa.[23] Zgrada je 22. juna 2004. uvrštena na Listu baštine Australijskog Komonvelta.[5] Preko ulaza u biblioteku postavljena je skulptura Toma Basa pod nazivom Lintel skulptura.[24]

Godine 2004, objavljena je knjiga „Drugačiji pogled: Nacionalna biblioteka Australije i njena građevinska umetnost“ koja govori o NLA zgradi.[25]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „NATIONAL LIBRARY ACT 1960 - NOTES”. www.austlii.edu.au. Pristupljeno 31. 7. 2017. 
  2. ^ „NLA Annual Report 2015-2016 | National Library of Australia” (PDF). nla.gov.au. Pristupljeno 25. 7. 2017. 
  3. ^ a b v „Collection statistics”. National Library of Australia. Pristupljeno 5. 5. 2020. 
  4. ^ „CDP - How we collect”. National Library of Australia (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 7. 2017. 
  5. ^ a b „National Library of Australia and Surrounds, Parkes Pl, Parkes, ACT, Australia (Place ID 105470)”. Australian Heritage Database. Department of the Environment. 
  6. ^ „Our Building”. nla.gov.au. National Library of Australia. Pristupljeno 25. 7. 2018. 
  7. ^ Artists' Portraits: selected and introduced by Geoffrey Dutton. Canberra, Australian Capitol Territory: National Library of Australia. 1992. str. 1. ISBN 0642105790. 
  8. ^ „Ferguson Collection | National Library of Australia”. www.nla.gov.au (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2. 2. 2017. 
  9. ^ „What is legal deposit?”. National Library of Australia. 17. 2. 2016. Arhivirano iz originala 05. 03. 2019. g. Pristupljeno 3. 5. 2020. 
  10. ^ „Legal deposit in Australia”. National and State Libraries Australia. 1. 6. 2019. Arhivirano iz originala 21. 03. 2020. g. Pristupljeno 3. 5. 2020. 
  11. ^ „National Library of Australia – Our Collections”. nla.gov.au. Arhivirano iz originala 17. 12. 2012. g. Pristupljeno 3. 8. 2012. 
  12. ^ „Catalogue Home | National Library of Australia”. nla.gov.au. Pristupljeno 12. 11. 2013. 
  13. ^ „NLA.gov.au”. NLA.gov.au. Arhivirano iz originala 24. 8. 2011. g. Pristupljeno 30. 5. 2012. 
  14. ^ „Check Out Australia's Web Archive”. Southern Phone. 11. 4. 2019. Pristupljeno 8. 5. 2020. 
  15. ^ „Digitisation of Library collections”. National Library of Australia. 30. 6. 2019. Pristupljeno 5. 5. 2020. 
  16. ^ „What is National edeposit (NED)?”. NED. Pristupljeno 3. 5. 2020. 
  17. ^ „National Library of Australia Annual Report 2018–2019: 2.5 Strategic Priority Three: Collaborate”. Australian Government. Transparency Portal. 30. 10. 2019. Pristupljeno 5. 5. 2020. 
  18. ^ a b v g „Commonwealth National Library (Australia) - Full record view”. Libraries Australia Search. Pristupljeno 2. 5. 2020. 
  19. ^ „History of the National Library collections until 1980 (extract from Burmester) | National Library of Australia”. www.nla.gov.au. Pristupljeno 2020-05-02. 
  20. ^ „National Library Act 1960”. Federal Register of Legislation. 29. 4. 2011. Pristupljeno 2. 5. 2020. 
  21. ^ Reid, David; National Library of Australia (1968), Prime Minister John Gorton addressing officials and dignitaries at the opening of the National Library of Australia, Canberra, 15 August 1968, National Library of Australia, Pristupljeno 13. 8. 2018 
  22. ^ National Library of Australia; White, Harold Leslie Sir, 1905-1992 (1968), Publications relating to the opening of the National Library of Australia, 15th August, 1968, Pristupljeno 13. 8. 2018 
  23. ^ Sue Ebury (2008). The Many Lives of Kenneth Myer. The Miegunyah Press. str. 319. ISBN 978-0-522-85546-3. 
  24. ^ „Sculptor changed face of public art”. The Sydney Morning Herald (na jeziku: engleski). 2010-03-08. Pristupljeno 2022-04-03. 
  25. ^ A different view : the National Library of Australia and its building art. National Library of Australia. Canberra, ACT, Australia: National Library of Australia. 2004. ISBN 0-642-10763-7. OCLC 56876884. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Cliff, Paul, ur. (2004). A different view: the National Library of Australia and its building art. National Library of Australia. 
  • Cochrane, Peter, ur. (2001). Remarkable occurrences: the National Library of Australia's first 100 years 1901-2001. National Library of Australia. 
  • Garnett, Rodney; Hyndes, Danielle (1992). The Heritage of the Australian Capital Territory. Canberra: National Trust of Australia (ACT). 
  • Rickard, S. (1999). „A Distinguished Building”. National Library of Australia News. National Library of Australia. 
  • Scarlett, Ken (1990). Australian Architecture Since 1960. RAIA. 
  • Zimmer, Jenny (1984). Stained Glass in Australia. Oxford University Press. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Nacionalna biblioteka Australije na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Национална_библиотека_Аустралије&oldid=27552975”