Nacionalna stranka (JAR)

Nacionalna stranka Nasionale Party
Prvi lider	Džejms Hercog
Poslednji lider	Frederik Vilem de Klerk
Osnovana	2. jul 1915.
Raspuštena	1997.
Naslednik	Nova nacionalna stranka
Sedište	Kejptaun Južnoafrička Republika
Ideologija	1914–1948: nacionalni konzervativizam politike manjina 1948–1990: aparthejd desničarski populizam anti-komunizam 1990–1997: hrišćanska demokratija liberalizam građanski nacionalizam
Politička pozicija	1914–1948: Desnica 1948–1990: Krajnja desnica 1990–1997: Desni centar
Zastava stranke
Partijska zastava Nacionalne stranke 1936—1993.

Nacionalna stranka (afr. Nasionale Party) je bila politička partija na vlasti u Južnoafričkoj Republici od 1948. do 1994. godine. Osnovana je 1915, a raspuštena 1997. godine. Vladavinu stranke obeležila je rasna diskriminacija ne-belaca, poznata kao Aparthejd.

Stranku je osnovala skupina afrikanera-nacionalista u gradu Blumfontejn. Prvi put je osvojila većinu u parlamentu 1924. godine, u koaliciji s Radničkom partijom. Stranka je 1930. godine podržala da bele žene dobiju pravo glasa, a potkopavala je napore ljudi iz rasno mešanih veza da dobiju pravo glasa. Tokom Drugog svetskog rata, stranka je vodila izrazito antibritansku politiku.

Po dolasku na vlast 1948. godine, stranka je počela da primenjuje politiku aparthejda i u praksi, s ciljem da bela manjina i dalje držai političko-ekonomsku moć u Južnoj Africi. Godine 1958, organizovano je deset tzv. Bantustana, odnosno autonomnih regiona u koje je trebalo da se presele svi crnci.

Nacionalna stranka bila je snažan zagovornik republikanizma, suprotno britanskoj monarhističkoj tradiciji. Južna Afrika je dobila status britanskog dominiona 1910. godine. Oktobra 1960. godine, održan je referendum na kojem je većina glasala da Južna Afrika bude republika i time izađe iz članstva Komonvelta. Pošto je to bio period kada su mnoge afričke kolonije stkle nezavisnost, njihovi vođe nisu blagonaklono gledali na rasistički režim u Južnoj Africi. To je vodilo većoj izolaciji Južne Afrike i daljnjoj primeni politike aparthejda.

Rast ekonomskih problema, međunarodna izolacija i ostali problemi su do 1980-ih naveli Nacionalnu stranku da pokrene reforme. Frederik Vilem de Klerk je 1990. godine ukinuo aparthejd i dopustio legalno delovanje Afričkom nacionalnom kongresu. Godine 1994, raspisani su parlamentarni izbori na kojima je ANK odneo uverljivu pobedu.

Nacionalna stranka je 1997. godine promenila ime u Nova nacionalna stranka, kako bi se distancirala od svoje nepopularne istorije. Godine 2005, njeno federalno veće izglasalo je raspuštanje stranke i priključenje redovima ANK-a.

Godine 2008, osnovana je Nacionalna stranka Južne Afrike, čije vođstvo tvrdi da nemaju nikakve veze s politikom stare Nacionalne stranke, nego svoju inspiraciju nalaze u rasnom jedinstvu i politici Fredrika Vilema de Klerka.

Vidi još

• Piter Vilem Bota
• Frederik Vilem de Klerk
• Aparthejd